Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp xây dựng lớp học thân thiện tại Lớp 5

 PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Lý do chọn đề tài
 Trong những những gần đây tình trạng xuống cấp về đạo đức của một số học 
sinh có chiều hướng gia tăng. Thái độ học tập của các em có phần giảm sút. Bên 
cạnh đó còn có một số giáo viên vi phạm đạo đức nhà giáo như đánh đập, xúc phạm 
học sinh,Điều này xảy ra chưa nhiều nhưng cũng đó cũng là hồi chuông cảnh báo 
về những tiêu cực trong giáo dục đã bắt đầu xuất hiện. Điều này cũng rất dễ hiểu 
bởi đó là mặt trái của sự phát triển xã hội và sự phát triển Công nghệ thông tin. Khi 
Facebook là công cụ không thể thiếu đối với mỗi học sinh; khi chiếc máy vi tính là 
người bạn thân thiết nhất của các “cô cậu” học trò.
 Chính vì vậy mà năm học 2008-2009 Bộ giáo dục và Đào tạo đã ban hành 
Chỉ thị số 40/2008/CT-BGDĐT, ngày 22/07/2008 về việc phát động phong trào thi 
đua trường học thân thiện - học sinh tích cực trong trường phổ thông giai đoạn 2008-
2013. Đây cũng là một bước thay đổi lớn trong ngành giáo dục nhằm lấy lại niềm 
tin nơi nhân dân về chất lượng giáo dục và cũng là lúc giáo dục dám nhìn thẳng vào 
sự thật để khắc phục những tình trạng như vậy trong suốt những năm qua.
 Tại trường tiểu học .......... là một trong những đơn vị hưởng ứng triệt để 
phòng trào “trường học thân thiện - học sinh tích cực”. Nhà trường đã xây dựng kế 
hoạch cụ thể cho thầy cô giáo và các em học sinh tham gia hưởng ứng tốt phong 
trào. Với vai trò là một giáo viên trực tiếp giảng dạy tôi luôn theo dõi sát sao những 
thái độ, hành động, việc làm của từng em học sinh trong lớp để có những biện pháp 
giáo dục các em vừa học tốt, vừa vui vẻ rèn luyện trong một môi trường lành mạnh 
và thân thiện. 
 Chính những lý do đó mà làm tôi trăn trở trong nhiều năm công tác, tôi muốn 
xây dựng cho lớp học mình chủ nhiệm một hình thức học tập thân thiện, tích cực và 
hiệu quả. Và đây cũng là kế hoạch của bản thân tôi lựa chọn làm sáng kiến kinh 
nghiệm cho năm học ...... và ...... với đề tài: “Một số biện pháp xây dựng lớp học 
thân thiện tại lớp 5”.
 I.2 Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài
 a. Mục tiêu.
 - Nghiên cứu lý luận về cách thức tổ chức một lớp học thân thiện chương 
trình giáo dục mới hiện nay.
 - Tìm hiểu tình hình thực tế tại trường tiểu học ...... nói chung và lớp 5E4 nói 
riêng về chất lượng giáo dục. 
 - Dựa trên những lý luận đã nghiên cứu và khảo sát tình hình thực tê nên tôi 
đã xây dựng mục tiêu của đề tài này như sau: Tôi sử dụng phương pháp này nhằm tìm hiểu về các văn bản chỉ đạo xây dựng 
trường học thân thiện – học sinh tích cực và cách tổ chưc lớp học tiến bộ, chất lượng.
 2. Phương pháp phân tích.
 Dựa trên những số liệu đã được khảo sát, kết hợp với luận chứng của đề tài, 
tôi tiến hành phân tích các yếu tố nhằm đưa ra những lý giải của vấn đề.
 3. Phương pháp tổng kết:
 Khi đã có những tư liệu thu thập được qua khảo sát tại trường tiểu học .........., 
kết hợp với chứng cứ đã được phân tích. Tôi tiến hành tổng kết và kết luận về nội 
dung nghiên cứu. Từ đó có cơ sở để đề xuất một số ý kiến về biện pháp xây dựng 
lớp học thân thiện tại lớp 5E4. 2. Thực trạng đề tài.
 a. Thuận lợi – khó khăn.
 * Thuận lợi:
 - Giáo viên chủ nhiệm nhận được sự chỉ đạo, quan tâm sâu sát của Ban Giám 
Hiệu, của Công đoàn giáo dục cơ sở cùng sự giúp đỡ của tất cả các ban ngành trong 
hội đồng sư phạm nhà trường.
 - Trường học khang trang, thoáng mát ; cơ sở vật chất, trang trí lớp học tương 
đối đầy đủ. (điện, nước, quạt trần,..)
 - Giáo viên chủ nhiệm năng nổ, thích học hỏi, tìm tòi sáng tạo.
 - Hầu hết các phụ huynh học sinh đều rất quan tâm đến việc học của các em. 
Phần lớn học sinh chăm, ngoan.
 * Khó khăn: 
 - Là ngôi trường nằm trên địa bàn xã .........., có 1/3 số học sinh cách xa trường 
từ 5-8 km, đi học rất vất vả nhất là trong những ngày mưa.
 - Nhiều em có hoàn cảnh khó khăn phải phụ giúp gia đình, nhà xa, ít dành 
thời gian cho việc học.
 - Vẫn còn một số ít học sinh chưa ý thức học tập còn ham chơi.
 - Một số phụ huynh học sinh phải bươn chải cuộc sống, ít có điều kiện để 
quan tâm chăm sóc con cái, phó mặc con em mình cho giáo viên chủ nhiệm.
 b. Thành công và hạn chế.
 * Thành công:
 Đề tài này giúp học sinh có một môi trường học tập vui vẻ, thân thiện. Tạo 
cho các em một nơi rèn luyện hết sức gần gũi và tin yêu. Các em xem lớp học như 
ngôi nhà thân yêu của mình. Mỗi ngày đến trường là một niềm vui và đó cũng là 
động lực thúc đẩy các em cố gắng vượt khó học tốt, hoàn thành mọi nhiệm vụ của 
người học sinh.
 * Hạn chế:
 - Học sinh ở xa nhiều nên giáo viên vẫn còn hạn chế trong việc thấu hiểu hoàn 
cảnh của từng học sinh trong lớp. Hạn chế trong việc gặp gỡ thường xuyên cha mẹ 
học sinh của những em ở xa trường.
 - Việc quản lý các em ở nhà cũng còn hạn chế vì có một số bố mẹ phải làm 
ăn xa ( TP Hồ Chí Minh, Bình Dương,...), ở nhà với ông bà.
 e. Phân tích thực trạng: - Giáo viên chủ nhiệm phải biết phối hợp với các đơn vị và đoàn thể trong 
Nhà trường nhằm thực hiện tốt công tác giáo dục học sinh. 
 Tóm lại, xây dựng lớp học thân thiện là một trong những nhân tố quan trọng 
góp phần nâng cao chất lượng đại trà, tạo không khí vui vẻ, ấm áp cho các em mỗi 
khi đến trường. Đồng thời rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống  để giúp các em 
trở thành người người lao động mới, có bản lĩnh, có năng lực, chủ động sáng tạo, 
dám nghĩ dám làm và thích ứng được với thực tiễn xã hội luôn thay đổi và phát triển 
như hiện nay. 
 3. Giải pháp - Biện pháp.
 a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp.
 Thông qua kế hoạch hoạt động do giáo viên chủ nhiệm tổ chức nhằm xây 
dựng lớp 5E4 thành một lớp học thân thiện, gần gũi. Tạo cho các em một môi trường 
học tập vui vẻ đầm ấm và lành mạnh từ đó giúp cho các em có thái độ học tập tích 
cực, tự giác, phát huy tính sáng tạo trong học tập và thực hiện tốt những nhiệm vụ 
mà giáo viên chủ nhiệm yêu cầu. Qua đó hình thành trong mỗi cá nhân học sinh ý 
thức thái độ tích cực trong học tập cũng như trong sinh hoạt. Từ thái độ quan hệ 
giao tiếp đến hành động của bản thân trước cộng đồng xã hội. Các em sẽ hiểu được 
những giá trị nhân văn trong mối quan hệ xã hội như biết thương yêu đồng cảm với 
những bạn bè có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Biết chia sẻ với bạn khi bạn gặp điều 
chưa may mắn. Các em biết sống vì cộng đồng, “lá lành đùm lá rách”, “đôi bạn cùng 
tiến”,
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
 * Biện pháp 1: Lập kế hoạch tổ chức lớp học.
 Để từng bước đưa học sinh đi vào nề nếp lớp học, tôi đã lập kế hoạch cụ thể 
ngay từ đầu năm, sau khi nhận lớp chủ nhiệm.
 - Tìm hiểu hoàn cảnh gia đình học sinh: đây có thể xem làm một trong những 
nội dung then chốt trong việc xây dựng lớp học thành một khối thống nhất vừa vui 
vẻ gần gũi vừa có kỉ cương nề nếp chuẩn mực. Bởi khi hiểu được hoàn cảnh của 
từng học sinh, tôi mới có sự sắp xếp, bố trí lớp học một cách đúng đắn nhất.
 - Tìm hiểu thái độ, tâm lý của học sinh: Thông qua việc trò chuyện, tôi muốn 
biết cụ thể thái độ, tâm lý của từng em để sắp xếp chỗ ngồi, phân công nhiệm vụ 
cho phù hợp với từng em.
 - Xây dựng nội dung thi đua lớp học: Căn cứ vào 5 điều Bác Hồ dạy, tôi đã 
thiết lập một bản nội quy thi đua của lớp trên tinh thần vui vẻ, hợp tác và thân thiện 
nhưng không thể tự do. Bởi các em học sinh tiểu học nói chung, lớp 5 nói riêng luôn 
có thái độ hiếu động, tò mò và rất thích thể hiện. Chính vì thế mà cần đưa các em tôi hướng dẫn học sinh cách bầu chọn: ghi tên 3 bạn mình chọn vào phiếu, 3 học 
sinh đạt số phiếu cao nhất tôi sẽ xem xét và giao nhiệm vụ em nào xứng đáng giữ 
“chức vụ” của mình (lớp trưởng, lớp phó học tập, và lớp phó lao động).
 Ngoài ra tôi còn phân ra thành 5 tổ, có tổ trưởng, tổ phó điều dành tổ của 
mình. Nhiệm vụ của mỗi em, tôi ghi rõ ràng trong một cuốn sổ, sau đó phát cho các 
em. Tôi hướng dẫn từng em cách ghi chép trong sổ một cách khoa học, cụ thể, rõ 
ràng. Mỗi em sẽ làm đúng các nhiệm vụ của mình. Ngoài ra, lớp trưởng và 2 lớp 
phó phải đoàn kết và hợp tác chặt chẽ với nhau trong công việc chung. Tiếp theo 
tôi tiến hành sắp xếp chỗ ngồi, căn cứ vào vóc dáng chiều cao, giới tính, học lực và 
một số đặc điểm khác của học sinh để phân chỗ ngồi cho các em hợp lý (Thấp ngồi 
trước, cao ngồi sau; nam nữ ngồi xen kẽ; ...).
 Xây dựng hình thưc khen, thưởng trong lớp. Ví dụ: Thưởng cho đôi bạn cùng 
tiến. Thưởng cho những học sinh tham gia phong trào do Chi đội, Liên đội tổ chức. 
Thưởng những học sinh thi viết chữ đẹp cấp trường, cấp huyện,...Hình thức khen 
thưởng : bút máy, vở (Trích từ quỹ lớp). 
 * Biện pháp 3: Xây dựng phong trào “Mỗi ngày đến trường là một niềm 
vui”
 Đây là một trong những nội dung trọng điểm của kế hoạch xây dựng lớp học 
thân thiện. Bởi để có một lớp học thân thiện trước hết phải có một lớp học đoàn kết 
và vui vẻ.
 “Xây dựng lớp học thân thiện” là tạo ra môi trường học tập thân thiện, an 
toàn, gần gũi với học sinh, làm cho học sinh cảm thấy “mỗi ngày đến trường là một 
niềm vui”. Xây dựng được “lớp học thân thiện” thì sẽ có “học sinh tích cực”. Xây 
dựng được “lớp học thân thiện, học sinh tích cực” thì sẽ hạn chế được tỉ lệ học sinh 
lưu ban, bỏ học, sẽ nâng cao được chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
 Cứ mỗi buổi đến trường tôi lại giành 10 phút sinh hoạt đầu giờ để gặp gỡ các 
em. Việc đầu tiên là tôi tìm hiểu tâm trạng của mỗi em bắt đầu buổi học mới. Nếu 
có em nào gặp khó khăn của bản thân hoặc gia đình thì tôi kịp thời động viên và tìm 
cách giúp đỡ để học sinh luôn thấy thầy cô và bạn bè là chỗ dựa thinh thần lớn mỗi 
khi gặp khó khăn.
 Tôi luôn hướng các em vào cách sống lấy tình cảm yêu thương, tôn trọng, 
gắn bó, chia sẻ lẫn nhau. Đầu tiên là tôi làm với các em và sau đó hướng các em 
biết cách làm cho nhau. “Lớp học thân thiện” không chấp nhận sự xúc phạm về 
nhân phẩm và danh dự, không chấp nhận sự xúc phạm về thân thể. Ví dụ: Khi dạy bài: “Tiết kiệm tiền của”. Tôi giáo dục kỹ năng sống cho các 
em có kỹ năng bình luận, phê phán việc lãng phí tiền của. Qua bài học các em có 
thái độ kiên định với bản thân không mua những đồ chơi mang tính chất nguy hiểm 
như: súng, pháo,Không lãng phí tiền trong việc ăn quà vặt, không ăn quà thì 
không còn tình trạng xả rác. Từ bài học, giáo dục kỹ năng sống cho các em, các em 
sẽ thực hiện tốt việc xây dựng trường, lớp : Xanh – Sạch - Đẹp.
 Hoặc khi dạy bài: “Tiết kiệm thời gian”. Tôi giáo dục cho các em có kỹ năng 
lập kế hoạch khi làm việc, học tập. Giúp các em có kỹ năng quản lý thời gian trong 
sinh hoạt, học tập hằng ngày. Khi dạy bài này, tôi luôn quan tâm, nhắc nhở các em 
không tốn thời gian vào những việc chơi game, cũng như tránh xem những bộ phim 
không dành cho lứa tuổi các em. Tôi phân tích cho các em thấy tác hại của việc chơi 
game. Điều đáng mừng là trong lớp có em Trần Hiếu Quang Trường trước đây em 
thường vào quán game gần trường, nay đã ý thức được, không còn chơi game nữa. 
Việc học của em đã tiến bộ. Tôi đã nêu gương em trước tập thể lớp.
 Trong các tiết Khoa học, Đạo đức, tôi tổ chức cho các em chơi các trò chơi 
như: làm phóng viên; sắm vai xử lí các tình huống phòng tránh một số bệnh, trò 
chơi “đi chợ”.., ... Thông qua các hoạt động này, các em còn được hình thành và rèn 
luyện nhiều kĩ năng sống cần thiết.
 * Biện pháp 5: Xây dựng mối quan hệ hợp tác với các tổ chức trong và 
ngoài nhà trường.
 Để xây dựng một tập thể vững mạnh đạt hiệu quả, giáo viên chủ nhiệm lớp 
cần có sự phối hợp tốt giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường cộng 
với ý thức trách nhiệm sự khéo léo tinh tế của giáo viên chủ nhiệm.
 - Phối hợp với gia đình học sinh: 
 Việc thực hiện tốt phối hợp với gia đình cha mẹ học sinh có hiệu quả cao 
trong công tác giáo dục các em trươc tiên tôi tìm hiểu hoàn cảnh của mỗi gia đình 
để từ đó tôi đặt mối quan hệ phù hợp với hoàn cảnh của họ. Có gia đình có điều kiện 
kinh tế, có thời gian luôn quan tâm theo dõi sâu sát chuyện học tập của con em thậm 
chí là luôn đưa rước con cái đi học, theo dõi tập vở của các em hàng ngày. Nhưng 
cũng có gia đình cha mẹ phải đầu tắt mặt tối đi sớm về khuya, họ không có thời gian 
để quan tâm con cái, mặc dù ai cũng muốn con mình học giỏi, ngoan ngoãn. 
 Không chỉ liên hệ qua thư mời, điện thoại mà tôi còn đến thăm và trao đổi 
với gia đình học sinh nhất là gia đình các em học sinh cá biệt. Đây là hình thức giáo 
dục có hiệu quả giáo dục cao bởi lẽ qua việc đến thăm gia đình học sinh sẽ tạo được 
sự đồng cảm, thiện cảm giữa phụ huynh và giáo viên chủ nhiệm. Chính mối thiện