Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tăng cường tính tích cực tập luyện trong giờ thể dục cho học sinh Lớp 5

 Mét sè biÖn ph¸p t¨ng c­êng tÝnh tÝch cùc tËp luyÖn trong giê thÓ dôc cho häc sinh líp 5
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG TÍNH TÍCH CỰC TẬP LUYỆN 
 TRONG GIỜ THỂ DỤC CHO HỌC SINH LỚP 5
 A-ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Lý do chọn đề tài:
 Ngày 27/03/1946 Bác Hồ đã ra lời kêu gọi toàn dân tập thể dục: “ Giữ 
 gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khoẻ 
 mới thành công. Một người dân yếu ớt tức làm cho cả nước yếu ớt, một người 
 dân mạnh khoẻ tức làm cho cả nước khoẻ mạnh ” và vì thế : “ Luyện tập thể 
 dục, bồi bổ sức khoẻ là bổn phận của người dân yêu nước”
 Bác Hồ đã khẳng định mục đích của rèn luyện sức khoẻ dưới chế độ 
 mới, để xây dựng một xã hội văn minh. Mục đích của GDTC phát triển toàn 
 diện thế hệ trẻ Việt Nam, thế hệ trẻ đó phải được phát triển thể chất có chủ định 
 để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện của Đảng và Nhà nước.
 Giáo dục thể chất nói chung và môn học thể dục trong nhà trường nói riêng, thể 
 chất giữ vai trò quan trọng trong việc giáo dục toàn diện. Thể dục là một biện 
 pháp tích cực, tác động nhiều tới sức khoẻ học sinh, nhằm cung cấp cho học sinh 
 những kiến thức, kỹ năng vận động cơ bản, làm cơ sở cho học sinh và rèn luyện 
 thân thể bồi dưỡng đạo đức tác phong con người mới.
 Đối với học sinh Tiểu học, các em còn nhỏ, hệ xương chưa phát triển đầy 
 đủ, tổ chức sụn chiếm tỷ lệ cao, cột sống yếu. Hệ hô hấp ở độ tuổi này có đường 
 hô hấp còn hẹp, hệ tuần hoàn hoạt động còn kém (do tim còn nhỏ). Sự tập trung 
 chú ý chưa bền vững, dễ phân tán, tính hưng phấn cao, trí tưởng tượng phát triển 
 hơn song còn nghèo nàn, tản mạn, ít có tổ chức, tư duy logic chưa cao. Do đó 
 làm thế nào để dạy phân môn thể dục trong trường Tiểu học thực sự thu hút 
 được học sinh tập trung chú ý, tích cực tập luyện và tập luyện có hiệu quả, phù 
 hợp với các em là một vấn đề đòi hỏi cần phải có sự đầu tư, nghiên cứu.
 Ở học sinh tiểu học nói chung và tuổi học sinh lớp 5 nói riêng, tính vui 
 tươi, hồn nhiên, hiếu động là không thể thiếu được trong các em. Đặc biệt là mặt 
 tâm sinh lý của các em có nhiều thay đổi lớn. Vì vậy, trong môn thể dục không 
 nên theo khuynh hướng thể dục đơn thuần, máy móc, gây cho các em sự mệt 
 mỏi, căng thẳng, nhàm chán, dẫn đến phản tác dụng rèn luyện mà phải kích 
 thích, tác động đến hoạt động toàn diện cả về mặt tâm sinh lý ở các em, tạo nên 
 sự hứng thú, giúp các em ham thích, tập luyện tốt hơn.
 Mặc khác, trong thực tế môn học thể dục có nhiều đối tượng học sinh 
 khác nhau, có em có sức khoẻ tốt, có em sức khoẻ yếu, có em tật bẩm sinh.v.v. 
 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm m«n ThÓ dôc Gi¸o viªn: §ç ThÞ Lª Dung 1 Mét sè biÖn ph¸p t¨ng c­êng tÝnh tÝch cùc tËp luyÖn trong giê thÓ dôc cho häc sinh líp 5
 B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU :
 I. NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH, MỤC TIÊU, YÊU CẦU KIẾN 
 THỨC, KỸ NĂNG CỦA PHÂN MÔN THỂ DỤC LỚP 5: 
 Chương trình phân môn Thể dục ở trường Tiểu học được phát triển 
 theo hướng dẫn đồng tâm từ lớp 1 đến lớp 5 với phần quy định gồm: Đội hình 
 đội ngũ, bài thể dục phát triển chung, bài tập rèn luyện tư thế và kỹ năng vận 
 động cơ bản, trò chơi vận động. Riêng lớp 4, lớp 5 có thêm phần tự chọn do các 
 trường tự lựa chọn các môn thể thao để dạy môn Ném bóng hoặc đá cầu.
 Chương trình môn thể dục lớp 5 gồm 70 bài trong 35 tuần.
 * Nội dung gồm 2 phần chính:
 - Phần Quy định gồm:
 + Đội hình đội ngũ
 + Bài thể dục phát triển chung
 + Bài tập rèn luyện tư thế và kỹ năng vận động cơ bản
 + Trò chơi vận động.
 - Phần tự chọn: (Tuỳ thuộc vào điều kiện nhà trường giáo viên có thể 
 chọn một trong hai môn thể thao để dạy cho học sinh)
 + Đá cầu
 + Ném bóng
 * Mục tiêu:
 - Biết được một số kiến thức, kỹ năng vận động để tập luyện giữ gìn sức 
 khoẻ, nâng cao thể lực.
 - Rèn luyện tác phong nhanh nhẹn, kỷ luật, thói quen tự giác tập luyện 
 TDTT, giữ gìn vệ sinh, nếp sông lành mạnh.
 - Biết vận dụng ở mức nhất định những điều đã học vào nếp sinh hoạt ở 
 trường và ngoài trường.
 * Yêu cầu:
 - Kiến thức: 
 + Hoàn thiện những kiến thức, kỹ năng đội hình đội ngũ đã học ở các lớp 
 1-4, đặc biệt là các kỹ năng tập hợp hàng dọc, hàng ngang, dóng hàng, điểm số, 
 quay phải, quay trái, quay sau, đi đều và đổi chân khi đi đều sai nhịp.
 + Thuộc bài thể dục phát triển chung, biết được các bài tập rèn luyện tư 
 thế và kỹ năng vận động cơ bản, đặc biệt là các động tác phối hợp chạy nhảy, 
 mang vác, bật cao và phối hợp chạy, bật cao.
 + Biết tên, cách chơi các trò chơi đã học ở các lớp 1-4 và 10 trò chơi mới 
 học.
 + Tiếp tục làm quen với một số môn thể thao đại diện và dân tộc.
 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm m«n ThÓ dôc Gi¸o viªn: §ç ThÞ Lª Dung 3 Mét sè biÖn ph¸p t¨ng c­êng tÝnh tÝch cùc tËp luyÖn trong giê thÓ dôc cho häc sinh líp 5
 liên quan đến nội dung mới.
 II. Phần cơ bản: - Giáo viên sử dụng các phương 
 1. Nội dung 1. 22 - 23 pháp:
 2. Nội dung 2. phút + Quan sát, làm mẫu + giảng giải.
 3. Nội dung 3: Trò chơi + Tập luyện đồng loại hoặc lần 
 lượt.
 + Chia tổ nhóm tập luyện có quay 
 vòng hoặc không quay vòng. Kết 
 hợp phương pháp sửa chữa các 
 động tác sai cho học sinh. 
 III. Phần kết thúc: 1 - 2 - GV sử dụng phương pháp làm 
 - Thả lỏng phút mẫu, có thể cho cán sự tự điều 
 khiển.
 - Hệ thống lại nội dung bài 1 - 2 - GV nêu 1- 2 câu hỏi để kiểm tra 
 học. phút kiến thức, kĩ năng, thái độ của học 
 sinh đã nắm được qua giờ học.
 - Nhận xét giờ học và giao bài 1 phút
 tập về nhà.
 III. TĂNG CƯỜNG TÍNH TÍCH CỰC TẬP LUYỆN TRONG PHÂN 
 MÔN THỂ DỤC LỚP 5.
 Đổi mới phương pháp dạy học là xu thế phát triển và đáp ứng nhu cầu 
 thực tiễn giáo dục hiện nay. Đổi mới phương pháp dạy học cũng là mục tiêu cấp 
 bách của tất cả các môn học trong nhà trường phổ thông các cấp để nâng cao 
 chất lượng dạy học và giáo dục toàn diện.
 Chương trình môn Thể dục lớp 5 có đặc trưng là xây dựng kiến thức chia 
 thành 5 phần. Trong các phần giáo viên cần biết thiết kế các hoạt động cho phù 
 hợp, sử dụng linh hoạt, nhịp nhàng các phương pháp dạy học để tăng cường tính 
 tích cực tập luyện mà vẫn đảm bảo được mục tiêu, yêu cầu kiến thức, kĩ năng, 
 thái độ các bài học đặt ra cũng như đáp ứng phần nội dung như sau:
 1. Phần đội hình đội ngũ:
 Nội dung đội hình đội ngũ ở lớp 5 chỉ là ôn tập để hoàn thiện các bài tập, 
 động tác đội hình đội ngũ đã học ở các lớp từ 1 - 4, vì vậy sau khi nhắc lại một 
 số đặc điểm cơ bản của bài tập, động tác đó giáo viên có thể cho các em tập 
 luyện tập thể, rồi mới chia theo nhóm, tổ hoặc tập phối hợp dưới dạng trò chơi. 
 Sau đó giáo viên có thể có tổ chức cho các em dưới dạng trình diễn và thi đua 
 với nhau.
 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm m«n ThÓ dôc Gi¸o viªn: §ç ThÞ Lª Dung 5 Mét sè biÖn ph¸p t¨ng c­êng tÝnh tÝch cùc tËp luyÖn trong giê thÓ dôc cho häc sinh líp 5
 kết hợp với trò chơi, thi đấu. Từ đó có thể phát huy tối đa ý thức tự giác tập 
 luyện của học sinh.
 VD: Với bài tập nhảy dây giáo viên có thể cho học sinh tập luyện đồng 
 loạt để nắm vững kĩ thuật sau đó chia nhóm tập luyện không quay vòng với sự 
 điều khiển của cán sự nhóm. Sau thời gian tập luyện nhóm giáo viên tổ chức 
 cho học sinh thi đấu biểu diễn giữa các nhóm.
 4. Phần trò chơi vận động
 Đây là phần thu hút, lôi cuốn được học sinh nhiều nhất tuy nhiên giáo 
 viên cũng cần phải biết khéo léo vận dụng những phương pháp dạy học sao cho 
 giờ học sôi nổi hơn, lụi cuốn được học sinh tích cực tham gia. 
 Trước tiên, giáo viên gọi tên trò chơi, luật chơi, giáo viên có thể làm mẫu, 
 sử dụng sơ đồ hoặc hình vẽ để hướng dẫn, minh hoạ cho trò chơi. Điều này sẽ 
 giúp cho học sinh nhanh chóng tiếp cận và hiểu được cách chơi, luật chơi, từ đó 
 sẽ gây hứng thú và mong muốn được tham gia chơi cho học sinh. Sau đó để học 
 sinh nắm chắc hơn nữa giáo viên có thể cho học sinh chơi thử 1 - 2 lần.
 Khi tổ chức trũ chơi đó hoặc những trò chơi được ưa thích, giáo viên có 
 thể thay đổi hoặc tăng thêm yêu cầu, làm cho cuộc chơi thêm hấp dẫn và kích 
 thích các em tích cực tham gia. 
 VD: Với trò chơi "Lò cò tiếp sức" giáo viên có thể yêu cầu học sinh mang 
 thêm bóng khi lò cò. 
 Khi dạy trũ chơi giáo viên cũng có thể dạy thêm cho học sinh những trờ 
 chơi dân gian hoặc phổ biến ở địa phương như vậy sẽ làm phong phú thêm vốn 
 trò chơi cho các em. Tuy nhiên những trò chơi đó cần phải phù hợp với đặc 
 điểm tâm sinh lý lứa tuổi của các em. Trước mỗi giờ học giáo viên cùng học 
 sinh chuẩn bị chu đáo dụng cụ và sân bãi luyện tập cho các em, chú ý đảm bảo 
 an toàn cho học sinh trong quá trình tham gia chơi. 
 5. Phân môn thể thao tự chọn 
 Với mỗi nội dung tự chọn giáo viên cần nêu tên và làm mẫu các động tác. 
 Cho học sinh tự nghiên cứu động tác rồi có thể làm theo hướng dẫn của giáo 
 viên từ tại chỗ đến di động, từ chậm đến nhanh, từ biên độ nhỏ đến biên độ lớn 
 hơn... Như vậy sẽ giúp cho học sinh nhanh chóng và dễ dàng tiếp thu được 
 những kiến thức mới. 
 Phấn lớn động tác được giới thiệu của môn thể thao tự chọn ở lớp 5 vẫn là 
 những bài tập cơ bản ban đầu có tính chất bổ trợ, làm quen với những kĩ thuật 
 của môn đá cầu, ném bóng 150g và bóng rổ. Giáo viên cần yêu cầu học sinh 
 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm m«n ThÓ dôc Gi¸o viªn: §ç ThÞ Lª Dung 7 Mét sè biÖn ph¸p t¨ng c­êng tÝnh tÝch cùc tËp luyÖn trong giê thÓ dôc cho häc sinh líp 5
 IV. MỘT SỐ BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG TÍNH TÍCH CỰC TẬP 
 LUYỆN TRONG GIỜ HỌC THỂ DỤC CHO HỌC SINH LỚP 5.
 1. Tổ chức tốt các hoạt động học 
 Mục tiêu đổi mới của môn học là tăng cường hoạt động học tập của học 
 sinh nên tổ chức dạy học theo hướng sáng tạo chính là trọng tâm của việc tăng 
 cường tính tích cực taaph luyện. Vì vậy để đưa học sinh trở thành chủ thể nhận 
 thức, chủ động tìm tòi, chủ động tích cực chiếm lĩnh tri thức mới, giáo viên cần 
 khéo léo tổ chứ các hoạt động dẫn dắt học sinh để giúp các em chiếm lĩnh kiến 
 thức mới theo hướng tích cực hóa. Người giáo viên cần xác định đúng tầm quan 
 trọng của môn học, ý nghĩa của môn học để đảm bảo yêu cầu. 
 - Dạy đủ thời gian, đúng quy trình 
 - Dạy theo hướng đổi mới 
 Khi tổ chức dạy học giáo viên cần chú ý đến nghệ thuật thu hút học sinh, 
 cần tạo ra động cơ thúc đẩy các em tập luyện như: khen ngợi, tuyên dương... 
 Mặt khác, kĩ thuật giao việc cho các tổ nhóm hoạt động phải khéo léo, 
 khối lượng tập luyện đưa ra mà phải đảm bảo tính vừa sức, làm sao để mỗi đối 
 tượng học sinh đều có thể thực hiện được kĩ thuật động tác một cách cơ bản và 
 hứng thú. Học sinh phải hứng thú, ý thức tập luyện và tự giác tập luyện tích cực. 
 2. Lựa chọn phương pháp dạy học cho phù hợp với bài học 
 Như chúng ta đã biết, mỗi bài học người giáo viên không chỉ sử dụng một 
 phương pháp dạy học mà phải kết hợp nhiều phương pháp dạy. Do đó người 
 giáo viên phải có sự lựa chọn, kết hợp các phương pháp dạy học sao cho phù 
 hợp với bài dạy, với nội dung của từng bài. Bên cạnh đó giáo viên cần phải căn 
 cứ vào tình hình cụ thể của từng lớp để thay đổi hình thức học tập, tạo hứng thú 
 cho học sinh, nhằm giúp cho học sinh chiếm lĩnh tri thức mới bằng con đường 
 nhanh nhất. Do đó giáo viên cần nắm vững và sử dụng thành thạo các phương 
 pháp dạy học theo hướng đổi mới. 
 3. Sử dụng hiệu quả đồ dùng dạy học 
 Để thực hiện phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa hoạt động 
 của học sinh, việc sử dụng đồ dùng dạy học là cực kì quan trọng. Đồ dùng dạy 
 học quyết định sự thành công của một tiết dạy. Vì vậy trước mỗi tiết dạy người 
 giáo viên cần chuẩn bị đầy đủ các đồ dùng phục vụ cho tiết dạy của mình. Giáo 
 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm m«n ThÓ dôc Gi¸o viªn: §ç ThÞ Lª Dung 9