Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao hiệu quả việc sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục Lớp 5

 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5
 MỤC LỤC 
 Trang 
I. MỞ ĐÂU................. 2
1. Đặt vấn đề............... 2
2. Mục mục đích ngiên cứu............ 3
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ. ...23
1. Cơ sở lý luận của nghiên cứu........................ 3
2. Thực trạng vấn đề.............. 4
3. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề. 6
3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp....................................................... 6
3.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp........................ 6
3.2.1 Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí của học sinh .................................... 6
3.2.2. Giúp học sinh nắm vững vai trò, tác dụng của các đồ dùng dạy 
học trong môn Thể dục...............................................................................
 7
3.2.3. Lựa chọn và sử sụng đồ dùng dạy học hợp lý đối với nội dung bài 
 7
dạy và đối tượng học sinh ............................................ ... 
 7
3.2.4. Tăng cường sử dụng trang thiết bị nhằm đổi mới PPDH................ 
3.2.5 Phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm và giáo viên Tổng phụ 
trách Đội ..................................................................................................... 9
4. Tính mới của giải pháp...................................................................... 11
5. Hiệu quả SKKN..................................................................................... 12
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.. 13
1. Kết luận  14
2. Kiến nghị15
 Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 1 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5
học,thiết bị đồ dùng dạy học là một trong những điều kiện cơ bản không thể thiếu 
để giáo viên, học sinh thể hiện mục têu dạy học.
 Thực tế, bộ đồ dùng môn Thể dục được cấp chỉ có một số loại, chất lượng 
kém, số lượng ít không đủ đáp ứng cho 2 - 3 lớp học cùng một lúc cũng như chưa 
đáp ứng yêu cầu tất cả các bài dạy. Mặt khác, đa số vấn đề sân bãi, vị trí học tập 
môn Thể dục của các trường chưa đúng quy định, chưa phù hợp với một số tiết 
dạy, thời tiết thay đổi đôi lúc không thuận lợi, giáo viên và học sinh chưa có trang 
phục đúng theo yêu cầu của môn học,... nên khi dạy các nội dung giáo viên 
thường dạy chay làm cho học sinh khó hiểu, khó nhớ động tác, không đạt mục 
tiêu yêu cầu của bài học. Đối với các đồ dùng, dụng cụ đã có thì giáo viên sử 
dụng như thế nào để đạt hiệu quả cao cho tiết học ? Điều đó khiến tôi luôn trăn trở 
và suy nghĩ tìm ra những biện pháp, giải pháp hữu hiện nhất, phù hợp với đối 
tượng học sinh nhằm nâng cao sức khỏe để học tập tốt và giúp các em tham gia 
hoạt động giáo dục khác đạt hiệu quả. Xuất phát từ lí do trên, tôi mạnh dạn chọn 
đề tài “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả việc sử dụng đồ dùng dạy học 
trong môn Thể dục lớp 5” để trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm với đồng chí đồng 
nghiệp.
 2. Mục đích nghiên cứu
 Nâng cao chất lượng giờ học thể dục thông qua việc sử dụng đồ dùng dạy 
học phù hợp với điều kiện hiện có của các trường hiện nay.
 Tìm hiểu đặc điểm tình hình và tâm sinh lý của học sinh để đưa ra nội dung 
hình thức, biện pháp sử dụng đồ dùng dạy học như thế nào để nâng lại hiệu quả 
cao cho tiết học.
 Phát huy được thế mạnh sẵn có của đơn vị cũng như tạo điều kiện cho các 
em học sinh thể hiện năng khiếu, thế mạnh của bản thân, từ đó đề ra những giải 
pháp cụ thể hơn, sát thực hơn cho từng năm học góp phần nâng cao chất lượng 
giảng dạy môn Thể dục. 
 Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 3 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5
bài dạy mới đạt hiệu quả cao vừa đảm bảo chất lượng giáo dục một giờ học, vừa 
mang tính khoa học phù hợp với hoàn cảnh. Trong quá trình dạy học môn Thể 
dục, việc sử dụng phương pháp dạy học không thể tách rời với việc sử dụng các 
phương tiện dạy học. Các phương tiện dạy học sẽ giúp cho học sinh lĩnh hội các 
tri thức và rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo giúp cơ thể phát triển cân đối toàn diện. Do 
đó đồ dùng dạy học và các phương pháp khi sử dụng đồ dùng dạy học góp phần 
rất lớn vào việc nâng cao hiệu quả của quá trình dạy học.
 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
 Trường Tiểu học Y Ngông đóng trên địa bàn đặc biệt khó khăn của xã Dur 
Kmăl, hơn nưa trường lại có ba điểm trường cách xa nhau, nhất là phân hiệu 
Buôn Krông cách điểm trường chính đến gần 15 cây số, đường đi lại khó khăn 
chính vì vậy việc đi lại gây rất nhiều khó khăn. Trong năm học 2017-2018, tỉ lệ 
học sinh dân tộc thiểu số khối lớp 5 chiếm gần 99% tổng số học sinh toàn khối. 
Hầu hết các em là con em đồng bào dân tộc Ê Đê thuộc diện gia đình có hoàn 
cảnh khó khăn, trình độ dân trí thấp, nhận thức về giáo dục và chăm lo việc học 
hành của cha mẹ học sinh đối với con em còn nhiều hạn chế. Vì vậy việc phối 
hợp với cha mẹ học sinh để nâng cao chất lượng học tập cho các em gặp không ít 
khó khăn.
 Trong những năm học vừa qua, được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của lãnh 
đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo cũng như sự quan tâm, giúp đỡ của lãnh đạo nhà 
trường đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp giáo viên được bồi dưỡng nâng cao tay 
nghề bằng nhiều hình thức khác nhau. Chính sự quan tâm đó đã giúp giáo viên 
vững vàng hơn về chuyên môn nghiệp vụ, góp phần không nhỏ vào việc nâng cao 
chất lượng dạy học. Giáo viên bộ môn luôn xác định đúng tầm quan trọng của 
việc nâng cao chất lượng dạy học môn Thể dục, nên đã tìm các giải pháp hữu hiệu 
nhất nhằm tạo hứng thú cho các em trong học tập, góp phần nâng cao chất lượng 
dạy học.
 Trường có ba phân hiệu, phòng Thiết bị đặt tại điểm chính nên việc mượn, 
trả đồ dùng dạy học chưa thuận tiện. Giáo viên bộ môn Thể dục dạy nhiều khối 
 Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 5 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5
 Đầu năm, sau khi nhận lớp, bản thân tôi đã gần gũi quan tâm trò chuyện 
với từng học sinh trong lớp để nắm bắt tâm tư nguyện vọng cũng như hoàn cảnh, 
thể lực của các em.
 Phân loại học sinh theo từng nhóm có sức khỏe tốt, nhanh nhẹn hay sức 
khỏe chưa tốt, bệnh tật, để có hình thức bồi dưỡng tập luyện khác nhau. Trường 
hợp này, giáo viên lập kế hoạch dạy học theo phân hóa đối tượng học sinh đảm 
bảo tính vừa sức và an toàn về sức khỏe trong rèn luyện.
 Ví dụ: Khi tổ chức trò chơi “Chạy tiếp sức”, dựa vào đặc điểm tâm sinh lí 
học sinh, tôi sẽ giảm yêu cầu cho những trường hợp có bệnh về tim mạch, dị tật 
về chân, mắt, tôi tổ chức riêng cho các em tập luyện bằng các hình thức sau:
 + Tập luyện với cường độ nhẹ ( trò chơi nhóm ba nhóm bảy, đá cầu,) 
hoặc các bạn có sức khỏe tốt giúp đỡ.
 + Cho các em này làm trọng tài trong phần trò chơi, các hoạt động thi đua
 + Áp dụng phương pháp tập luyện bằng cách “phục hồi chức năng” với 
hình thức nhẹ nhàng, nội dung phù hợp để các em này được hoạt động, tạo cho 
các em một tình thần thoải mái, vui vẻ phấn khởi tập luyện nâng cao sức khỏe 
cùng các bạn.
 3.2.2. Giúp học sinh nắm vững vai trò, tác dụng của các đồ dùng dạy học 
trong môn Thể dục
 Trong chương trình Thể dục lớp 5, ngoài việc giúp các em nắm được 8 
động tác của bài thể dục phát triển chung, giáo viên còn cho học sinh củng cố, ôn 
luyện các động tác về đội hình đội ngũ, rèn luyện các kĩ năng vận động cơ bản 
(bật xa, nhảy dây), nắm được cách chơi các trò chơi (như: Ai nhanh và khéo hơn, 
Chạy nhanh theo số, Chạy tiếp sức theo vòng tròn, Bóng chuyền sáu, Qua cầu tiếp 
sức, Dẫn bóng, Chuyền và bắt bóng tiếp sức, Chạy theo hình tam giá,) và thực 
hiện các bài tập thể thao tự chọn. Để thực hiện hiệu quả các nội dung trên, ngoài 
việc giáo viên linh hoạt tổ chức hình thức và vận dụng phương pháp dạy học theo 
hướng phát huy tính tích cực học tập của học sinh thì đòi hỏi giáo viên cần phải 
thường xuyên chủ động sử dụng các phương tiện, đồ dùng dạy học trong các hoạt 
 Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 7 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5
ảnh để phục vụ, nâng cao chất lượng giảng dạy. Tuy nhiên cũng cần tránh lạm 
dụng phương tiện dạy học hiện đại, không thực hiện thị phạm, làm mẫu cho học 
sinh hoặc chỉ cho HS xem băng hình động tác kỹ thuật mà không được tập luyện. 
Điều đó làm các em yêu thích môn học hơn, lại vừa đảm bảo hiệu quả giờ học qua 
đó phát hiện các em có năng khiếu để bồi dưỡng và phát triển.
 Ví dụ: Khi tổ chức cho các em học nội dung “tâng cầu bằng mu bàn chân” 
(Bài 53, lớp 5). Ngoài việc hướng dẫn lựa chọn cầu, làm mẫu kĩ thuật động tác 
tung và đá cầu, tiết học đầu tiên tôi tổ chức cho các em học tập trong lớp, sử dụng 
phương tiện dạy học “máy chiếu” cho các em xem các đoạn Vi-deo về kĩ thuật 
tung cầu, đá cầu và giới thiệu một số thành tích tiêu biểu của các cầu thủ trong và 
ngoài nước để giúp các em nắm vững kĩ thuật trước khi luyện tập, đồng thời tạo 
hứng thú ngay từ đầu đến học sinh bộ môn đá cầu. Từ đó, sang các tiết học sau, 
thầy và trò sẽ phối hợp nhịp nhàng kể cả về kĩ thuật cũng như nâng cao số lần 
tâng và đá cầu. 
 - Cần thay đổi nội dung rèn luyện phù hợp với giới tính: Khi sử dụng đồ 
dùng luyện tập, giáo viên có thể thay đổi nội dung học tập phù hợp với giới tính
 Ví dụ 1: Có thể tổ chức các học sinh nam chơi bóng rổ, các em nữ chơi 
nhẩy dây
 - Đảm bảo an toàn cho học sinh trong việc sử dụng đồ dùng dạy học:
 Các em có thể thực hiện và sử dụng khá tốt những bài tập có tính chất rèn 
luyện cơ bản, các em có thể tập luyện những bài tập đã trở thành kĩ năng, kĩ xảo. 
Trong chương trình đã sử dụng một số bài tập thể hiện tính khéo léo như: Nhảy 
dây ném, bóng trúng đíchĐòi hỏi ở người giáo viên phải chú ý hơn khi sử dụng 
đồ dùng dạy học sao cho đạt hiệu quả, đặc biệt phải đảm bảo an toàn cho học sinh 
khi thực hiện. Bởi lúc này, các em rất có hứng thú với việc tập luyện các môn mới 
và ở lứa tuổi này các em rất ham chơi và hiếu động nếu không chú ý sẽ rất dễ xảy 
ra những tai nạn ảnh hưởng lớn đến kết quả giờ học. Do đó khi sử dụng đồ dùng 
dạy học, giáo viên luôn đảm bảo sự an toàn ở mưc cao nhất, đồng thời phải luôn 
 Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 9 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5
luật chơi, hướng dẫn cách chơi. Quả thật khi tôi cho học sinh chơi trò chơi này thì 
giờ học sôi nổi hẳn lên học sinh rất thích thú, tỷ lệ xung phong tham gia trò chơi 
khá cao (khoảng 92%) có những em từ trước đến nay chậm chạp, nhút nhát thì 
nay cũng tích cực và hào hứng tham gia trò chơi. Tôi nghĩ ngoài những trò chơi 
trong chương trình nếu chịu khó suy nghĩ tìm tòi sáng tạo thì ngay bản thân mình 
cũng có thể nghĩ ra những trò chơi đơn giản dễ thực hiện và đem lại hiệu quả cao, 
đó là điều tôi hằng ấp ủ và mong muốn.
 Ngoài sử dụng những đồ dùng mượn của thư viện trường, tôi còn huy động 
từ phía học sinh tự chuẩn bị một số đồ dùng (nếu có) để làm tăng số lượng đồ 
dùng đảm bảo cho tất cả các học sinh ai cũng được sử dụng, tham gia tập luyện.
 Ví dụ 1: Khi tổ chức cho học sinh trò chơi “Bóng chuyền sáu”, bài 38. Tôi 
đã yêu cầu học sinh có thể mang lên lớp 2 hoặc 3 quả bóng chuyền hoặc bóng đá 
để chơi, các em đã đồng ý và đã mang bóng đến lớp khi đến tiết Thể dục mà tôi 
yêu cầu (vì ở nhà một số em vẫn được ba mẹ mua bóng cho chơi). Ngoài ra ta 
cũng có thể tự làm một số đồ dùng để phục vụ trò chơi cho học sinh, chẳng hạn 
làm những quả bóng từ giấy vụn,hoặc tận dụng những phế liệu trong cuộc sống 
để làm đồ dùng (như: tận dụng những thùng giấy đóng hàng để làm đồ dùng trong 
trò chơi “Dẫn bóng” ở bài 16). 
 Ví dụ 2: Khi tổ chức cho học sinh chơi trò chơi “Chuyển đồ vật” (Bài 11 
lớp 5) yêu cầu học sinh cần phải chuẩn bị các đồ vật gọn nhẹ để thực hiện trò chơi 
(Như: Bóng, các hộp xốp, các thùng giấy nhỏ...) 
 3.2.5. Phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm và giáo viên Tổng phụ 
trách Đội 
 Do đặc trưng của bộ môn với phương pháp yêu cầu tổ chức cho học sinh 
theo kiểu “Học mà chơi, chơi mà học”. Việc lồng ghép trò chơi hấp dẫn phù hợp 
gây hứng thú học tập cho các môn học khác đạt kết quả thực là quan trọng là cần 
thiết điều này phụ thuộc vào khả năng, năng khiếu của từng giáo viên. Thực tế, 
chuyên môn của một số đồng chí không chuyên ngành thể dục, năng khiếu tổ 
 Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông 11