Sáng kiến kinh nghiệm Rèn luyện kỹ năng viết đúng chính tả cho học sinh Lớp 5

 Rèn luyện kỹ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5
 I. PHẦN MỞ ĐẦU:
I.1. Lý do chọn đề tài:
 Như chúng ta đã biết chính tả là những qui ước của xã hội trong truyền 
đạt thông tin bằng chữ viết, đảm bảo cho người viết và người đọc hiểu thống 
nhất nội dung của văn bản. Có thể nói chính tả là sự qui định có tính chất xã hội, 
nó không cho phép vận dụng qui tắc một cách linh hoạt mang tính sáng tạo cá 
nhân. Mà đã là qui định của xã hội thì buộc mọi người phải tuân theo. Nhưng 
trong thực tế giảng dạy nhiều năm nay, tôi nhận thấy học sinh Tiểu học viết sai 
lỗi chính tả quá nhiều. Kiểm tra vở Chính tả, vở Tập làm văn của học sinh lớp 
tôi và của các lớp khác trong khối, tôi chỉ thấy toàn những nét gạch bằng mực đỏ 
của giáo viên. Lỗi chính tả và chữ viết của học sinh hiện nay đang là mối lo ngại 
của các cấp quản lí giáo dục và của các thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy. 
 Để khắc phục tình trạng học sinh viết sai lỗi chính tả, chúng ta đang cố 
gắng sử dụng nhiều biện pháp, nhiều hình thức dạy chính tả nhằm giúp học sinh 
Tiểu học hình thành, phát triển và hoàn thiện kĩ năng viết đúng Tiếng Việt văn 
hóa, Tiếng Việt chuẩn mực theo hướng “giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt“, 
cũng như xây dựng chuẩn ngôn ngữ cho mỗi vùng miền của Tổ quốc. Trong đó 
nhà trường là môi trường quan trọng bậc nhất đóng vai trò chủ đạo trong việc 
thực hiện chuẩn hóa ngôn ngữ và chữ viết. Và môn học đảm nhận trọng trách to 
lớn này của trường Tiểu học là phân môn Chính tả.
 Là một giáo viên dạy lớp 5 nhiều năm liền, tôi luôn chú trọng và quan tâm 
rèn cho học sinh viết đúng chính tả. Thấy các em viết sai lỗi chính tả nhiều, tôi rất 
buồn lòng. Đặc biệt là khi chấm bài tập làm văn của các em thì thật là khổ sở. Các 
em viết thì không dài nhưng để đọc và sửa lỗi cho các em thì thật là vất vả. Chất 
lượng học tập, tỉ lệ các em lên lớp cao hay thấp phần lớn là dựa vào việc viết 
đúng chính tả. Có viết đúng chính tả thì các em mới học tốt môn Tiếng Việt cũng 
như các môn học khác. Việc dạy học sinh viết đúng chính tả là một việc làm vô 
cùng khó khăn, nó đòi hỏi sự kết hợp vận dụng linh hoạt và sáng tạo nhiều yếu tố, 
nhiều biện pháp, phương pháp và hình thức dạy học. Nhưng việc gì càng khó 
khăn thì nó lại càng quan trọng. Mà đã là quan trọng thì chúng ta lại càng phải 
 Người thực hiện: Nguyễn Doãn Thân 1 Trường TH Mạc Thị Bưởi Rèn luyện kỹ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5
 Qua việc nghiên cứu giúp tôi nâng cao hiểu biết về bản thân, giúp tôi tích 
lũy được nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy để có phương pháp dạy phù hợp 
với học sinh của lớp tôi phụ trách.
I. 3. Đối tượng nghiên cứu :
 - Nghiên cứu phân môn phân môn chính tả của lớp 5 ở trường tiểu học hiện 
nay nói chung và học sinh lớp 5D trường Tiểu học Mạc Thị Bưởi nói riêng.
 - Nghiên cứu hướng dẫn dạy một số bài trong phân môn phân môn chính tả 
Lớp 5. 
 - Tìm hiểu nội dung, phương pháp dạy một số bài trong phân môn phân 
môn chính tả Lớp 5 .
 - Nghiên cứu cách hình thành kiến thức mới và vận dụng vào từng bài cụ 
thể.
I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu :
 - Nội dung các bài chính tả lớp 5.
 - Phương pháp dạy chính tả lớp 5.
 - Tài liệu tham khảo môn Tiếng Việt.
I.5. Phương pháp nghiên cứu :
 - Nghiên cứu tài liệu về phương pháp hỏi – đáp dạy học Tiếng việt lớp 5.
 + Nghiên cứu tài liệu về phương pháp dạy Tiếng Việt lớp 5.
 + Nghiên cứu tài liệu về chương trình Tiếng Việt 5, sách hướng dẫn giảng 
dạy, sách giáo khoa lớp 5
 - Phương pháp điều tra, phỏng vấn học sinh vào đầu năm học.
 + Tiến hành trên các tiết dạy Chính tả
 + Dạy thực nghiệm 1 tiết cho học sinh lớp 5 do bản thân chủ nhiệm.
 - Phương pháp quan sát : Thăm lớp dự giờ quan sát giáo viên, học sinh lớp 5 
trong giờ dạy Chính tả.
 - Phương pháp tổng hợp và rút ra bài học kinh nghiệm : Tổng hợp các lỗi chủ 
yếu, lý giải nguyên nhân và biện pháp khắc phục.
 Người thực hiện: Nguyễn Doãn Thân 3 Trường TH Mạc Thị Bưởi Rèn luyện kỹ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5
 - Đối với phân môn chính tả, không mắc quá 5 lỗi / bài, đạt tốc độ viết 
trung bình 100 chữ / 15 phút. Qua bài tập chính tả có thể hiện tình yêu thiên 
nhiên, con người và yêu đất nước. 
 - Sách giáo viên tương đối đầy đủ.Tuy nhiên, để tiết dạy có hiệu quả 
cao, giáo viên cần tham khảo thêm một số tài liệu khác như: từ điển chính tả, 
mẹo luật chính tả..
 - Các đồ dùng dạy tương đối đầy đủ. Nhưng bảng phụ còn hạn chế, chưa 
phục vụ cho các nhóm đủ. 
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu :
 - Hiện nay ở tiểu học, việc dạy chính tả đã được một số kết quả như sau:
 + Học sinh đã có những kỹ năng nhất định: cẩn thận, chính xác, có óc 
thẩm mĩ, viết chữ mẫu đúng ,viết đúng chính tả, có khả năng phát hiện và tự sửa 
lỗi chính tả.
 + Học sinh được rèn cách phát âm, củng cố nghĩa của từ , trau dồi về 
ngữ pháp tiếng việt, như so sánh, liên tưởng, ghi nhớ, 
 + Học sinh biết cách viết hoa tên người, tên địa lí nước ngoài, tên riêng 
tổ chức, danh hiệu, giải thưởng, huân chương, 
 - Tuy nhiên, đối chiếu với mục tiêu môn học và nhiệm vụ của phân môn, 
thì 
việc dạy học chính tả vẫn chưa như mong muốn như:
 + Viết số chữ chưa đúng tốc độ quy định. Ngoài ra, các em còn mắc lỗi 
do không nắm vững chính tả thường gặp như:
 * Về âm đầu: Học sinh viết lẫn lộn một số chữ cái ghi các âm đầu:l/n, c/ 
k, g/ gh/ ng, Ch/ tr, s/x, v / d.
 * Về âm cuối: Học sinh viết lẫn lộn một số chữ cái ghi các âm cuối: an 
/ang, at / ac, ăt /ắc, ân / âng, ât , âc, ên / ênh, êt / êch.
 Về thanh: Học sinh viết lẫn lộn thanh hỏi và thanh ngã.
 + Ngoài ra, còn một số học sinh gia đình có kinh tế khó khăn, phải phụ 
giúp gia đình chỉ đến lớp một buổi, ít có thời gian dành cho việc học, cha mẹ 
không có trình độ ( không biết chữ ) để hướng dẫn, kiểm tra, cho các em. Phụ 
 Người thực hiện: Nguyễn Doãn Thân 5 Trường TH Mạc Thị Bưởi Rèn luyện kỹ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5
 Muốn đề ra biện pháp thực hiện, trước hết ta phải tìm ra các nguyên nhân 
dẫn đến việc học sinh viết sai lỗi chính tả. Theo tôi, học sinh viết sai lỗi chính tả 
nhiều là do 5 nguyên nhân chính sau đây:
 - Học sinh chưa có ý thức viết đúng chính tả. Cụ thể là những tiếng, từ có 
sẵn trong SGK hoặc giáo viên đã ghi trên bảng và những từ thường xuyên sử dụng 
nhưng vẫn viết sai. Có những giáo viên đã sửa nhiều lần nhưng nhiều em vẫn viết 
sai. 
 - Học sinh đọc còn yếu, nhiều tiếng phải dừng lại đánh vần, tốc độ đọc chỉ 
đạt 70 đến 80 tiếng / phút. Vì thế các em không nhớ chữ ghi âm, tiếng và từ, dẫn 
đến việc thông hiểu nội dung còn hạn chế.
 - Học sinh không nhớ các qui tắc chính tả đã học nên viết tùy tiện, nghĩ
 sao viết vậy, có em còn sáng tạo thêm các vần mới lạ như: unh, ing, âch,
 - Học sinh không nắm nghĩa của từ, vốn từ ngữ tích lũy được còn rất hạn 
chế nên hay viết lẫn lộn các âm đầu, âm cuối, vần và thanh.
 - Hiện nay, với sự phát triển nhanh về kinh tế, văn hóa và xã hội; việc 
nghe, nói, đọc xem của học sinh thì rất nhiều nhưng viết thì ngày càng giảm. 
Học sinh chịu sự tác động của kênh hình trong học tập nhiều hơn kênh chữ và 
việc lạm dụng các vở bài tập, các câu hỏi trắc nghiệm trong kiểm tra, trong thi 
cử làm cho học sinh rất ít có cơ hội được viết, được rèn chính tả.
 - Căn cứ vào các nguyên nhân trên, tôi đề ra các biện pháp thực hiện sau 
đây:
 * Phát huy tính có ý thức trong học chính tả
 Trong năm học 2018 -2019, ở tuần đầu nhận lớp, ngoài việc củng cố nề 
nếp lớp học, sinh hoạt nội qui của trường, của lớp; tôi cho các em chép chính tả 
bài “ Quyết định độc đáo “ (Bài tập luyện từ và câu tuần 17 trang 171):
 Quyết định độc đáo
 Cách đây không lâu, lãnh đạo Hội đồng thành phố Nót- tinh- ghêm ở 
nước Anh đã quyết định phạt tiền các công chức nói hoặc viết tiếng Anh không 
đúng chuẩn. Theo quyết định này, mỗi lần mắc lỗi, công chức bị phạt 1 bảng. 
Ông Chủ tịch Hội đồng thành phố tuyên bố sẽ không kí bất cứ văn bản nào có 
 Người thực hiện: Nguyễn Doãn Thân 7 Trường TH Mạc Thị Bưởi Rèn luyện kỹ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5
 Hàng ngày trên lớp, tôi chú ý rèn đọc cho các em bằng cách: 
 - Gọi các em đọc bài nhiều lần không chỉ ở phân môn tập đọc mà cả ở 
các môn học khác, kiên trì sửa lỗi cho từng em.
 - Tổ chức cho các em đọc bài nhóm đôi trong 15 phút đầu giờ (2 
lần/tuần).
 - Phân công học sinh giỏi đọc bài cùng các em khi luyện đọc trong nhóm.
 - Giao bài cho các em luyện đọc và viết bài ở nhà; ngày sau, tôi kiểm tra 
và nhận xét. 
 - Khuyến khích các em học thuộc lòng một đoạn văn hay một vài khổ thơ, 
rồi nhớ - viết đoạn văn hay khổ thơ đã thuộc.
 * Dạy chính tả theo khu vực
 Như tôi đã trình bày ở phần đầu, cách phát âm theo phương ngữ có ảnh 
hưởng trực tiếp đến việc viết đúng chính tả của học sinh Tiểu học. Đây là 
nguyên nhân chính dẫn đến việc học sinh viết sai lỗi chính tả nhiều. Nhưng 
chúng ta không thể bắt buộc, không thể luyện cho các em đọc đúng chính âm 
được. Chúng ta chỉ có thể khắc phục lỗi chính tả cho học sinh ở mỗi vùng miền 
khác nhau bằng cách Dạy chính tả theo khu vực. Nghĩa là, chúng ta phải xác 
định đươc” trọng điểm chính tả” cần dạy cho học sinh, nội dung về giảng dạy 
chính tả phải sát hợp với tình hình thức tế mắc lỗi chính tả của học sinh ở địa 
phương đó. Hiện nay, SGK Tiếng Việt đã có những bài tập chính tả cho giáo 
viên lựa chọn hoặc giáo viên có thể tự soạn nội dung bài tập sao cho phù hợp 
với học sinh thuộc vùng miền mình đang dạy. Đó là điều kiện thuận lợi cho giáo 
viên, nhưng cũng là những khó khăn đòi hỏi sự sáng tạo, sự đầu tư nhiều cho bài 
dạy ở mỗi giáo viên.
 Để dạy chính tả theo khu vực, tôi tiến hành như sau:
 - Điều tra, phát hiện và tổng hợp những lỗi chính tả cơ bản của học sinh 
 - Lỗi mà đa số học sinh lớp tôi mắc phải chủ yếu là lỗi do ảnh hưởng của 
cách phát âm theo phương ngữ. Cụ thể:
 - Lẫn lộn các phụ âm đầu (v/d/gi; r/g; x/s; tr/ch; ng/ngh).
 - Lẫn lộn 2 âm chính (o/ô; ă/â).
 Người thực hiện: Nguyễn Doãn Thân 9 Trường TH Mạc Thị Bưởi Rèn luyện kỹ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5
 5. Lẫn lộn thanh hỏi, - vĩ đại/ vỉ thuốc, - vỉ đại, vĩ thuốc, mảnh 
 thanh ngã mãnh liệt/ mảnh vải, liệt, mãnh vải,nổi buồn, 
 nỗi buồn/ nổi trôi, cái nỗi trôi, cái mủi, mũi 
 mũi/ mủi lòng, lòng,
 Mặt sau của bảng tổng hợp này, tôi lập bảng theo dõi việc sửa lỗi của học 
sinh trong nửa học kì I (một năm 4 lần).
 BẢNG THEO DÕI VIỆC SỬA LỖI
 Số 
 TT Tên bài chính tả Tổng số lỗi Các lỗi cụ thể Sửa lỗi
 1 Việt Nam thân yêu ..  
 2 Lương Ngọc Quyến .  
 3 Thư gửi các học sinh .  
 4 Anh bộ đội Cụ Hồ gốc Bỉ .  
 5 Một chuyên gia máy xúc .  
 6 Ê- mi- li, con   
 7 Dòng kinh quê hương .  
 8 Kì diệu rừng xanh .  
 Tiếng đàn ba-la-lai-ca 
 9 trên sông Đà .  
 Sau khi trả bài chính tả, tôi hướng dẫn các em cách ghi các lỗi và sửa lại 
cho đúng (ghi từ chứa tiếng sai để hiểu nghĩa rồi viết lại đúng chính tả), sửa 
trong vở chính tả, sau đó ghi vào bảng tổng hợp. Mấy tuần đầu, những em viết 
sai nhiều, tôi nhắc nhở và khuyến khích các em về nhà chép lại bài cho đẹp và 
đúng chính tả. Hết nửa kì, tôi thu bảng tổng hợp và vở chính tả của học sinh để 
kiểm tra - đánh giá, chọn ra 5 học sinh tiến bộ nhất để khen thưởng. Nhờ có 
 Người thực hiện: Nguyễn Doãn Thân 11 Trường TH Mạc Thị 
 Bưởi