Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp dạy học sinh viết đúng chính tả Lớp 5

 Đinh Quốc Nguyễn TH Sông Nhạn - Cẩm Mỹ - Đồng Nai 
 ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN CẨM MỸ
 ĐƠN VỊ : TRƯỜNG TIỂU HỌC SÔNG NHẠN
 Mã số : ................................
 Dạy học sinh viết đúng chính tả lớp 5
 Người thực hiện : ĐINH QUỐC NGUYỄN
 Lĩnh vực nghiên cứu: 
 Quản lý giáo dục  
 Phương pháp dạy học bộ môn: ............................... 
 Phương pháp giáo dục 
 Lĩnh vực khác: ......................................................... 
 Có đính kèm:
  Mô hình Phần mềm Phim ảnh Hiện vật khác
 Năm 2015
 1 Đinh Quốc Nguyễn TH Sông Nhạn - Cẩm Mỹ - Đồng Nai 
 PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHÍNH TẢ CHO HỌC SINH LỚP NĂM
 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI :
 Xã hội Việt Nam hiện nay đã có những thay đổi vượt bậc. Kinh tế phát triển 
với nhiều ngành nghề kinh doanh mới, nhiều bệnh viện, trường học đạt chuẩn quốc 
tế,đòi hỏi con người ai cũng phải nâng cao tri thức hơn. Muốn như thế, chúng ta 
– những người làm công tác giáo dục phải có sự đổi mới về nội dung và phương 
pháp dạy học để đào tạo ra những con người vừa có chuyên môn, tri thức vững 
vàng, vừa có nhân cách tốt.
 Bậc tiểu học là bậc học đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách ở học 
sinh, là bậc học cung cấp những tri thức khoa học ban đầu về tự nhiên – xã hội. 
Trang bị những phương pháp và kĩ năng ban đầu về hoạt động nhận thức và hoạt 
động thực tiễn, bồi dưỡng, phát huy tình cảm, thói quen và đức tính tốt đẹp của con 
người Việt Nam thông qua các môn học. Đặc biệt là môn Tiếng Việt nói chung và 
phân môn chính tả nói riêng, đã rèn cho học sinh một số kĩ năng ( nghe, nói, đọc, 
viết ) và các kĩ năng tư duy như phân tích, tổng hợp, so sánh, thay thế, lược bỏ, bổ 
sung,đồng thời cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về ngôn ngữ, về 
Tiếng Việt, về văn hoá, về tự nhiên xã hội. Phân môn chính tả chiếm một vị trí và 
nhiệm vụ rất quan trọng nhằm giúp học sinh hình thành năng lực và thói quen viết 
đúng Tiếng Việt – Tiếng Việt chuẩn. Phân môn chính tả trong nhà trường còn giúp 
học sinh nắm vững các qui tắc chính tả. Ngoài ra phân môn này còn rèn cho học 
sinh một số phẩm chất như tính cẩn thận, óc thẩm mĩ, bồi dưỡng cho các em lòng 
yêu quí Tiếng Việt và chữ Việt.
 Trường tiểu học Sông Nhạn thuộc vùng miền Đông Nam Bộ nằm trên cao 
nguyên đất đỏ bazan màu mỡ, mưa thuận gió hoà với nhiều đặc sản, có lẽ được 
thiên nhiên ưu đãi như thế nên con người nơi đây rất hào sảng, khoáng đạt cả trong 
lời nói cũng không gò ép mình trong cách phát âm: âm đầu cũng như âm cuối, 
vần,: ông “chời” ( ông trời ), ông “chăng” ( ông trăng ), phía “ sao” ( phía 
sau),Điều này ảnh hưởng nhiều đến chất lượng học tập của học sinh. Một trong 
những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng viết sai chính tả hiện nay là: học sinh đọc 
như thế nào viết thế ấy. Các em không nắm vững qui tắc ghi âm của chữ quốc ngữ, 
ít được biết đến “mẹo” luật chính tả cơ bản, lỗi do cẩu thả của người viết, cơ bản 
do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương nên đa số học sinh tiểu học viết sai 
chính tả.
 Đối với giáo viên tiểu học, việc dạy chính tả dừng ở mức độ truyền đạt hết nội 
dung của sách giáo khoa, qua bài viết nhưng chưa chú trọng đến phương ngữ vùng 
miền đang ở. Hơn nữa, việc nắm các lỗi chính tả phổ biến của lớp để xác định 
 3 Đinh Quốc Nguyễn TH Sông Nhạn - Cẩm Mỹ - Đồng Nai 
 • Một số bản thân các âm, vần, thanh khó ( khó phát âm, cấu tạo phức tạp: 
Nguyên âm /ă/ lại được ghi bằng chữ a trong các vần ay, au, các nguyên âm đôi 
/ie, ươ, uô/ lại được ghi bằng các dạng iê,yê, ia, ya; ươ, ưa; uô, ua (bia - khuya, 
biên - tuyến, lửa - lương, mua - muôn); âm đệm /w/ lại được ghi bằng 2 con chữ u 
và o (ví dụ: huệ, hoa).
 • Các em chưa có thói quen tự trao dồi kĩ năng viết đúng chính tả bằng cách 
hiểu nghĩa từ, nắm vững qui tắc ghi âm quốc ngữ mà đôi khi viết theo cách phát 
âm địa phương.
 • Bản thân giáo viên đôi khi còn dễ dãi với học sinh trong việc rèn chính tả, 
chỉ chú trọng trong phân môn chính tả mà đôi khi còn hời hợt, bỏ qua cho học sinh 
những lỗi chính tả trong các môn học khác.
 • Học sinh chưa thực sự coi trọng việc rèn chữ, giữ vở là kim chỉ nam trong 
nền nếp học tập của mình.
 • Kết quả khảo sát giữa kì 1 của lớp tôi phụ trách còn nhiều học sinh viết sai 
chính tả, cụ thể như sau:
 • Phân biệt chưa đúng iu/iêu: 23,52%
 • Còn nhầm lẫn thanh hỏi/thanh ngã: 32,35%
 • Còn nhầm tiếng có n/ng ở cuối: 23,52%
 • Ngoài ra còn rải rác các lỗi khác như viết sai âm đầu s/x; ch/tr; âm 
cuối c/t; một số em chữ viết chưa cẩn thận viết thiếu nét; thậm chí có em còn đạt 
điểm 0 chính tả.
 Nhìn vào bảng thống kê trên, tôi thấy tình hình học sinh viết chính tả còn sai 
sót nhiều. Vậy làm sao để giúp học sinh lớp mình phụ trách có kết quả cao ở cuối 
năm học. Tôi đã băn khoăn, lo nghĩ và hiểu rằng mình cần có những biện pháp phù 
hợp để giúp các em ôn tập các kiến thức đã hỏng, đồng thời giúp các em hứng thú 
học tập hơn trong việc rèn chữ, giữ vở.
II/ BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
 Muốn đề ra biện pháp thực hiện, trước hết ta phải tìm ra các nguyên nhân dẫn 
đến việc học sinh viết sai lỗi chính tả. Theo tôi, học sinh viết sai lỗi chính tả nhiều 
là do 5 nguyên nhân chính sau đây:
 1. Học sinh chưa có ý thức viết đúng chính tả. Cụ thể là những tiếng, từ có sẵn 
trong SGK hoặc giáo viên đã ghi trên bảng và những từ thường xuyên sử dụng 
nhưng vẫn viết sai. Có những giáo viên đã sửa nhiều lần nhưng nhiều em vẫn viết 
sai.
 5 Đinh Quốc Nguyễn TH Sông Nhạn - Cẩm Mỹ - Đồng Nai 
 + Vì sao viết sai lỗi chính tả lại bị phạt như vậy?
 + Muốn viết đúng chính tả thì các em phải làm sao?
 Từ việc tìm hiểu bài văn này, tôi làm cho các em hiểu rằng ở đất nước nào 
cũng vậy, việc viết sai lỗi chính tả sẽ làm cho người đọc, người nghe không hiểu 
đúng những gì mình đã viết, thậm chí còn làm cho người đọc cảm giác khó chịu và 
xem thường người viết. Có viết đúng chính tả thì mới học tốt môn Tiếng việt và 
mới học tốt các môn học khác. Nếu như các em viết sai lỗi chính tả nhiều thì sẽ bị 
điểm kém môn Tiếng Việt. Và cuối năm sẽ bị thi lại, thậm chí sẽ phải ở lại 
lớp.Việc rèn luyện kĩ năng viết chính tả không phải là một việc làm dễ dàng 
nhưng chỉ cần các em chú ý khi đọc, khi viết, có ý thức viết đúng chính tả và làm 
theo hướng dẫn của cô thì nhất định các em sẽ thành công. 
 Sau đó, tôi cho các em xem một số cuốn tập chính tả tiêu biểu (chữ viết đẹp, 
trình bày sạch sẽ, ít sai lỗi chính tả) của học sinh năm trước để tác động vào ý thức 
của học sinh.
 2) Rèn kĩ năng đọc đi đôi với luyện viết chính tả
 Như chúng ta đã biết: đọc thông thì mới viết thạo. Học sinh đọc còn chậm và sai 
nhiều thì không thể viết đúng chính tả.Vì đọc chưa thông nên khi viết chính tả các 
em thường mắc các lỗi do không nắm vững chính tự và cấu trúc âm tiết Tiếng Việt. 
Vì vậy, đối với những học sinh này, trước hết tôi phải chú trọng khâu luyện đọc 
cho các em.
 Đầu năm học, lớp tôi có 4 em đọc có tiếng, từ còn đánh vần, đọc sai nhiều, đọc 
còn lặp lại tiếng vừa đọc đó là các em:
 - Nguyễn Thị Cẩm Duy 
 - Huỳnh Văn Thọ
 - Lê Thị Trinh 
 - Trần Văn Toàn .
 Hàng ngày trên lớp, tôi chú ý rèn đọc cho các em bằng cách: 
 - Gọi các em đọc bài nhiều lần không chỉ ở phân môn tập đọc mà cả ở các môn 
học khác, kiên trì sửa lỗi cho từng em.
 - Tổ chức cho các em đọc bài nhóm đôi trong 15 phút đầu giờ (2 lần/tuần).
 - Phân công học sinh giỏi đọc bài cùng các em khi luyện đọc trong nhóm.
 - Giao bài cho các em luyện đọc và viết bài ở nhà; ngày sau, tôi kiểm tra và nhận 
xét. 
 - Khuyến khích các em học thuộc lòng một đoạn văn hay một vài khổ thơ, rồi 
nhớ - viết đoạn văn hay khổ thơ đã thuộc.
 3) Dạy chính tả theo khu vực
 7 Đinh Quốc Nguyễn TH Sông Nhạn - Cẩm Mỹ - Đồng Nai 
 1.Lẫn lộn âm đầu
 - v/d/gi - vẻ vang, gia đình - dẻ dang, da đình
 - r/g; - gọn gàng, cá rô - rọn ràng, cá gô
 - x/s; - hoa sen, màu xanh - hoa xen, màu sanh
 - tr/ch - cây tre, trân trọng - cây che, chân chọng
 - c/k - con kiến, kêu gọi, - con ciến, cêu gọi
 2. Lẫn lộn 2 âm chính
 - o/ô - sóng biển, cuộc sống - sống biển, cuộc sóng
 - ă / â - đắp bờ, cái cặp,  - đấp bờ, cái cập
 3 Lẫn lộn các vần:
 - iu/ iêu - dịu dàng, kì diệu - diệu dàng, kì dịu
 - in/ inh - niềm tin, trắng tinh - niềm tinh, trắng tin
 - in/ iên - quả chín, đàn kiến - quả chính, đàn kín
 - ui/ uôi - mặt mũi, cuối cùng - mặt muỗi, cúi cùng
 - êu/ iêu - đều đặn, kêu gọi, - điều đặn, kiêu gọi
 4. Lẫn lộn các âm cuối: 
 - n/ng - buôn làng, mong muốn -buông làng, mong muống
 - t/c - đôi mắt, ăn mặc - đôi mắc, ăn mặt
 - y/ i - may vá, ngày đêm - mai vá, ngài đêm
 - u/o - màu xanh, trước sau - mào xanh, trước sao
 5. Lẫn lộn thanh hỏi, - vĩ đại/ vỉ thuốc, mãnh - vỉ đại, vĩ thuốc, mảnh 
thanh ngã liệt/ mảnh vải, nỗi buồn/ liệt, mãnh vải,nổi buồn, 
 nổi trôi, cái mũi/ mủi nỗi trôi, cái mủi, mũi 
 lòng, lòng,
 6. Lỗi riêng biệt
 Ở hàng ngang thứ sáu, em nào mắc lỗi, tôi mới ghi vào. Mặt sau của bảng tổng 
hợp này, tôi lập bảng theo dõi việc sửa lỗi của học sinh trong nửa học kì I (một 
năm 4 lần).
 BẢNG THEO DÕI VIỆC SỬA LỖI
 Số Tên bài chính Tổng Các lỗi cụ thể Sửa lỗi
 TT tả số lỗi
 .. ..
 1 Việt Nam ..  ..
 9 Đinh Quốc Nguyễn TH Sông Nhạn - Cẩm Mỹ - Đồng Nai 
ngữ của chính tả Tiếng Việt, nó sẽ giúp học sinh giải quyết được những lỗi chính 
tả do ảnh hưởng cách phát âm theo phương ngữ. Vì vậy có thể nói rằng chính tả 
Tiếng Việt còn gọi là chính tả ngữ nghĩa.
 Học sinh lớp tôi viết sai chính tả, một phần lớn là do các em không nắm được 
nghĩa của từ. Vì thế, khi dạy chính tả hoặc dạy các phân môn học khác của môn 
Tiếng Việt, tôi luôn chú ý giúp các em:
 - Hiểu nghĩa của từ, phân biệt từ này với từ khác để các em ghi nhớ cách viết 
của mỗi từ. 
 Ví dụ: Nếu tôi đọc một từ có hình thức ngữ âm là “ dành “ thì học sinh sẽ 
lúng túng trong việc xác định hình thức chữ viết của từ này. Nhưng nếu tôi đặt nó 
vào một ngữ cảnh hay gắn cho nó một nghĩa xác định như : Em để dành tiền mua 
sách truyện Thiếu nhi./ Trong trận đấu bóng đá ngày mai, các em phải giành lấy 
chiến thắng./ Các em đọc rõ ràng, rành mạch để cả lớp cùng nghe. Như vậy học 
sinh sẽ dễ dàng viết đúng chính tả.
 - Khi đọc chính tả cho học sinh viết, tôi đọc từng cụm từ ( diễn đạt một ý nhỏ); 
tôi luôn nhắc nhở các em chú ý lắng nghe , hiểu nghĩa từ để viết đúng chính tả
 - Khi học sinh sửa lỗi trong bài chính tả, tôi yêu cầu các em ghi từ chứa tiếng 
sai rồi sửa lại cho đúng; không nên chỉ ghi một tiếng sai rồi sửa lại, sửa như vậy 
các em sẽ không ghi nhớ các từ đã viết sai.
 - Trong các tiết Tập đọc, tôi tập cho các em tìm cách ngắt giọng ở những câu 
dài, ngắt nghỉ đúng các dấu câu, giải nghĩa các từ khó.
 - Khi học sinh làm bài tập chính tả, tôi chọn các bài theo phương ngữ Nam Bộ, 
tập trung vào các “ trọng điểm chính tả” để khắc phục các lỗi chính tả do cách phát 
âm của địa phương. Ngoài việc hướng dẫn các học sinh làm các bài tập trong SGK, 
tôi còn thay đổi hình thức và nội dung bài tập bằng cách vận dụng nguyên tắc phối 
hợp giữa phương pháp tích cực với phương pháp tiêu cực. Nghĩa là tôi hướng 
dẫn học sinh làm các bài tập chính tả theo hướng loại bỏ cái sai, xác định cái đúng. 
Theo cách này, tôi đã điều chỉnh và thay đổi nội dung và hình thức một số bài tập 
trong SGK nhưng vẫn bám sát yêu cầu cần đạt của bài học.
 Ví dụ: Bài tập chính tả tuần 16 ( SGK trang 115 ) yêu cầu tìm các từ ngữ chứa 
các tiếng vàng- dàng; vào-dào, vỗ- dỗ. Thay vì cho các em tìm từ chứa các tiếng 
đã cho, tôi cho sẵn các từ và yêu cầu các em tìm các từ viết sai chính tả, rồi sửa lại 
cho đúng.
 Chẳng hạn: Tìm các từ viết sai chính tả trong bảng dưới đây
 11