Sáng kiến kinh nghiệm Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp 5 thông qua tiết tập đọc

 Đề tài:" Rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 5 qua tiết Tập đọc”.
 PHẦN 1. THỰC TRẠNG ĐỀ TÀI:
 Trong quá trình giảng dạy tôi đã vận dụng phương pháp giảng dạy mới theo 
chương trình, nội dung sách giáo khoa mới, do Bộ GD&ĐT quy định. Đồng thời, 
rút kinh nghiệm của bản thân qua từng tiết dạy; vận dụng linh hoạt các hình thức, 
phương pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng, tích cực phát huy chủ động sáng 
tạo của học sinh và chú ý rèn kỹ năng toàn diện cho học sinh.
 Qua thực tế giảng dạy lớp 5/2 và trao đổi trực tiếp với giáo viên chủ nhiệm 
năm trước để nắm kỹ hơn về kỹ năng đọc của các em và tiếp tục tìm nguyên nhân 
dẫn đến phát âm chưa đúng, ngắt nghỉ chưa hợp lí, học sinh đọc diễn cảm còn yếu. 
 Sau tuần thực dạy, tôi nhận thấy chất lượng đọc của học sinh như sau : 
 Đọc phát âm Đọc ngắt nghỉ Đọc đúng Đọc diễn cảm
 chưa đúng chưa hợp lí 
 Tổng 
 Số Tỷ Số Tỷ lệ Số Tỷ Số Tỷ lệ 
 số học 
 Lớp lượng lệ % lượng % lượng lệ lượng %
 sinh 
 %
 5/2 31 16 51,6 14 45,2 10 32,3 4 12,9
 Trước tình hình đó tôi quyết định: “Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5 
thông qua tiết tập đọc’’ để góp phần nâng cao chất lượng dạy và học nhằm đáp 
ứng mục tiêu của môn học cũng như mục tiêu chung giáo dục cấp tiểu học.
 PHẦN 2. NỘI DUNG CẦN GIẢI QUYẾT:
 Từ thực trạng của học sinh và các nguyên nhân vừa nêu, để giải quyết được 
mục đích yêu cầu của tiết Tập đọc và khắc phục những nguyên nhân tồn tại đã nêu 
trên, tôi đã tiến hành phân loại học sinh trong lớp và sau đó đề ra những nội dung 
giúp rèn kĩ năng đọc cho học sinh như sau:
 1. Giáo viên nghiên cứu trước nội dung, chương trình sách giáo khoa ở khối 
lớp 5.
 2.Chuẩn bị của giáo viên và học sinh trước khi học tiết Tập đọc.
 3. Rèn phát âm đúng.
 4. Rèn đọc thầm.
 5. Rèn đọc diễn cảm, đọc hay.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Quyền Trang 1 Đề tài:" Rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 5 qua tiết Tập đọc”.
 a/ Đối với giáo viên :
- Trước hết muốn rèn cho học sinh đọc thành tiếng đúng thì giáo viên phải đọc hay 
(đọc diễn cảm). Để đạt được yêu cầu trên thì giáo viên phải rèn luyện bản thân 
mình đọc đúng, đọc diễn cảm. Không cho phép giáo viên dạy Tập đọc mà lại đọc 
chưa chuẩn. Trước khi soạn bài giáo viên phải đọc bài nhiều lần, đọc thể hiện được 
cảm xúc của tác giả khi viết bài văn đó. Dành quỹ thời gian cho việc soạn bài và 
thiết kế các hoạt động cụ thể ở từng đoạn của bài. Giáo viên phải chú ý đến khâu 
rèn đọc cho học sinh, chú ý đến đối tượng học sinh đọc kém. Nhất là những tiết 
luyện đọc ở buổi thứ hai. Giáo viên phải nên sửa, rèn cho học sinh phát âm đúng ở 
từng cặp phụ âm mà em đó hay phát âm chưa đúng hoặc đọc chưa đúng.
 Ví dụ : Ảnh hưởng của ngôn ngữ địa phương nên học sinh phần lớn còn đọc chưa 
đúng, phát âm nhầm lẫn ch/tr; s/x; d/r/gi.
- Tham khảo nội dung sách hướng dẫn giảng dạy để lựa chọn nội dung, phương 
pháp, hình thức học tập cho phù hợp với đối tượng của lớp mình. 
- Sưu tầm đồ dùng dạy học, tranh ảnh minh hoạ phục vụ cho bài dạy để học sinh 
hứng thú học tập tiếp thu bài sâu hơn.
- Chú ý đến yêu cầu của phân môn tập đọc là rèn đọc, rèn đọc càng nhiều càng tốt.
 b/ Đối với các em học sinh :
- Yêu cầu học sinh đọc kỹ trước bài ở nhà, có đọc trước bài ở nhà học sinh mới 
biết được từ nào khó đọc, hay sai để đến lớp nghe giáo viên hướng dẫn sửa chữa và 
tự phát hiện ra tại sao mình đọc chưa đúng và tại sao mình đọc chưa hay.
- Học sinh thường xuyên rèn đọc đúng ở bất kỳ một văn bản nào nói chung hay 
trong các tiết tập đọc nói riêng. 
- Cần có sự ham thích đọc, có ý thức tự luyện đọc. Tham gia đầy đủ các câu lạc bộ 
thi đọc mà nhà trường tổ chức. Sưu tầm sách, báo, truyện để đọc. 
3 .Rèn phát âm đúng: 
 Đọc đúng là sự tái hiện âm thanh bài đọc một cách chính xác, không có lỗi. 
Đọc đúng là không đọc thừa, không sót từng âm, vần, tiếng; thể hiện đúng hệ 
thống ngữ âm chuẩn. Phần lớn các em đã đọc đúng, chỉ có số ít các em còn nhầm 
l/n do chưa chú ý phát âm. Giáo viên cần nhắc nhở thường xuyên, yêu cầu đọc đi 
đọc lại các tiếng còn đọc chưa đúng. Đọc đúng bao gồm đọc đúng các âm thanh, 
ngắt hơi đúng chỗ, đọc đúng tiết tấu, ngữ điệu câu. Cần phải dựa vào nghĩa, vào 
quan hệ ngữ pháp giữa các tiếng, từ để ngắt hơi cho đúng. Khi đọc, không được 
tách một từ ra làm hai. Các em học sinh lớp 5 đã có kinh nghiệm đọc ngắt nghỉ ở 
các lớp trước nên giáo viên chỉ cần củng cố, hệ thống lại. Đồng thời giúp các em 
dựa vào nghĩa và quan hệ ngữ pháp để xác định cách ngắt nhịp đúng trong từng 
câu, từng bài. Việc ngắt hơi cũng cần phải phù hợp với các dấu câu: nghỉ ít ở dấu 
phẩy, nghỉ lâu hơn ở dấu chấm, hết đoạn văn hay khổ thơ cũng nghỉ lâu hơn. Phần 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Quyền Trang 3 Đề tài:" Rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 5 qua tiết Tập đọc”.
Ngoài ra, cần đọc bài văn với giọng kể chậm rãi, nhanh và hồi hộp hơn ở đoạn kể 
về sự mưu trí và hành động dũng cảm của cậu bé bảo vệ rừng.
4. Rèn đọc thầm : 
 Đọc thầm là yêu cầu cao, đọc thầm với tốc độ nhanh và hiệu quả hơn (nắm bắt 
đầy đủ thông tin cảm thụ tốt văn bản nghệ thuật).
Hướng dẫn học sinh đọc thầm tôi giao nhiệm vụ cụ thể để định hướng rõ yêu cầu 
đọc thầm cho học sinh (đọc câu nào, đoạn nào; đọc để trả lời câu hỏi hay để ghi 
nhớ, hoặc học thuộc lòng.)
Giới hạn thời gian để tăng dần tốc độ đọc thầm cho học sinh. Cách thực hiện biện 
pháp này là từng bước rút ngắn thời gian đọc của học sinh và tăng dần độ khó của 
nhiệm vụ. Thông thường tôi sử dụng đọc thầm cho học sinh tìm bài văn có mấy 
đoạn, hoặc đọc thầm để suy nghĩ trả lời những câu hỏi trong sách giáo khoa. Khi 
đọc thầm giáo viên phải giao nhiệm vụ cụ thể, nhằm định hướng việc đọc - hiểu.
+ Ví dụ: Trong bài “Một chuyên gia máy xúc”
 - Học sinh đọc thầm đoạn một trả lời câu hỏi:
Hỏi: Anh Thuỷ gặp anh A-lếch - xây ở đâu?
Học sinh trả lời: “Hai người gặp nhau ở công trường xây dựng”.
 Hỏi: Dáng vẻ của A- lếch- xây có gì đặc biệt khiến anh Thủy chú ý?
- Gọi học sinh trả lời, bạn nhận xét bổ xung, giáo viên chốt lại cuối cùng.
* Đọc kết hợp giảng.
- Đọc kết hợp với tìm hiểu nội dung nghệ thuật của văn bản trau dồi kỹ năng đọc 
hiểu, nắm bắt thông tin bước đầu qua đọc, các em cảm thụ được cái hay cái đẹp 
của bài văn, bài thơ để tạo điều kiện cho các em đọc diễn cảm cả bài.
- Ngoài việc rèn đọc đúng (phải luyện đọc) cần giúp học sinh hiểu nghĩa của từ 
ngữ thông qua đọc và trả lời những câu hỏi thông qua từ ngữ để học sinh hiểu được 
nội dung bài đọc. Tôi có thể giao nhiệm vụ bài tập cụ thể ở từng đoạn cho học sinh 
trả lời nhận xét, trao đổi báo cáo kết quả để nhận xét, Khi tổ chức lớp học tôi cho 
các em hoạt động càng nhiều càng tốt. Tôi cố gắng phối hợp đàm thoại giáo viên – 
học sinh với đàm thoại học sinh – học sinh . Ngoài hình thức cả lớp cùng tìm hiểu 
dưới sự hướng dẫn của giáo viên tôi còn chọn thêm những hình thức khác như:
+ Chia lớp thành các nhóm để học sinh cùng nhau trao đổi câu hỏi. Sau đó, đại 
diện các nhóm trả lời câu hỏi trước lớp. Giáo viên điều khiển lớp đối thoại, nêu 
nhận xét thảo luận tổng kết.
+ Chỉ định 1-2 em điều khiển lớp trao đổi về bài đọc dựa theo các câu hỏi trong 
sách giáo khoa. Học sinh điều khiển lớp có thể bổ sung câu hỏi như: “Bạn cho 
mình biết .”. Giáo viên chỉ nói những điều cần thiết để điều chỉnh, khắc sâu, gây 
ấn tượng về những gì học sinh trao đổi, thu lượm được. Giáo viên là người chốt lại 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Quyền Trang 5 Đề tài:" Rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 5 qua tiết Tập đọc”.
 Các cháu cứ yên tâm ngủ nhé!”
+ Hoặc : Bài : “Một chuyên gia máy xúc’’ .
Tôi hướng dẫn các em cần đọc đúng ngữ điệu khi đọc câu hỏi như nhấn giọng từ 
để hỏi, cao giọng ở cuối câu. Nếu học sinh đọc chưa hay giáo viên có thể đọc mẫu 
cho học sinh để học sinh nghe giọng đọc của cô để tự điều chỉnh mình đọc theo cô.
Để các em đọc tốt giáo viên cần tạo niềm say mê hứng thú cho học sinh.
 Biết đọc bài văn với giọng kể nhẹ nhàng, hóm hỉnh hay với giọng niềm nở hồ 
hởi...Để thể hiện được tính cách, cảm xúc của các nhân vật người đọc cần hoà 
mình vào từng nhân vật để tìm được cách đọc. Khi đọc diễn cảm tôi hướng dẫn các 
em biết nhấn giọng ở các từ ngữ gợi tả, gợi cảm (tặc lưỡi, ngạc nhiên, giận dữ, 
thủng thẳng, giả bộ) và biết đọc phân biệt lời các nhân vật. 
Ví dụ : Bài Lòng dân : 
- Khi dạy tôi hướng dẫn các em phân biệt tên nhân vật với lời nói của nhân vật và 
lời chú thích về thái độ, hành động của nhân vật : ví dụ
Cai : ( xẵng giọng ) // Chồng chị à?
Dì Năm : - Dạ , chồng tui.
Cai : - Để coi. ( Quay sang lính ) // Trói nó lại cho tao//(chỉ dì Năm ). Cứ trói đi . 
Tao ra lịnh mà//( lính trói dì Năm lại ).
 Khi đọc cần thể hiện đúng thái độ, tình cảm của nhân vật và tình huống kịch. 
Cụ thể:
- Giọng cai và lính : hống hách, xấc xược
- Giọng dì Năm và chú cán bộ ở đoạn đầu: tự nhiên, ở đoạn sau dì Năm khéo giả 
vờ than vãn khi bị trói, nghẹn ngào nói lời trăng trối với con khi bị doạ bắn chết.
- Giọng An : giọng một đứa trẻ đang khóc. (An tham gia rất tự nhiên vào vở kịch 
do má em dàn dựng. trong tình huống nguy hiểm, em khóc vì thực sự lo cho má).
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Quyền Trang 7 Đề tài:" Rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 5 qua tiết Tập đọc”.
 PHẦN 5. KẾT LUẬN:
 Muốn nâng cao chất lượng hiệu quả của các giờ dạy Tập đọc để học sinh đọc 
đúng đọc hay bước đầu cảm thụ được cái hay cái đẹp trong bài văn, bài thơ thì 
khâu luyện đọc - rèn đọc đúng có vai trò rất quan trọng. Học sinh có đọc đúng mới 
hiểu đúng nội dung, mới diễn tả được cảm xúc của mình. Để làm tốt việc rèn đọc 
cho học sinh lớp 5 trong phân môn Tập đọc người giáo viên phải làm tốt những 
việc sau:
- Xác định đúng mục tiêu dạy học của bộ môn, trọng tâm của từng bài và chuẩn 
kiến thức kĩ năng mà học sinh phải đạt được. Phải chú ý đến lỗi mà học sinh hay 
mắc để sửa cho các em.
- Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học, luôn suy nghĩ tìm ra những cách 
thức dạy phù hợp với tâm sinh lí lứa tuổi và khả năng nhận thức của các em.
- Phát huy tính độc lập, sáng tạo của học sinh, giáo viên chỉ là người dẫn dắt, gợi 
mở.
- Giáo viên phải nhận thức đúng vai trò chức năng ở phân môn Tập đọc. Trước hết 
giáo viên phải rèn cho mình đọc đúng, đọc hay, đọc diễn cảm mọi bài tập đọc 
trong cấp học nói chung, các bài tập đọc lớp 5 nói riêng. Phải đầu tư quĩ thời gian 
cho khâu chuẩn bị bài, xây dựng tổ chức các hoạt động cho học sinh trên lớp học. 
- Luôn động viên khích lệ gây hứng thú học tập đọc đối với học sinh, phát huy tính 
tích cực chủ động sáng tạo của học sinh.
- Vận dụng phương pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh lớp mình. Cử 
chỉ giáo viên, lời nói ngắn gọn dễ hiểu hướng học sinh thao tác tư duy chủ động.
- Học sinh phải chuẩn bị bài thật tốt ở nhà, đọc nhiều lần đối với học sinh chưa đọc 
tốt trước khi đến lớp.
- Thường xuyên dự giờ đồng nghiệp để học tập trao đổi rút kinh nghiệm.
- Ngoài ra mỗi giáo viên cần phải thường xuyên trau dồi về chuyên môn nghiệp vụ.
 Trên đây là một số kinh nghiệm biện pháp đã làm trong khi “Rèn kĩ năng đọc 
cho học sinh lớp 5 qua tiết Tập đọc” Vì thời gian có hạn nên sáng kiến này sẽ 
không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót.
 Rất mong được sự đóng góp của bạn bè đồng nghiệp, BGH và của các cấp 
quản lý để sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn, góp phần nâng cao chất lượng 
học tập của học sinh và nâng cao chất lượng giảng dạy cho giáo viên.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Quyền Trang 9