Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh Lớp 5 dân tộc thiểu số

 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ 
 Thị Sáu
 Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
 I. Đặt vấn đề
 Chữ viết là phương tiện giao tiếp quan trọng trong cuộc sống của chúng ta nói 
chung và trong học tập nói riêng. 
 Rèn chữ viết là một việc làm có ý nghĩa đặc biệt đối với học sinh Tiểu học. Việc 
rèn luyện cho học sinh viết đúng, viết đẹp, viết đảm bảo tốc độ hay cao hơn là học sinh 
biết viết chữ sáng tạo, có nét thanh, nét đậm rõ ràng không chỉ tạo điều kiện cho các 
em học tốt các môn học mà thông qua đó giáo dục tính kiên trì, cẩn thận, tinh thần kỷ 
luật và óc thẩm mỹ. Ngoài ý nghĩa đó viết chữ đẹp còn nhằm tôn vinh vẻ đẹp của chữ 
Việt và thể hiện sự gìn giữ giá trị văn hóa Việt. Rèn chữ viết là để học sinh trau dồi kỹ 
năng viết chữ, kỹ năng trình bày, thúc đẩy và phát huy vai trò của giáo viên, góp phần 
nâng cao chất lượng giảng dạy, giáo dục toàn diện của nhà trường.
 Tuy nhiên là giáo viên nhiều năm liền gắn bó với học sinh lớp Năm, cũng rất 
tâm huyết với phong trào: “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” và đã thực hiện nhiệm vụ 
bồi dưỡng chữ viết đẹp cho học sinh năng khiếu khối 4,5 trong một số năm học. Tôi 
nhận thấy đa số học sinh chưa thật sự chú ý vào việc rèn chữ, giữ vở. Số học sinh mắc 
phải nhiều lỗi cơ bản trong khi viết như: chữ viết chưa đúng yêu cầu về mẫu chữ, cỡ 
chữ, độ cao, khoảng cách,... rất nhiều; số học sinh có chữ viết đúng, đẹp, viết chữ sáng 
tạo, có nét thanh, nét đậm rõ ràng thì rất hạn chế. Hiệu quả khi tham gia phong trào 
“Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” các cấp thì chưa được cao. Điều đó khiến tôi rất băn 
khoăn, luôn cố gắng tìm tòi mọi cách để rèn luyện chữ viết cho học sinh đặc biệt là 
phát huy khả năng cho những học sinh biết viết đúng mẫu chữ, chữ viết tương đối đẹp, 
có ý thức giữ gìn sách vở sạch đẹp. Trên cơ sở đó tôi mạnh dạn chọn viết đề tài “Một 
số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu 
học Võ Thị Sáu” đề ra một số giải pháp nâng cao kĩ năng viết chữ đẹp cho học sinh 
lớp Năm dân tộc thiểu số ở Trường Tiểu học Võ Thị Sáu từ năm học 2016 - 2017; 
2017 - 2018 đến năm học 2018 – 2019. 
 II. Mục đích nghiên cứu
 Nghiên cứu thực trạng chữ viết của học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số ở trường 
Tiểu học Võ Thị Sáu trong một số năm học gần đây từ đó rút ra ưu điểm, tồn tại, 
nguyên nhân và đưa ra một số giải pháp chủ yếu giúp học sinh lớp Năm viết chữ đúng, 
đẹp, sáng tạo góp phần nâng cao chất lượng khi tham gia phong trào “Giữ vở sạch - 
viết chữ đẹp” do các cấp phát động. Thông qua hoạt động việc rèn chữ viết sẽ 
hình thành và xây dựng những kĩ năng, thói quen viết chữ đẹp và giáo dục tính kiên 
trì, cẩn thận, tinh thần kỷ luật và óc thẩm mỹ cho học sinh.
Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu
 1 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ 
 Thị Sáu
hiện công tác chủ nhiệm lớp 5B, lớp có 30 em, 100% học sinh là con em đồng bào dân 
tộc thiểu số. Trong những năm học đó đa số học sinh trong lớp là con em gia đình gặp 
khó khăn về kinh tế, hạn chế về trình độ văn hoá. Nhiều em không ý thức được tầm 
quan trọng của việc học, đa số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập của con em 
mình. 
 Các em là học sinh dân tộc thiểu số, tiếng Việt chỉ được các em giao tiếp chủ yếu 
ở trong các giờ học nên nhiều học sinh chưa thành thạo tiếng Việt dẫn đến tình trạng 
trong quá trình viết bài hầu hết các em đều mắc lỗi chính tả, chữ viết chưa đều, viết 
cẩu thả, viết còn chậm.
 Học sinh không nắm được: các nét cơ bản, mẫu chữ, độ cao, khoảng cách... của 
các con chữ.
 Nhiều học sinh viết chữ thiếu nét, sai lỗi chính tả, trình bày xấu, không khoa học, 
đặt dấu câu tùy tiện, không đúng quy định.
 Số học sinh chưa có ý thức giữ gìn sách vở, để vở bẩn, quăn góc...còn nhiều.
 Hầu như không có học sinh biết viết chữ sáng tạo, có nét thanh, nét đậm rõ ràng, 
viết nhiều kiểu chữ khác nhau.
 Thực hiện khảo sát chữ viết, chất lượng vở sạch – chữ đẹp, hiệu quả khi tham gia 
phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” các cấp của học sinh các lớp tôi chủ 
nhiệm từ đầu năm học tôi thấy đạt tỉ lệ rất thấp, cụ thể như sau: 
Đầu năm học Lớp TSHS Xếp loại A Xếp loại B Xếp loại C
 SL Tỉ lệ % SL Tỉ lệ % SL Tỉ lệ %
2016 -2017 5B 28 3 10,71 11 39,28 14 50,01
2017 -2018 5D 16 1 6,25 6 37,5 9 56,25
2018 -2019 5B 30 4 13,34 13 43,33 13 43,33
 Kết quả tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” của các lớp tôi nhận 
chủ nhiệm ở những năm học trước (lớp 4) đạt kết quả không cao. Năm học 2016 - 
2017 tôi nhận chủ nhiệm học sinh lớp 4B của năm học 2015 - 2016 lên lớp 5B. Ở năm 
học này lớp chỉ có 1 học sinh tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” cấp 
trường và đạt Công nhận; năm học 2017 - 2018 tôi nhận chủ nhiệm học sinh lớp 4D 
của năm học 2016 - 2017 lên lớp 5D. Năm học này lớp có 2 học sinh tham gia phong 
trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” cấp trường và cũng đạt Công nhận, không có học 
sinh dự thi cấp huyện; năm học 2018 - 2019 tôi nhận chủ nhiệm học sinh lớp 4B của 
năm học 2017 - 2018 lên lớp 5B. Ở năm học này lớp có 3 học sinh tham gia phong 
trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” cấp trường và cũng chỉ đạt Công nhận.
 Sau khi khảo sát, nắm được những thuận lợi, khó khăn của vấn đề nghiên cứu. 
Tôi tiến hành tìm hiểu những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng chất lượng chữ 
viết của học sinh cũng như chất lượng phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ 
đẹp”còn thấp. Tôi rút ra được những nguyên nhân chủ yếu như sau:
Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu
 3 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ 
 Thị Sáu
chữ, bài viết đẹp, những trang vở trước và sau khi rèn chữ của cô, của bạn để các em 
thêm tin tưởng và quyết tâm say mê rèn luyện. Trong các tiết học hay các buổi bồi 
dưỡng tôi đều tạo tâm lí thoải mái cho các em. Tôi xen kẽ những câu chuyện cười, tâm 
sự một số câu chuyện đời thường hay đơn giản chỉ là gợi ý để các e mạnh dạn thể hiện 
năng khiếu riêng của bản thân nhằm tránh nhàm chán, mỏi mệt cho các em. Cách làm 
đó khiến hiệu quả của tiết học, buổi bồi dưỡng của cô trò đạt kết quả cao hơn.
 Ví dụ: Tôi kể cho các em nghe câu chuyện “Cao Bá Quát và chuyện cột tóc, 
cùm chân luyện viết chữ đẹp”. Ông Cao Bá Quát nổi tiếng về tài văn thơ đối đáp thông 
minh và tài họa, nhưng lại viết chữ rất xấu.Tính khí tuy ngông ngạo, nghịch ngợm, 
nhưng bù lại ông rất chịu khó đọc sách, học hỏi và kiên nhẫn trong học tập. Học cũng 
như làm, bất kỳ khi nào ông cũng phải làm cho đến nơi đến chốn. Xấu hổ với chữ viết 
như gà bới, đêm đến, ông thường thức khuya miệt mài tập viết chữ. Buồn ngủ quá, ông 
tự buộc tóc mình lên mái nhà để mỗi lần ngủ gật bị giật tóc đau, phải tỉnh lại. Ông còn 
buộc chân vào các cạnh bàn để không thể “chạy đi chơi”. Nhờ sự quyết tâm, kiên 
nhẫn, một thời gian sau, từ viết chữ xấu, Cao Bá Quát nổi tiếng khắp vùng về biệt tài 
viết chữ đẹp. 
 Qua tấm gương sáng nỗ lực 
luyện chữ, kiên trì vươn lên để tự hoàn thiện bản thân mình của cụ Cao Bá Quát tôi 
giải thích cho học sinh hiểu rằng sự cố gắng của ông đã mang đến thành công cho bản 
thân ông. Từ đó động viên, khích lệ học sinh tự tin hơn, kiên trì cố gắng học hỏi, rèn 
luyện thì chữ viết sẽ ngày càng tiến bộ, các em sẽ biết viết chữ không chỉ đúng mà còn 
đẹp, các nét chữ sẽ mềm mại, hài hòa hơn,...
 Giải pháp thứ ba: Hướng dẫn học sinh nắm kiến thức cơ bản về chữ viết. 
Rèn các kĩ năng viết chữ đẹp.
 Hướng dẫn nắm kiến thức cơ bản về chữ viết:
 Để học sinh viết đẹp thì trước hết phải viết đúng. Bởi vậy tôi hướng dẫn các em 
luyện viết đúng các nét cơ bản, các mẫu chữ viết, chữ số theo quy định. Trong lớp học 
treo bảng chữ mẫu lên tường để học sinh tiện theo dõi. Hướng dẫn học sinh viết nhiều 
kiểu chữ khác nhau. Viết kiểu chữ nào đúng mẫu mới chuyển sang luyện các kiểu chữ 
khác. 
 - Các nét cơ bản: Tôi hướng dẫn học sinh nắm các nét cơ bản sau và yêu cầu học 
sinh học thuộc, tiến hành luyện viết thành thạo.
Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu
 5 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ 
 Thị Sáu
 Chiều cao của các chữ cái viết hoa là 2,5 đơn vị, riêng hai chữ cái viết 
hoa G, Y được viết với chiều cao là 4 đơn vị. 
 - Nhóm chữ số (chia làm 3 nhóm)
 Nhóm 1: 1, 4, 7
 Nhóm 2: 2, 3, 5
 Nhóm 3: 0, 6, 8, 9
 Tất cả các chữ số đều có độ cao 2 đơn vị và phần lớn đều có độ rộng 1đơn vị.
 Rèn những kĩ năng chung:
 Tôi hướng dẫn học sinh cách chọn vở có trang giấy dày, dòng kẻ đều, ô li không 
quá to cũng không quá nhỏ (vở Hồng Hà, ABC...); động viên các em dùng bút máy, 
chọn bút có ngòi mài nông, là ngòi bút được mài vừa phải, 2 bên đầu ngòi được bo 
tròn, khi viết cho ra nét thanh đậm lại hạn chế cào, rách giấy. Với những học sinh chưa 
biết cách chọn vở, chọn bút để luyện viết tôi sẽ là người trực tiếp chọn và mua vở, mua 
bút cho các em. Hướng dẫn học sinh cách bọc vở, bảo quản và giữ gìn sách vở như thế 
nào từ đầu năm học. Nêu rõ các tiêu chuẩn cần phấn đấu để đạt danh hiệu “ Vở sạch – 
Chữ đẹp”. Đồng thời cùng học sinh ra quyết tâm thực hiện các chỉ tiêu về phong trào 
rèn chữ viết và giữ gìn sách vở.
 Yêu cầu học sinh trong mỗi vở có một tờ giấy kê tay để vở không bị giây bẩn, 
không bị ướt mồ hôi khi viết.
 Hướng dẫn những học sinh dùng bút máy rèn chữ khi viết chỉ nên chấm mực, 
nếu bơm mực viết thì không bơm quá đầy, chỉ bơm 1/3 sức chứa của bút. Nên chọn 
mực phù hợp với bút để đảm bảo độ bền cho bút.
 Trước khi viết yêu cầu học sinh cần phải rửa tay sạch, kiểm tra bàn học đã sạch 
chưa? Thử bút ra giấy nháp thấy mực ra đều đặn, nét đẹp mới viết vào vở. Khi viết 
không ấn bút quá mạnh, nếu bút bẩn cần lấy giẻ lau lau sạch rồi mới viết. Nếu viết sai 
trong vở cần dùng thước kẻ chân dưới chữ viết sai bằng bút chì, không được tẩy xoá.
 Rèn kĩ năng cầm bút, để vở và tư thế ngồi viết:
 Hướng dẫn học sinh tư thế ngồi đúng chuẩn, có kĩ năng cầm bút chuẩn xác, biết 
đặt vở phù hợp là yếu tố quan trọng không thể thiếu trong quá trình rèn chữ cho học 
sinh.
 Tư thế ngồi viết: Khi ngồi viết, phải ngồi ngay ngắn, lưng thẳng, không tì 
ngực vào cạnh bàn, đầu hơi cúi, hai mắt cách vở từ 25-30 cm. Cánh tay trái đặt trên 
mặt bàn bên trái vở, bàn tay trái tì vào vở, giữ vở không bị xê dịch khi viết. Cánh tay 
phải cùng ở trên mặt bàn. Với cách để tay như vậy khi viết bàn tay và cánh tay phải có 
thể dịch chuyển thuận lợi từ trái sang phải một cách dễ dàng.
Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu
 7 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ 
 Thị Sáu
 Vị trí đặt vở khi viết chữ: Vở viết cần đặt nghiêng so với mép bàn một góc 30 0 
(nghiêng về bên phải). Sở dĩ phải đặt như vậy vì chiều thuận của vận động tay khi viết 
chữ Việt là vận động từ trái sang phải.
 Ngoài những kiến thức, kĩ năng nêu trên, khi rèn cho học sinh viết chữ tôi hướng 
dẫn cho các em phân biệt rõ khoảng cách các con chữ (khoảng cách giữa các chữ bằng 
một con chữ o, khoảng cách giữa các con chữ bằng 1/2 độ rộng của con chữ o). Hướng 
dẫn cho các em khi viết, viết liền mạch, các nét chữ nối liền liên tục không bị đứt 
quãng. Sau đó nhấc bút lên, viết dấu thanh rồi mới chuyển sang chữ tiếp theo. Dấu 
thanh được đặt trên hoặc dưới âm chính. Khi viết cần lưu ý nét bắt đầu và nét kết thúc 
(các nét móc, nét khuyến, nét nối); điểm đặt bút, điểm dừng bút để hình thành thói 
quen cho các em khi viết bài. 
 VD: Khi hướng dẫn học sinh viết chữ “nắng” tôi hướng dẫn viết như sau: viết 
liền mạch nang - xong mới lia bút lên viết dấu mũ con chữ ă và viết dấu sắc - 
nắng. Lưu ý học sinh dấu sắc được đặt trên đầu âm ă, giữa dòng kẻ thứ 2 và thứ 3,...
 Tôi không chỉ dừng lại ở việc rèn luyện cho các em viết đúng, viết một kiểu chữ 
mà còn viết nhiều kiểu chữ khác như: chữ đứng nét thanh, nét đậm; chữ nghiêng nét 
thanh, nét đậm,... luyện viết các chữ sáng tạo cho tất cả học sinh đặc biệt là những học 
sinh có năng khiếu về chữ viết. Tôi nêu rõ cho học sinh hiểu bài viết muốn có nét 
thanh, nét đậm phụ thuộc vào đưa bút. Tôi hướng dẫn cho các em những nét đậm nằm 
ở những nét đưa bút xuống còn nét thanh thì đưa bút lên. Vậy khi đưa bút lên thì đưa 
nhẹ tay, nét đậm ấn mạnh tay hơn một chút. Chữ nghiêng thì cầm bút nghiêng khoảng 
45 0.
 Ví dụ: Trong quá trình rèn chữ viết cho học sinh tôi chú ý để phát hiện những em 
có khả năng viết đúng mẫu chữ, chữ viết tương đối đẹp, có ý thức giữ gìn sách vở sạch 
đẹp. Tôi định hướng cho các em những yêu cầu cao hơn như: ngoài viết chữ đẹp cần 
Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu
 9