Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp giúp học sinh Lớp 5 làm tốt các dạng bài toán chia số thập phân

 MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 5A1 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ PHƯỚC “A” LÀM TỐT CÁC DẠNG BÀI TOÁN 
 CHIA SỐ THẬP PHÂN
 A - PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Lí do chọn đề tài : 
 - Trong các môn học ở Tiểu học cùng với môn Tiếng Việt môn Toán có vị 
trí quan trọng vì :
 + Các kiến thức kĩ năng của môn Toán ở Tiểu học có nhiều ứng dụng trong 
đời sống, chúng rất cần thiết cho người lao động và cần thiết để học các môn khác 
ở Tiểu học và học tập tiếp môn Toán ở các bậc học trên .
 + Môn Toán giúp học sinh nhận biết những mối quan hệ về số lượng và 
hình dạng của thế giới hiện thực, nhờ đó mà học sinh có phương pháp nhận thức 
một số mặt ở thế giới xung quanh và biết cách hoạt động có hiệu quả trong đời 
sống .
 + Môn Toán góp phần rất quan trọng trong việc rèn luyện phương pháp suy 
nghĩ , phương pháp suy luận, phương pháp giải quyết vấn đề, nó góp phan phát 
triển trí thông minh, cách suy nghĩ độc lập, linh hoạt, sáng tạo, nó đóng góp vào 
việc hình thành các phẩm chất cần thiết và quan trọng của con người lao động như 
cần cù, cẩn thận có ý chí vượt khó khăn, làm việc có kế hoạch .
 - Bậc tiểu học được xác định là bậc học nền tảng, thế nên nền tảng có vững 
chắc thì hiệu quả đào tạo các bậc học trên mới đạt yêu cầu. Muốn xây dựng nền 
tảng vững chắc ở bậc tiểu học thì người giáo viên phải có ý thức bồi dưỡng kiến 
thức cơ bản đạt chuẩn cho từng môn học quy định trong chương trình. Trong đó 
môn toán là môn đòi hỏi kiến thức cơ bản phải đạt chuẩn rất cao, nhất là đối với 
các phép toán với số thập phân.
 - Trong bốn phép tính cộng, trừ, nhân, chia của toán học thì phép tính chia là 
khó nhất, dễ sai nhất đối với học sinh. Phép chia khó vì phép chia kết hợp cả phép 
trừ và phép nhân, trong một bài toán học sinh phải kết hợp cả ba phép tính chia, 
nhân và trừ nhẩm một cách thành thạo thì mới có thể làm đúng. MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 5A1 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ PHƯỚC “A” LÀM TỐT CÁC DẠNG BÀI TOÁN 
 CHIA SỐ THẬP PHÂN
 môi trường sống, học hỏi kinh nghiệm, tổ chức lựa chọn các phương pháp 
 phù hợp dể giúp học sinh làm tốt các bài toán có phép tính chia về số thập 
 phân. 
 4.2 : Phạm vi nghiên cứu
Một số giải pháp giúp học sinh lớp 5A 1 trường tiểu học Mỹ Phước A
làm tốt các dạng bài toán chia số thập phân. 
 B - PHẦN NỘI DUNG
 CHƯƠNG I
 1 - Cơ sở lý luận
1.1 Một số đặc điểm tâm sinh lý học sinh
 Đối với tâm lý lứa tuổi học sinh Tiểu học các em vẫn còn thích chơi và 
thích học các môn hát nhạc, mỹ thuật, thể dục thủ công vì các môn này học sinh ít 
phải tư duy mà có thể vừa học vừa chơi. Do đó khi học môn toán đòi hỏi phải tư 
duy nhiều thì các em dẽ chán nản, rất ít học sinh chịu khó tìm ra cách làm, nhất là 
với các phép tính về số thập phân, hơn nữa các bài toán thường là những con số 
nên dễ dẫn đến sự đơn điệu, nhàm chán. Mà theo nguyên lý giáo dục “Học đi đôi 
vơí hành”, có thực hành nhiều thì các kiến thức các em lĩnh hội được trên ghế nhà 
trường các em sẽ dễ dàng vận dụng vào thực tiễn cuộc sống, giải quyết tốt các vấn 
đề thường gặp trong cuộc sống. Nhất là đối với các kiến thức về số thập phân sẽ 
giúp học sinh vận dụng rất nhiều trong cuộc sống hàng ngày.
 Nhà bác học Mĩ, G.Polia đã nói “ Sự kích thích tốt nhất cho việc học tập là 
sự thích thú” . Để tránh gây sự nhàm chán cho các em khi làm các phép tính với 
các con số thập phân, để giúp học sinh học tập một cách sáng tạo, tích cực, chủ 
động trong học tập thì người giáo viên cần tạo không khí giao tiếp thuận lợi giữa 
thầy và trò bằng cách điều khiển hoạt động của từng cá nhân học sinh và tập thể 
học sinh. Tốt nhất là tổ chức các tình huống có vấn đề đòi hỏi có sự dự đoán, sự MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 5A1 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ PHƯỚC “A” LÀM TỐT CÁC DẠNG BÀI TOÁN 
 CHIA SỐ THẬP PHÂN
những công cụ cần thiết để học các môn khác và ứng dụng trong thực tiễn. Toán 
học có khả năng to lớn trong giáo dục học sinh và nhiều mặt: phát triển tư duy 
logic, bồi dưỡng, phát triển những năng lực trí tuệ (trừu tượng hóa, khái quát hóa, 
phân tích – tổng hợp, chứng minh) nó còn giúp học sinh phương pháp suy nghĩ, 
làm việc, góp phần giáo dục những phẩm chất, đức tính tốt đẹp của người lao 
động.
 - Nhiệm vụ 
 Giáo dục Toán học là một bộ phận của giáo dục Tiểu học. Do đó môn Toán 
có nhiệm vụ góp phần vào việc thực hiện nhiệm vụ và mục tiêu của bậc học, đó là : 
Trang bị cho học sinh một hệ thống kiến thức và kỹ năng cơ bản, cần thiết cho việc 
học tiếp tục hoặc đi vào cuộc sống lao động. Thông qua việc làm trên, bước đầu 
phát triển năng lực trừu tượng hóa – khái quát hóa, phân tích – tổng hợp biết vận 
dụng kiến thức vào các hoạt động thiết thực trong đời sống, từng bước hình thành 
rèn luyện phương pháp và tác phong làm việc khoa học, phát triển hợp lý, phù hợp 
với tâm lý của từng lứa tuổi các khả năng suy luận.
 - Mục tiêu dạy chia số thập phân :
 + Bước đầu nhận biết 4 dạng chia số thập phân 
 + Biết chia các dạng số thập phân và vận dụng thành thạo vào tính toán 
trong học tập và trong cuộc sống.
 CHƯƠNG II:
 Thực trạng vấn đề nghiên cứu
 Năm học 2009 – 2010 tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công chủ 
nhiệm lớp 5A1. Trong quá trình giảng dạy tôi gặp những thuận lợi và khó khăn như 
sau :
+ Thuận lợi : 
 - Nhà trường đã cung cấp đầy đủ các loại sách cho giáo viên và học sinh 
trong nghiên cứu và dạy học . MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 5A1 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ PHƯỚC “A” LÀM TỐT CÁC DẠNG BÀI TOÁN 
 CHIA SỐ THẬP PHÂN
 Yêu cầu bài toán : Thực hiện đặt tính 95,2 : 68 ( SGK Toán 5 trang 64) Đối 
với bài này các em phải thực hiện chia phần nguyên hết rồi chia phần thập phân, 
nhưng do áp dụng quy tắc lộn nên các em thêm số 0 vào số chia và như vậy là các 
em làm sai.
 952 680
Kết quả thống kê khả năng làm phép tính chia số thập của lớp 5A 1 lúc đầu như 
sau :
 Tổng số HS Giỏi Khá Trung bình Yếu
 28 2 6 11 9
Từ những thực trạng trên nên tôi chọn đề tài này nghiên cứu đề giúp học sinh lớp 
5A1 làm tốt phép tính chia số thập phân.
 Chương III : 
 Một số giải pháp giúp học sinh lớp 5A1 trường tiểu học Mỹ Phước A là̀m tốt 
 các dạng bà̀i tóan chia số thập .
 Các phép tính liên quan đến số thập phân được vận dụng nhiều các dạng 
toán ở chương trình lớp 5 như : Số đo thời gian, toán chuyển động đều, hình học, 
tìm tỉ số phần trăm  và phép tính chia có liên quan rất nhiều đến những dạng 
toán này vì thế khi dạy các trường hợp chia số thập phân tôi dạy kĩ giúp học sinh 
nắm chắc kiến thức từng trường hợp .
1. Dạy cho học sinh nắm căn bản bốn dạng chia số thập phân.
 1.1 : Dạy “ Chia một số thập phân cho một số tự nhiên” 
 - Học sinh đọc ví dụ 1: ( SGK Toán 5 trang 63) MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 5A1 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ PHƯỚC “A” LÀM TỐT CÁC DẠNG BÀI TOÁN 
 CHIA SỐ THẬP PHÂN
 Hỏi : Các em có nhận xét gì về cách thực hiện phép chia 8,4 : 4 = ? m
 Học sinh nêu :
 + Đặt tính như số tự nhiên.
 + Chia phần nguyên ( 8 ) của số bị chia (8,4) cho số chia (4)
 + Viết dấu phẩy vào bên phải 2 ở thương
 + Tiếp tục lấy 4 ở phần thập phân của số bị chia cho 4 ở số chia
 Ví dụ 1: 72,58 : 19 = ? ( SGK Toán 5 trang 64)
 - Học sinh thực hiện cá nhân vào bảng con
 72 ,58 19
 15 5 3,82
 0 38
 0
 Học sinh tự nêu cách tính 
 - Hỏi : Để thực hiện phép chia một số thập phân cho một số tự nhiên ta làm 
như thế nào?
 - Học sinh nhìn vào 2 bài toán trên bảng trả lời:
 + Chia phần nguyên của số bị chia cho số chia.
 + Viết dấu phẩy vào bên phải thương đã tìm được trước khi lấy chữ số đầu 
tiên ở phần thập phân của số bị chia để tiếp tục thực hiên phép chia.
 + Tiếp tục chia với từng chữ số ở phần thập phân của số bị chia.
 - Nhiều em đọc lại và học thuộc trước khi tổ chức cho học sinh bước sang 
phần luyện tập .
 1.2 : Dạy “ Chia một số tự nhiên cho một số tự nhiên mà thương tìm được 
là một số thập phân” MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 5A1 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ PHƯỚC “A” LÀM TỐT CÁC DẠNG BÀI TOÁN 
 CHIA SỐ THẬP PHÂN
 - Giáo viên đưa ví dụ 2 ; 43 : 52 = ?
 Hỏi : Các em có nhận xét gì về phép tính này?( Số bị chia nhỏ hơn số chia) 
 - Giáo viên yêu cầu học sinh dựa trên kiến thức số thập phân bằng nhau để 
tìm số thập phân bằng với 43 
 - Học sinh nêu : 43 = 43,0
 - Giáo viên : Như vậy ta có phép chia 43,0 : 52 = ?
 Hỏi : Phép chia 43,0 : 52 có dạng nào ta đã học ? ( Dạng chia một số thập 
phân cho một tự nhiên)
 - Học sinh thực hiện chia ( đối với những học sinh khá, giỏi) Còn những học 
sinh trung bình yếu giáo viên theo dõi hường dẫn, giúp đỡ.
 43, 0 52
 1 40 0,82
 36
 Hỏi : Như vậy muốn chia một số tự nhiên cho một số tự nhiên ta làm như 
thế nào?
 Học sinh tự nêu:
 + Khi chia một số tự nhiên cho một số tự nhiên mà còn dư ta tiếp tục chia 
bằng cách viết dấu phẩy vào bên phải của thương, viết thêm vào bên phải số dư 
một chữ số 0 rồi chia tiếp.
 + Nếu còn dư ta lại viết thêm vào bên phải số dư mới một chữ số 0 rồi tiếp 
tục chia và có thể cứ làm như thế mãi.
 Giáo viên nói thêm cho học sinh nắm tránh làm sai khi chia số thập phân. 
 Chia một số tự nhiên cho một số tự nhiên mà thương là một số thập phân có 
hai trường hợp: MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 5A1 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ PHƯỚC “A” LÀM TỐT CÁC DẠNG BÀI TOÁN 
 CHIA SỐ THẬP PHÂN
 Dựa trên cách làm như trên để tính .
 57 : 9,5 = ( 57 x 10) : ( 9,5 x 10 )
 57 : 9,5 = 570 : 95
 Giáo viên nói : với mỗi bài chia một số thập phân cho một số tự nhiên ta 
phải chuyên như vậy thì rất lâu và phức tạp nên ta có thể đặt tính như sau.
 570 9, 5
 - Giáo viên vừa đặt tính vừa hướng dẫn:
 + Ta thấy phần thập phân của số chia ( 9,5 ) có một chữ số, ta viết thêm một 
chữ số 0 vào phải số bị chia (57 ) được 570, đồng thời ta bỏ dấu phẩy ở số chia 
(9,5) được 95.
 Hỏi : Như vậy ta cũng đã đưa về trường hợp nào ? ( trường hợp chia một số 
tự nhiên cho một số tự nhiên)
 - Học sinh nêu cách chia và thực hiện chia , giáo viên ghi bảng.
 570 9 5
 0 6 (m)
 Vậy 57 : 9,5 = 6 (m)
 Ví dụ 2: 99 : 8,25 = ?
 Yêu cầu lớp quan sát nhận xét và nêu cách tính :
 Học sinh nhận xét : Phần thập phân của số chia ( 8,25) có hai chữ số ta viết 
thêm vào bên phải số bị chia( 99) hai chữ số 0 được 9900 và bỏ dấu phẩy ở số 
chia ( 8,25) được 825
 Lớp tự chia vào bảng con. MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 5A1 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ PHƯỚC “A” LÀM TỐT CÁC DẠNG BÀI TOÁN 
 CHIA SỐ THẬP PHÂN
 235,6 62
 Học sinh nêu phần thần thập phân của số chia (6,2 ) có một chữ số nên 
chuyển dấu phẩy ở số bị chia ( 23,56) sang bên phải một chữ số được 235,6 và bỏ 
dấu phẩy ở số chia (6,2) được 62.
 Hỏi : Các em nhìn phép tính 235,6 : 62 nhận xét đây là dạng nào của phép 
chia số thập phân? ( Dạng chia một số thập phân cho một số tự nhiên).
 Học sinh thực hiện phép chia
 23,56 6,2
 4 96 3,8 (kg)
 0
 Ví dụ 2 : 82,55 : 1,27 = ?
 Học sinh quan sát và nêu nhận xét : phần thập phân của số chia (1,27) có 
hai chữ số ở phần thập phân nên em chuyển dấu phẩy ở số bị chia (82,55) sang 
phải hai chữ số được 8255 và bỏ dấu phẩy ở số chia (1,27) được 127 
 Hỏi : Như vậy ta được phép chia nào và nó có dạng nào? ( phép chia 8255 : 
127 đây là dạng chia một số tự nhiên cho một số tự nhiên)
 Học sinh thực hiện vào bảng con.
 8255 127
 6 35 65
 0