Sáng kiến kinh nghiệm Rèn học sinh yếu Toán Lớp 5

 Sáng kiến kinh nghiệm lớp 5: Rèn học sinh yếu Toán lớp 5
 PHẦN THỨ NHẤT- NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
 1. Lí do chọn đề tài:
 Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, đất nước ta cũng đang tích cực hội nhập sâu 
rộng với thế giới, để có thể hội nhập thành công với toàn thế giới thì quan trọng nhất vẫn 
là phát triển nền giáo dục Việt Nam một cách vững mạnh, toàn diện. Vì vậy, trong tất cả 
các chính sách phát triển của đất nước, Đảng và nhà nước ta luôn dành sự quan tâm cho 
thế hệ trẻ, đặc biệt là tầng lớp trẻ em - “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”-đó là câu 
khẩu hiệu mà mỗi thầy cô giáo đều phải thấm nhuần trong quá trình giáo dục học sinh 
một cách toàn diện ở tất cả các mặt : đức, trí, lao, thể, mĩ. Riêng về mặt học tập, đặc biệt 
là môn Toán thì càng cần phải quan tâm, chú trọng nhiều. Môn toán ở tiểu học bước đầu 
hình thành khả năng trừu tượng hóa, khái quát hóa, kích thích trí tưởng tượng của học 
sinh. Môn toán là chìa khóa mở cửa cho tất cả các ngành khoa học khác, nó là công cụ 
cần thiết cho người lao động thời hiện đại, nó góp phần giáo dục con người phát triển 
toàn diện hơn. Môn toán có vai trò rất quan trọng. Toán học góp phần hình thành phát 
triển nhân cách của học sinh.Cung cấp tri thức ban đầu về số học, các số tự nhiên các 
phân số, các đại lượng cơ bản , một số yếu tố hình học đơn giản , ứng dụng vào đời sống 
hằng ngày. Nếu học sinh yếu toán cũng là đồng nghĩa với việc các em phát triển chưa 
trọn vẹn nó ảnh hưởng đến tương lai của chính bản thân các em và cả xã hội. Ngay từ cấp 
tiểu học chúng ta cần tạo nền tảng vững chắc cho các em, bằng cách là không để cho học 
sinh yếu toán, đây là vấn đề mà mỗi giáo viên chúng ta cần phải quan tâm.
 Trong quá trình giảng dạy và giáo dục học sinh hiện nay, một thực trạng không 
hiếm đó là trong quá trình học tập trên lớp, nhất là môn toán có một bộ phận học sinh tiếp 
thu bài còn chậm, thiếu tự tin dẫn đến lười học, không hoàn thành yêu cầu bài học, một 
bộ phận học sinh khác tiếp thu bài chậm, có nhiều “lỗ hổng” kiến thức, kỹ năng và phương 
pháp học tập Toán chưa tốt. Làm sao để các em hiểu bài, theo kịp các bạn và có niềm tin 
trong học tập? Đặc biệt là lớp 5, lớp cuối cấp, chuẩn bị cho các em bước vào học bậc 
trung học cơ sở. Làm sao để các em nắm chắc và vận dụng tốt các kiến thức, kĩ năng toán 
ở tiểu học, chuẩn bị tiếp thu các kiến thức lớp 6- đấy là điều mà tôi vô cùng trăn trở.
 Mỗi học sinh là một cá thể riêng biệt, các em khác nhau về ngoại hình, tích cách và 
cả khả năng nhận thức trong học tập. Có học sinh tiếp thu bài học rất nhanh, nhưng cũng 
có những em tiếp thu bài rất chậm, thậm chí là không hiểu gì thông qua các hoạt động 
trên lớp (Nhất là môn Toán ) môn này có vị trí rất quan trọng, là một giáo viên chủ nhiệm 
thì tôi phải làm gì đối với những học sinh yếu, kém? Đó chính là vấn đề mà tôi rất quan 
tâm và nó luôn thôi thúc tôi trong suốt quá trình dạy học. 1.1.1- Từ học sinh: Sự yếu Toán ở học sinh được biểu hiện bằng nhiều hình, nhiều vẻ 
 nhưng nhìn chung các em yếu Toán thường có các đặc điểm sau đây:
 - Các em có nhiều “lỗ hổng” kiến thức, kỹ năng trong học Toán.
 - Các em tiếp thu bài còn chậm.
 - Phương pháp học tập Toán của các em chưa tốt.
 - Chưa tự giác học, chưa có động cơ học tập.
 - Khả năng phân tích tổng hợp, so sánh còn hạn chế, chưa mạnh dạn trong học tập do 
 hiểu chưa sâu, nắm kiến thức chưa chắc, thiếu tự tin.
- Học sinh lười suy nghĩ, còn trông chờ thầy cô giải giúp, trình độ tư duy, vốn kiến thức 
cơ bản lớp dưới còn hạn chế.
- Khả năng chú ý và tập trung vào bài giảng của giáo viên không bền.
- Học sinh đi học thất thường, có em nghỉ học trong một tuần 2-3 buổi.
-Ở nhà các em chưa tự giác ôn bài, làm bài, chưa lập được thời gian biểu hằng ngày.
- Khả năng học tập của HS rất khác nhau, cùng một độ tuổi về trình độ chung các em có 
thể chênh nhau 3 lớp, riêng về toán có thể chênh nhau 7 lớp.
- Mỗi em có một khả năng nổi trội riêng nhưng các em chưa biết phát huy khả năng của 
mình.
-Yếu các kỹ năng tính toán cơ bản, cần thiết (cộng, trừ, nhân, chia).
- Học vẹt, không có khả năng vận dụng kiến thức.
1.1.2- Từ giáo viên
- Hệ thống câu hỏi gợi mở, dẫn dắt chưa logic, chưa phù hợp cho từng đối tượng; có 
những tiết giáo viên còn nói lan man, ngoài lề chưa khắc sâu kiến thức trọng tâm.
- Việc sử dụng đồ dùng dạy học trực quan, tranh ảnh, SGK, còn hạn chế, chưa khai thác 
hết tác dụng của ĐDDH.
- Chưa xử lý hết các tình huống trong tiết dạy, việc tổ chức các hoạt động còn mang tính 
hình thức chưa phù hợp.
- Phương pháp giảng dạy chưa phù hợp, năng lực tổ chức giờ học theo nhóm dối tượng 
còn hạn chế.
- Chưa động viên tuyên dương kịp thời khi HS có một biểu hiện tích cực hay sáng tạo 
dù là rất nhỏ.
- Chưa quan tâm đến tất cả HS trong lớp, GV chỉ chú trọng vào các em HS khá, giỏi và 
coi đây là chất lượng chung của lớp. + Tiếp thu kiến thức, hình thành kĩ năng chậm.
 + Năng lực tư duy yếu.
 + Phương pháp học tập toán chưa tốt.
 + Thờ ơ với giờ học trên lớp, thường xuyên không ôn bài, làm bài tập ở nhà.
Kết quả khảo sát đầu năm học 2013- 2014 như sau:
 GIỎI KHÁ TB YẾU
 HỌC LỰC TS % TS % TS % TS %
 TOÁN 4 12,5 10 31,3 13 40,6 5 15,6
 Tuy nhiên, trong số học sinh trung bình vẫn còn một số em chưa nắm vững kiến thức 
và còn “non” trong kỹ năng vận dụng và khả năng xuống loại rất cao, cũng cần phải bám 
sát và tăng cường phụ đạo thêm để không bị tụt bậc.
2. Các biện pháp phụ đạo, nâng bậc học sinh yếu toán lớp 5
2.1. Những biệp pháp chung:
* Xây dựng môi trường học tập thân thiện:
 -Sự thân thiện của giáo viên là điều kiện cần để những biện pháp đạt hiệu quả cao. 
Thông qua cử chỉ, lời nói, ánh mắt, nụ cười... giáo viên tạo sự gần gũi, cảm giác an toàn 
nơi học sinh để các em bày tỏ những khó khăn trong học tập, trong cuộc sống của bản 
thân mình.
 -Tôi luôn tạo cho bầu không khí lớp học thoải mái, nhẹ nhàng, không đánh mắng 
hoặc dùng lời thiếu tôn trọng với các em, đừng để cho học sinh cảm thấy sợ giáo viên mà 
hãy làm cho học sinh thương yêu và tôn trọng mình.
 Bên cạnh đó, tôi phải là người đem lại cho các em những phản hồi tích cực. Ví dụ như 
tôi nên thay chê bai bằng khen ngợi và tìm những việc làm mà em hoàn thành dù là những 
việc nhỏ để khen ngợi các em.
* Phân loại các đối tượng học sinh:
 -Tôi phải xem xét, phân loại những học sinh yếu đúng với những đặc điểm vốn có 
của các em để lựa chọn biện pháp giúp đỡ phù hợp với đặc điểm chung và riêng của từng 
em. Một số khả năng thường hay gặp ở các em là: Sức khoẻ kém, khả năng tiếp thu bài, 
lười học, thiếu tự tin, nhút nhát.
 -Trong thực tế người ta nhận thấy có bao nhiêu cá thể thì sẽ có chừng ấy phong trong mỗi tiết dạy như thường xuyên gọi các em đó lên trả lời câu hỏi, làm các bài tập 
đơn giản nhất, khen ngợi các em đó khi các em trả lời đúng, làm đúng...
2.2. Những biện pháp cụ thể:
2.2.1. Sử dụng và kết hợp, hợp lý các phương pháp dạy học phù hợp với từng đối tượng 
học sinh:
 - Ngay trong những tiết học Toán đầu năm, tôi đã lập kế hoạch, tham khảo với đồng 
nghiệp về việc sử dụng, kết hợp các phương pháp dạy học để giúp các em tiến bộ hơn. 
Ngoài ra, chủ nhật hàng tuần cần tới nhà học, trao đổi với phụ huynh, quan sát góc học 
tập, xem thời gian biểu của các em và góp ý bổ sung. Từ đó, nhờ phụ huynh kèm thêm ở 
nhà, theo dõi, kiểm tra ở lớp, nhờ đó mà các em tiến bộ rõ rệt nhất là phần nhân, chia số 
có nhiều chữ số, cộng, trừ, nhân, chia phân số.
 Ví dụ: Khi các em không nhớ được cách làm, khi đó chúng ta cần nhẹ nhàng hướng dẫn 
kĩ cho các em từng bước, từ cách ước lượng để chia, nguyên tắc cộng, trừ, nhân, chia 
phân số
 2 3
 Chẳng hạn: Cộng hai phân số: 
 3 + 4
 2 3 2 + 3 5 2 3 2x4 8
 - Có em làm , có em khác làm , như vậy các em này 
 3 + 4 = 3 + 4 = 7 3 + 4 = 3x3 = 9
đã nhầm sang nhân, chia phân số. Lúc này phải cho các em ôn lại các quy tắc cộng, trừ, 
nhân, chia phân số.Tập cho học sinh làm lại nhiêu lần để học sinh nhớ và vận dụng được.
 2.2.2. Khuyến khích từng học sinh chủ động và tích cực hoạt động học tập đem lại kết 
quả cao nhất cho từng học sinh:
 - Đối với những em yếu Toán, giáo viên không nên khắt khe đòi hỏi các em làm những 
bài tập quá sức, mà ra bài tập vừa sức các em làm được để các em có niềm tin trong học 
tập, lúc đó giáo viên khen ngợi kịp thời và tăng bài tập ở mức học sinh trung bình có thể 
làm được. Như vậy giao việc cho học sinh từ dễ đến vừa sức.
 Ví dụ: Khi dạy các em về tính diện tích hình tam giác giáo viên cần cho học sinh chuẩn 
 bị hai hình tam giác nhỏ bằng nhau (bằng giấy) và kéo để các em cắt hình theo hướng 
 dẫn của giáo viên:
 - Lấy một trong hai hình tam giác bằng nhau.
 - Vẽ một đường cao lên hình tam giác đó.
 - Cắt theo đường cao, được hai mảnh tam giác ghi là 1 và 2
 - Ghép hai mảnh 1 và 2 vào hình tam giác còn lại để thành một hình chữ nhật ABCD. 
 Sau đó giáo viên gợi ý để học sinh tự nhận ra: Diện tích hình chữ nhật ABCD chính là nhiệm cùng cha mẹ các em trang trí lại góc học tập, lên thời gian biểu cho các em học ở 
nhà, giáo dục cho các em tự giác học bài ở nhà.
 Ví dụ: Chủ nhật tuần này đến thăm gia đình em A (là học sinh yếu Toán) sau khi trao 
đổi, bàn bạc với phụ huynh, giáo viên cùng phụ huynh sắp xếp lại góc học tập cho các 
em, góc học tập là nơi có đủ ánh sáng, không gần ti vi và nơi tiếp khách của bố mẹ, Sau 
đó lên lịch cho các em tự học.
 2.2. 6. Thường xuyên kiểm tra kiến thức cũ, truy bài đầu giờ:
 - Giáo viên đến lớp trước 15 phút để kiểm tra.
 - Lớp trưởng, tổ trưởng truy bài đầu giờ. Giáo viên khen thưởng khuyến khích tiến 
bộ của học sinh.
 Ví dụ: Giáo viên chia lớp thành nhiều nhóm, mỗi nhóm ba đến 4 em. Trước buổi học 
các em tự ôn bài, truy bài. Chẳng hạn hôm nay tiết Toán học bài Phép cộng số thập phân 
thì trước buổi học đó các em truy bài, ôn bài về cách cộng hai số tự nhiên có nhiều chữ 
số để khi tiếp thu kiến thức mới các em đã nắm vững kiến thức cũ, có như vậy các em 
mới hiểu bài, tiết dạy mới thành công.
 2.2.7. Chia nhóm, phân công bạn giỏi kèm bạn yếu
 - “ Học thầy không tầy học bạn”. Để các em học sinh gần gũi nhau và giúp nhau cùng 
tiến bộ, xây dựng tập thể lớp đoàn kết, vững mạnh, giáo viên phân công, chia nhóm cho 
các em học tập ở lớp cũng như ở nhà. Bạn giỏi có trách nhiệm giúp các bạn yếu tiến bộ, 
bạn yếu phải tiếp thu học hỏi.
 2.2.8. Dành thời gian, giảng giải kiến thức cũ mà học sinh chưa nắm vững:
 - Muốn tiếp thu kiến thức mới thì học sinh phải nắm vững kiến thức cũ. Qua các buổi 
phụ đạo hàng tuần giáo viên ôn tập và củng cố kiến thức cũ cho các em về đọc, viết số 
thập phân, các phép tính với số tự nhiên, phân số, số thập phân và giải toán có lời văn 
các dạng toán điển hình, các dạng toán về tỉ số phần trăm, toán về chu vi, diện tích các 
hình.
 Ví dụ: khi phụ đạo cho các em về đọc, viết số thập phân: Giáo viên hỏi học sinh: số 
thập phân gồm mấy phần? Là những phần nào? Được sắp xếp ở vị trí thế nào? Học sinh 
trả lời theo hiểu biết của các em. Sau đó giáo viên nói cho học sinh rõ: Phần nguyên 
cũng như số nguyên trước đây đã học: các chữ số được sắp xếp từ phải sang trái, kể từ 
dấu phẩy là các chữ số hàng đơn vị, hàng chục, hàng trăm, hàng nghìn. Phần thập phân: 
kế từ dấu phẩy, các chữ số được sắp xếp từ trái sang phải là các chữ số hàng phần mười, 
hàng phần trăm, hàng phần nghìn. Ví dụ khi học sinh làm bài tập 75,6 : 3,6 = ? với bài này học sinh làm sai thì chứng tỏ 
học sinh không nắm được cách chia cho số có 2,3 chữ số đã học ở lớp 4. Vậy giáo viên 
cần hướng dẫn học sinh lại cách chia. Nói chung học sinh hổng kiến thức ở đâu thì giáo 
viên phải có kế hoạch ôn tập, bổ sung ở đó - Bên cạnh đó, trong buổi sinh hoạt chuyên 
môn hàng tháng (2 tuần/lần) giáo viên báo cáo tiến độ tiếp thu bài của những học sinh 
yếu cho Tổ và giáo viên trong tổ, từ đó giáo viên nào còn vướn mắc thì được tập thể giáo 
viên trong tổ góp ý bổ sung, chia sẻ cho nhau các biện pháp hay, hiệu quả.
 PHẦN THỨ BA: KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ ĐỀ XUẤT KIẾN NGHỊ
 1- Kết quả đạt được:
 Sau khi áp dụng các biện pháp phụ đạo, nâng bậc học sinh yếu, thực tế cho thấy : Các 
em có ý thức hơn trong việc học Toán. Học sinh phấn khởi, tự tin hơn trong các tiết học. 
Các em thích học Toán, hăng hái phát biểu ý kiến xây dựng bài. Kết quả học tập Toán có 
tiến bộ rõ rệt. Qua hiểu biết của các em, sự chiếm lĩnh kiến thức của các em, giáo viên 
cũng như cha mẹ học sinh biết được các em có được gì, cần gì, và chúng ta phải làm gì 
cho học sinh. Vì vậy, khi phụ đạo cho các em yếu Toán, chúng ta cần kiên trì, nhẫn nại, 
không nôn nóng, giống như “mưa dầm thấm lâu” do đó, dạy đến đâu cần cho trẻ nắm 
chắc đến đấy nhằm giúp các em đạt được kết quả học Toán theo mong muốn. Nói tóm lại 
“Phụ đạo, nâng bậc học sinh yếu Toán ở lớp 5”đã góp phần không nhỏ vào kết quả học 
tập của học sinh. Sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm vào dạy học kết quả học tập của 
học sinh chuyển biến rõ rệt, cụ thể như sau :
 * Tình hình phát biểu xây dựng bài:
 - Khi chưa áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: chỉ đạt 30%
 - Sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: đạt 90%
 * Thái độ mạnh dạn, nhanh nhẹn, trong học Toán:
 - Khi chưa áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: chỉ đạt 20%
 - Sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: đạt 80%
 * Chủ động tìm tòi học hỏi, hiểu kĩ và nhớ lâu hơn:
 - Khi chưa áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: chỉ đạt 30%
 - Sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: đạt 90%
 Như vậy, qua kết quả trên cho thấy thái độ nhút nhát, thụ động, giảm dần thay vào đó 
là thái độ mạnh dạn, hăng say phát biểu chủ động chiếm lĩnh kiến thức tăng lên. Do đó 
kết quả học tập nâng cao rõ rệt. Kết quả trên góp phần hình thành con người toàn diện 
giúp học sinh vận dụng kết quả vào thực tiễn và là nền tảng vững chắc trên con đường 
học tập của các em.