Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn viết chính tả cho học sinh Lớp 5

 Một số biện pháp rèn viết chính tả cho học sinh lớp 5
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 I. PHẦN MỞ ĐẦU.
1. Lí do chọn đề tài. 
 Chữ viết hiện nay của người Việt là chữ viết ghi lại theo phát âm. Do đó việc 
viết đúng phải dựa trên đọc đúng, đọc đúng là cơ sở viết đúng. Tuy nhiên thông qua 
nét chữ người ta có thể đánh giá người viết là người như thế nào ?. Mặc dù những 
qui tắc, qui ước về chính tả đã được thống nhất theo ngữ pháp chung. Nhưng việc 
“viết đúng Chính tả” trong học sinh hiện nay nói chung vẫn còn nhiều khó khăn, tồn 
tại. 
 Việc rèn luyện cho học sinh viết đẹp, viết đúng chuẩn mực Tiếng Việt về ngữ 
âm, từ vựng và ngữ pháp vừa là mục đích vừa là phương tiện của quá trình giáo dục 
toàn diện nhân cách học sinh. Phân môn chính tả có vị trí quan trọng trong chương 
trình môn Tiếng Việt nói riêng, các môn học ở trường nói chung ; giúp học sinh hình 
thành năng lực và thói quen viết đúng chính tả, viết đúng tiếng Việt. Phân môn chính 
tả còn rèn cho học sinh một số phẩm chất như tính cẩn thận, óc thẩm mỹ, bồi dưỡng 
cho học sinh lòng yêu quý tiếng Việt. Viết đúng chính tả còn giúp học sinh sử dụng 
tiếng Việt đạt hiệu quả cao trong việc học tập các môn học khác. 
 Qua nhiều năm giảng dạy ở trường Tiểu học Y Ngông, tôi thấy hầu hết các em 
là học sinh của con em đồng bào dân tộc thiểu số, có hoàn cảnh khó khăn. Việc các 
em sử dụng tiếng Việt chỉ khi nào đến lớp ; còn ở nhà các em thường sử dụng tiếng 
mẹ đẻ để giao tiếp. Xuất phát từ ngôn ngữ phát âm chưa chuẩn tiếng Việt dẫn đến 
khi các em nghe viết chính tả là rất khó khăn. Tuy nhiên có một số em có kỹ năng 
viết tốt, nhưng có những em kỹ năng viết còn hạn chế. Việc viết đúng chính tả không 
đồng đều có những em thường viết sai dấu thanh hoặc có những em thường viết sai 
phụ âm đầu, vần...sẽ đẫn đễn các em thường chán nản không thích viết bài hoặc viết 
không kịp bài. Đó chính là nguyên nhân các em viết chưa tốt trong môn chính tả. 
 Vậy dạy học như thế nào để giúp cho các em có khả năng viết đúng, viết đẹp, 
đạt được hiệu quả cao, phát huy được tính chủ động, tích cực của học sinh và phù 
 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Người thực hiện : Nguyễn Thị Hoa – GV trường Tiểu học Y Ngông 1 Một số biện pháp rèn viết chính tả cho học sinh lớp 5
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 - Kiểm tra đánh giá, tổng kết kinh nghiệm.
 - Các công văn hướng dẫn tăng cường Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu 
số.
 II. PHẦN NỘI DUNG.
 1. Cơ sở lí luận.
 Trong môn tiếng Việt nói chung và môn chính tả nói riêng không thể thiếu trong 
quá trình học tập của học sinh. Nhằm giúp các em đạt được kiến thức trong chương 
trình bậc học. Việc rèn học sinh viết đúng chính tả trong môn Tiếng việt là những 
nội dung cơ bản của việc dạy học theo hướng đổi mới hiện nay.
 Biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả trong môn tiếng Việt có một vị trí rất 
quan trọng giúp cho các em củng cố kĩ năng viết đúng, đủ và đảm bảo tốc độ trong 
môn chính tả nói riêng và góp phần quan trọng cho các môn học khác nói chung đó 
cũng là một việc làm mà mỗi giáo viên cần quan tâm. Qua việc rèn kĩ năng viết đúng 
chính tả của học sinh dân tộc thiểu số ở vùng đặc biệt khó khăn đa số là con em đồng 
bào dân tộc thiểu số chiếm 99% việc giáo viên có thể dễ dàng phát hiện ra những ưu 
điểm hoặc thiếu sót về kiến thức, kĩ năng và tư duy của hoc sinh để đưa ra biện pháp 
giúp các em khắc phục những hạn chế trong khi viết. Tuy nhiên trong dạy học mỗi 
giáo viên cần trang bị cho mình những kỹ năng phát âm chuẩn xác nhất thì sẽ giúp 
các em viết bài tốt hơn.
 Để rèn kĩ năng viết đúng chính tả đạt hiệu quả cao, giáo viên cần phải tìm 
hiểu những nguyên nhân dẫn đến các em viết còn sai chính tả nhiều; tham khảo các 
tài liệu hướng dẫn dạy vùng, miền. Từ đó đưa ra những biện pháp rèn viết cho các 
em viết một cách đúng nhất.
 2. Thực trạng.
 2.1. Thuận lợi, khó khăn.
 * Thuận lợi. 
 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Người thực hiện : Nguyễn Thị Hoa – GV trường Tiểu học Y Ngông 3 Một số biện pháp rèn viết chính tả cho học sinh lớp 5
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 * Hạn chế.
 Kĩ năng viết chính tả của đối tượng trong lớp không đồng đều, dẫn đến giáo 
viên cần phải tốn nhiều thời gian để lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức tổ 
chức dạy học. 
 Môi trường giao tiếp của các em chủ yếu là ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ vì thế việc 
nói và viết Tiếng Việt còn hạn chế.
 Việc học sinh nắm chưa vững cấu tạo âm, vần, các thanh điệu dẫn đến việc học 
sinh chủ quan trong khi viết chính tả.
 2.3. Mặt mạnh, mặt yếu.
 * Mặt mạnh.
 Các giải pháp, biện pháp giảng dạy của giáo viên đưa ra phù hợp với từng đối 
đối tượng học sinh, điều kiện học tập của các em, phát huy được tính chủ động tích 
cực của học sinh trong học tập.
 Học sinh yêu thích môn học, cần cù chịu khó, ham học hỏi và có tinh thần tự 
giác trong học tập.
 * Mặt yếu.
 Giáo viên còn phát âm theo tiếng địa phương , kĩ năng vận dụng thay đổi hình 
thức tổ chức dạy học còn chưa linh hoạt. 
 .Học sinh của lớp đều là người dân tộc thiểu số, một số em chưa thực sự nắm 
bắt được quy luật trong khi viết chính tả, cũng như kĩ năng đọc, viết còn hạn chế, 
thậm chí một số phụ âm đầu, nguyên âm, vần trong tiếng việt các em viết còn nhầm 
lẫn nên việc dạy viết chính tả gặp rất nhiều khó khăn. 
 2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động.
 Học sinh chủ yếu là người dân tộc thiểu số, hoàn cảnh gia đình các em còn 
gặp rất nhiều khó khăn. Gia đình chưa thực sự quan tâm đến việc học tập của con 
 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Người thực hiện : Nguyễn Thị Hoa – GV trường Tiểu học Y Ngông 5 Một số biện pháp rèn viết chính tả cho học sinh lớp 5
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Trong giảng dạy người giáo viên cần tìm ra những phương pháp, hình thức tổ 
chức dạy học tối ưu nhất có thể áp dụng cho đối tượng học sinh của lớp mình ; thì 
chắc chắn rằng hiệu quả sẽ cao hơn. Vì có áp đụng thay đổi cách dạy học thì mới tạo 
ra sự hứng thú học tập cho các em đồng thời sẽ thúc đẩy tinh thần học tập tốt hơn. 
 Được sự quan tâm, chỉ đạo, hướng dẫn sát sao của nhà trường, sự góp ý của 
bạn bè đã giúp cho các giải pháp trong đề tài được thực hiện hiệu quả tại đơn vị. Bên 
cạnh đó, việc tăng thời lượng môn Tiếng Việt cũng như sự cố gắng của học sinh là 
một yếu tố không nhỏ giúp đề tài thực hiện thành công.
 3. Giải pháp, biện pháp.
 3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp.
 Đưa ra các giải pháp, biện pháp phù hợp với việc viết chính tả trong chương 
trình và phù hợp với thực tế học sinh trong trường, góp phần nâng cao chất lượng 
dạy và học phân môn chính tả cũng như các môn học trong chương trình. Bổ sung 
thêm kĩ năng viết tiếng Việt chính xác theo ngôn ngữ phổ thông trong và hỗ trợ cho 
các em trong việc học các môn học khác.
 Tạo được môi trường giáo dục không khí vui tươi, khích lệ học sinh tích cực, 
chủ động trong học tập.
 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp.
 3.2.1. Khảo sát phân loại đối tượng học sinh.
 Ngay từ đầu năm học để nắm bắt được đối tượng học sinh trong lớp về kĩ năng 
viết của từng em, tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng đầu năm như sau: 
 Thống kê một số lỗi cơ bản mà học sinh thường mắc.
 TT TSHS Các loại lỗi Số lượng Tỉ lệ (%)
 1 18 Sót dấu, sai dấu thanh 15 72%
 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Người thực hiện : Nguyễn Thị Hoa – GV trường Tiểu học Y Ngông 7 Một số biện pháp rèn viết chính tả cho học sinh lớp 5
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
cần đạt theo Chuẩn kiến thức kĩ năng của bài dạy trong môn chính tả. Từ đó xây 
dựng kế hoạch dạy học cụ thể cho từng bài, từng nội dung. 
 3.3.3. Rèn viết dấu thanh.
 Để giúp cho các em có một kĩ năng viết tốt nhất, cần chú ý tới mức độ yêu cầu 
kiến thức vừa sức đối với các em. Cần khắc phục tính ngại khó, tính không kiên trì, 
thiếu tin tưởng vào khả năng học tập của mình. Trong giảng dạy giáo viên chú ý thái 
độ học tập của những em khả năng viết còn chậm, viết thường hay mắc lỗi chính tả 
nhiều. Hướng dẫn kịp thời để giúp cho các em hoàn thành nhiệm vụ trong học tập.
 Tiếng Việt có 6 thanh (ngang, huyền, sắc, hỏi, ngã, nặng) thì nhiều học sinh 
không phân biệt được 6 thanh này. Trong lỗi viết dấu thanh có những em khi viết 
tiếng việt những tiếng có dấu thì các em lại không viết dấu, còn tiếng có dấu thì các 
em lại viết dấu vào ; hoặc viết dấu thanh còn lẫn lộn giữa dấu thanh sắc, với thanh 
huyền, thanh hỏi với thanh ngã.. Do ảnh hưởng của cách phát âm tiếng địa phương, 
tiếng dân tộc thiểu số dẫn đến các em đọc như thế nào thì viết thế đấy.
 Ví dụ : Khi dạy bài chính tả nghe viết“ Anh bộ đội Cụ Hồ gốc Bỉ” ( Sách tiếng 
việt lớp 5 tập 1 trang 38). Có những em thường viết lẫn lộn dấu thanh sau đây: 
 + hang ngủ ( hàng ngũ )
 + Phan Lắng ( Phan Lăng )
 + khuât phục ( khuất phục )
 + Chình nghĩa ( chính nghĩa )
 Muốn học sinh viết đúng dấu thanh, giáo viên phải là người phát âm rõ tiếng, 
đúng chuẩn, đồng thời chú ý luyện sửa phát âm đúng chuẩn, nhiều lần cho các em 
bằng nhiều hình thức khác nhau. Ghi nhớ mối liên hệ giữa âm thanh ngôn ngữ và ký 
hiệu chữ viết cho học sinh để phân biệt các dấu thanh. 
 Sử dụng phương pháp này đòi hỏi rất nhiều thời gian, tuy nhiên có thể kết hợp 
nó với các phương pháp khác để chữa lỗi bằng cách thi đố tiếng vừa đọc có thanh gì 
bằng một số câu hỏi. Tiếng em vừa đọc có dấu thanh hay không ? Nếu có dấu thanh 
thì đó là dấu thanh gì ? Khi đọc tiếng có dấu thanh cách phát âm có khác với tiếng 
không có dấu thanh hay không ? 
 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Người thực hiện : Nguyễn Thị Hoa – GV trường Tiểu học Y Ngông 9 Một số biện pháp rèn viết chính tả cho học sinh lớp 5
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 + ng/ngh: nghân lên ( ngân lên )
 + gi/ r : rọng hò ( giọng hò )
 + ch/tr: chong không gian ( trong không gian)
 + s/x: màu sanh ( màu xanh)
 Có những em khi viết chưa phân biệt được khi nào thì viết âm c và khi nào thì 
viết âm k sự nhầm lẫn ở đây là do các em chưa nắm vững quy tắc viết chính tả của 
hai âm này. Vì thế mà dẫn đến viết sai trong trường hợp này giáo viên cần đưa ra 
những tiếng có phụ âm c luôn đi với âm nào hoặc những tiếng có phụ âm q thường 
đi kèm với âm nào để học sinh dễ dàng nhận biết quy tắc và cách viết của hai con 
chữ này.
 o, ô, ơ
 Âm c a , ă, â Âm q u
 u.ư 
 Từ sơ đồ trên các em sẽ nhận biết được rõ hơn về âm q chỉ đi kèm với âm đệm 
là âm u; còn âm c có thể đi kèm với các con chữ o,ô,ơ, a ,ă, â, u ,ư.
 Để phân biệt âm đầu tr/ch: Giáo viên giúp các em ghi nhớ đa số các từ chỉ đồ 
vật trong nhà và tên con vật đều bắt đầu bằng ch, ví dụ: chăn, chiếu, chảo, chổi, chai, 
chày, chén, chum, chạn, chõ, chĩnh, chuông, chiêng, choé, chồn, chí, chuột, chó, 
chuồn chuồn, châu chấu, chào mào, chiền chiện, chẫu chàng, chèo bẻo, chìa vôi
 Ví dụ : Khi dạy bài chính tả nghe viết “ Mùa thảo quả’ 
 Để củng cố kĩ năng viết đúng phụ âm đầu giáo viên có thể tổ chức các trò chơi 
học tập để giúp cho các em có kĩ năng nhớ và viết đúng hơn. 
 Trò chơi : Hãy điền âm tr hoặc âm ch vào chỗ chấm cho thích hợp
 Ngày qua, ......ong sương thu ẩm ướt và mưa rây bụi mùa đông, những ....ùm hoa 
khép miệng bắt đầu kết .....ái. Thảo quả ....ín dần. Dưới đáy rừng, tựa như đột ngột, 
bỗng rực lên những ....ùm thảo quả đỏ....on ....ót, như ....ứa lửa,.....ứa nắng.
 ( Ngày qua, trong sương thu ẩm ướt và mưa rây bụi mùa đông, những chùm hoa 
khép miệng bắt đầu kết trái. Thảo quả chín dần. Dưới đáy rừng, tựa như đột ngột, 
bỗng rực lên những chùm thảo quả đỏ chon chót, như chứa lửa, chứa nắng)
 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Người thực hiện : Nguyễn Thị Hoa – GV trường Tiểu học Y Ngông 11