Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp đỡ học sinh khắc phục khó khăn khi giải các bài toán có lời văn ở Lớp 5

 1.Tên sáng kiến: “Một số biện pháp giúp đỡ học sinh khắc phục khó khăn khi 
giải các bài toán có lời văn ở lớp 5.”
2.Lĩnh vực áp dụng sáng kiến : lớp 5a3
3.Thời gian áp dụng sáng kiến:
Từ ngày 20 tháng 9 năm 2020 đến ngày 1 tháng 5 năm 2021
4.Tác giả : Vũ Thị Hiện
Năm sinh: 01/03/1975
Nơi thường trú : Nghĩa Hồng – Nghĩa Hưng Nam Định.
Trình độ chuyên môn: Cao đẳng
Chức vụ công tác: Giáo viên.
Điện thoại : 0359291093
Tỉ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến :100%
5.Đồng tác giả (nếu có):
Họ và tên:
Năm sinh 
Nơi thường trú : 
Trình độ chuyên môn: 
Chức vụ công tác: 
Điện thoại : 
Tỉ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến :
6.Đơn vị áp dụng sáng kiến:
Tên đơn vị: Trường Tiểu học xã Nghĩa Hồng
Địa chỉ: Nghĩa Hồng – Nghĩa Hưng – Nam Định.
Điện thoại :0915868993 + Học sinh chưa đọc kỹ đề bài, xác định yêu cầu bài toán chưa đúng, không biết 
bài toán thuộc loại toán nào dẫn đến việc áp dụng công thức, quy tắc nhầm, lẫn 
lộn với nhau, kết quả giải toán bị sai.
+Học sinh không thuộc công thức.
+ Học sinh yếu kém nhận diện hình chậm, không hiểu thuật ngữ toán học, không 
biết bài đã cho dữ kiện nào để áp dụng vào giải toán. Không nắm được các thao 
tác giải toán, không biết tư duy bài toán (bằng lời hoặc hình vẽ) nên trình bày sai 
lời giải, sai bài toán, đáp số sai, thiếu.
+ Học sinh yếu còn quên không đưa về cùng đơn vị đo. 
+ Ngoài ra còn một số bài toán đòi hỏi học sinh phải tư duy tìm các công thức đã 
cho để giải. Khả năng giải bài toán mang tính chất tồng hợp kiến thức của các 
em còn kém, các em quên mất kiến thức cũ liên quan nên giải bài toán bị sai.- 
Dạy học giải toán ở Tiểu học nhằm giúp học sinh biết cách vận dụng những 
kiến thức về toán và các tình huống thực tiễn đa dạng, phong phú những vấn đề 
thường gặp trong đời sống.
+ Giáo viên chưa tạo được hứng thú cho HS thích giải toán có lời văn.
Tất cả các lí do trên đã thôi thúc tôi phải có kế hoạch cụ thể để giúp các em giải 
toán có lời văn được tốt.
2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến:
- Ngay từ đấu năm học, tôi đã nghiên cứu, lập ra một kế hoạch cụ thể, sát thực 
căn cứ vào nhiệm vụ năm học cũng như thực tiễn học sinh trong lớp tôi chủ 
nhiệm để lập ra kế hoạch cụ thể.
- Trước hết tôi cho học sinh thi khảo sát chất lượng đầu năm
 Tổng số Học sinh yếu về toán Tỉ lệ Học sinh nắm được Ti lệ.
học sinh lớp có lời văn cách giải toán có lời 
5a3 văn
29 em 19 em 66% 10 em 34% Đối với loại toán có nội dung hình học thì khả năng nhận biết các đặc 
điểm của một hình vẽ là rất quan trọng.
 Ví dụ: Khi dạy về “Diện tích hình tam giác” giáo viên cần cho học sinh 
xác định đâu là đáy và đâu là chiều cao tương ứng.Nhắc lại công thức tính diện 
tích hình tam giác..
+ Khả năng cắt ghép hình thang thành hình tam giác .
+ Giáo viên cần có biện pháp giúp học sinh nhớ rõ các ký hiệu hình vẽ. 
 Chẳng hạn, đâu là đáy,đâu là chiều cao tương ứng. Từ đó học sinh biết 
vận dụng vào giải các bài toán áp dụng trực tiếp quy tắc đã xây dựng để vận 
dụng tính.
 Bài tập VD: Cho hình tam giác có cạnh đáy là 8cm,chiều cao tương ứng 
là 5cm Tính diện tích hình tam giác đó ?
 Với bài tập này học sinh chỉ cần vận dụng đúng quy tắc, công thức đã 
được trang bị là giải được ngay. Cũng có những bài toán đòi hỏi học sinh phải 
có khả năng tư duy thì mới giải được. Do vậy, giáo viên cần rèn cho các em kỹ 
năng này.
 VD: Bài toán: Cho hình tam giác có diện tích là 20 cm2 ,cạnh dáy là 5cm 
Tính chiều cao hình tam giác đó. Học sinh phải biết dựa vào công thức chính rút 
ra công thức phụ.
 - Khi giải bài toán không có cùng đơn vị đo thì phải biết đổi ra cùng một 
đơn vị đo.
 VD: Số đo cạnh theo mm, số đo diện tích theo cm 2. Vậy phải đổi số đo 
cạnh ra cm và ngược lại.
 - Giáo viên cần lưu ý cho học sinh:
 + Với số đo diện tích các kích thước là cm thì diện tích là cm2
 + Với hình hộp chữ nhật và hình lập phương khi tính thể tích phải là cm3. Qua hàng loạt câu hỏi đặt ra để phân tích yêu cầu bài toán, trả lời được các câu 
hỏi đó, học sinh sẽ làm được bài tập dễ dàng.
 Với các kỹ năng đã có của học sinh, giáo viên là người giúp học sinh rèn 
luyện và phát huy những kỹ năng ấy, cần cho học sinh nắm rõ thuật ngữ toán 
học Biết phân tích và tóm tắt bài toán bằng cách ghi các dữ kiện đã cho và câu 
hỏi của bài toán dưới dạng ngắn gọn nhất. Qua tóm tắt học sinh có thể nêu lại 
được bài toán, từ đó lập kế hoạch giải.
Như vậy với một số câu hỏi gợi mở mà giáo viên đưa ra, học sinh có thể tìm 
cách giải bài toán về những kiến thức đã học để có thể áp dụng được công thức 
tính.
Nhưng nếu là bài toán (Lớp 5a3 có số học sinh nữ nhiều hơn nam là 5em. Tính 
số học sinh mỗi loại biết số học sinh nữ bằng 2/3 nam) Đây là dạng hiệu tỉ
Để giải được bài toán này học sinh cần phải đọc kỹ bài toán phân tích tóm tắt bài 
toán, xem bài toán cho biết gì ? Bài toán yêu cầu những gì ?
 Muốn giải được tốt bài toán này yêu cầu học sinh phải tìm hiểu, phân tích 
kỹ đầu bài (biết tóm tắt và trình bày bài toán thông qua tóm tắt) lập được kế 
hoạch bài giải bài toán và kỹ năng vận dụng sáng tạo những kiến thức đã học 
vào giải các bài toán ở mức độ phức tạp hơn. Do vậy giáo viên nhất thiết phải sử 
dụng biện pháp này nhằm rèn cho học sinh những kỹ năng trên giúp các em có 
khả năng giải mọi dạng toán khác nhau. Vận dụng kiến thức tổng hợp để giải 
toán xác lập mối quan hệ giữa các yếu tố và tìm đúng phép tính thích hợp.
 2.4. Biện pháp hướng dẫn học sinh trình bày bài giải
 Sau khi đã có những kỹ năng phân tích bài toán và lập được kế hoạch giải 
cho bài toán thì việc thực hiện cách giải và trình bày bài giải cũng là yếu tố quan 
trọng. Vậy làm như thế nào để câu trả lời của bài toán không bị sai, phép tính 
chính xác, ghi đáp số với kết quả phép tính có danh số kèm theo. Giáo viên cần 
hướng dẫn các em tìm ra các câu lời giải khác nhau nhưng biết trả lời ngắn, gọn trường, từ tỉnh này đến tỉnh khác, vận tốc người đi bộ,đi xe đạp, xe máy, ô tô. 
những bài toán gắn với thực tế giúp các em dễ hiểu, dễ nhớ.
*Ngoài ra những biện pháp đã nêu ở trên để có kết quả học tập tốt thì mỗi giáo 
viên cần có tâm huyết với nghề, có nghệ thuật sư phạm, có trách nhiệm trước 
học sinh. Đặc biệt là phải biết vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học tích 
cực, phải luôn tự bồi dưỡng trau dồi nâng cao trình độ nhận thức cho bản thân.
 Giáo viên cần có năng lực tổ chức các hoạt động dạy học phong phú nhằm 
thu hút học sinh tham gia tốt vào hoạt động học và rèn luyện cho học sinh năng 
lực khái quát hóa trong giải toán.
III.Hiệu quả do sáng kiến đem lại:
1.Hiệu quả kinh tế 
2.Hiệu quả về mặt xã hội:
 Với những biện pháp trên tôi đã thu được kết quả nhất định, học sinh giải 
các bài toán có nội dung hình học và dạng toán có lời văn ngày càng tiến bộ. 
Học sinh có tư duy sáng tạo, tìm hiểu đúng yêu cầu của đề bài, trình bày bài giải 
đúng theo yêu cầu của bài toán.
 Kết quả đạt được cuối năm học 2020 - 2021 là:
Tổng số học Học sinh yếu về toán Tỉ lệ Học sinh nắm được Ti lệ.
sinh lớp 5a3 có lời văn cách giải toán có lời 
 văn
29 em 4 em 14% 25 em 86%
Như vậy lớp tôi đã có nhiều tiến bộ trong việc giải các bài toán có lời văn. Tuy 
kết quả này chưa thực sự đã là cao xong bản thân tôi cũng thấy vui và tự tin vào 
việc làm của mình về sáng kiến kinh nghiệm mà mình đã thực hiện.
IV. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền.
Trên đây là sáng kiến” Một số biện pháp giúp đỡ học sinh khắc phục khó khăn 
khi giải các bài toán có lời văn ở lớp 5.” của bản thân tôi đã áp dụng tại lớp 5a3 CƠ QUAN ĐƠN VỊ
 ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
..........................................................................
 ( Khối phòng GDDTđối với GV MN,TH,THCS)
 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
 ( Xác nhận đánh giá và xếp loại)
 ( LĐ phòng ký tên, đóng dấu)
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
..........................................................................