Sáng kiến kinh nghiệm Giúp học sinh viết đúng Chính tả ở Lớp 5

 SKKN: Giúp học sinh viết đúng chính tả ở lớp 5.
 ĐẶT VẤN ĐỀ.
 Chúng ta đều biết rằng: “ Nhân cách của con người chỉ có thể được hình 
thành thông qua hoạt động giao tiếp”. Tiếng Việt là một ngôn ngữ thống nhất trên 
toàn bộ lãnh thổ Việt Nam. Trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta không chỉ lúc 
nào cũng giao tiếp bằng ngôn ngữ viết. Ngôn ngữ viết đóng vai trò quan trọng của 
Tiếng Việt. Yêu cầu đầu tiên và quan trọng của ngôn ngữ viết là phải viết đúng 
chính tả. Có nghĩa là khi thể hiện ngôn ngữ viết cần phải tuân theo hệ thống các 
quy tắc về cách viết thống nhất cho các từ của một ngôn ngữ. Hay nói cách khác, 
chính tả là những chuẩn mực của ngôn ngữ viết được thừa nhận trong ngôn ngữ 
toàn dân. Mục đích của nó là phương tiện thuận tiện cho việc giao tiếp bằng chữ 
viết làm cho người viết và người đọc đều hiểu thống nhất những điều đã viết. 
Chính tả có thống nhất thì việc giao tiếp bằng ngôn ngữ mới không bị cản trở giữa 
các địa phương trong cả nước, cũng như giữa các thế hệ đời trước và đời sau. 
 Vì vậy việc dạy chính tả đúng phải được coi trọng ngay từ bậc Tiểu học. 
Việc dạy chính tả được hiểu như rèn luyện việc thực hiện những chuẩn mực của 
ngôn ngữ viết. ở các lớp Tiểu học, chính tả sẽ tạo điều kiện ban đầu trong hành 
trang ngôn ngữ cả một đời người trong các em. 
 Qua được học chính tả, các em nắm bắt được các quy tắc chính tả và hình 
thành kỹ năng, kỹ xảo chính tả. Từ đó có thói qnen viết đúng chính tả, giúp cho sự 
hoàn thiện nhân cách của học sinh. Nó bắt đầu từ việc thuận tiện trong tiếp thu tri 
thức qua các môn học ở Tiểu học đến việc xây dựng các văn bản trong quá trình 
giao tiếp trong học tập.
 Chương trình Tiếng Việt ở bậc Tiểu học bao gồm nhiều phân môn. Phân 
môn chính tả có nhiệm vụ chủ yếu rèn cho học sinh nắm các quy tắc và các thói 
quen viết đúng với chuẩn chính tả Tiếng Việt. Cùng với các phân môn khác, chính 
 1 SKKN: Giúp học sinh viết đúng chính tả ở lớp 5.
 NỘI DUNG
I.CƠ SỞ LÝ LUẬN 
 A. Cơ sở về ngữ âm học.
 a. Mối quan hệ giữa âm chữ và nghĩa.
 - Chữ viết của Tiếng Việt là chữ viết ghi âm nên nguyên tắc chính tả chủ yếu 
của Tiếng Việt là nguyên tắc ngữ âm học, nghĩa là mỗi âm vị được thể hiện bằng 
một tổ hợp chữ cái, mỗi âm tiết, mỗi từ có một cách viết nhất định. Do đó việc viết 
đúng phải dựa trên đọc đúng, đọc đúng là cơ sở viết đúng. Để phát huy một cách 
có ý thức. đặc biệt là những vùng phương ngữ, việc dạy chính tả phải theo sát 
nguyên tắc này. Nghĩa là phải tôn trọng việc phát âm, lấy phát âm để điều chỉnh 
chữ viết
 b. Những bất hợp lý của chữ quốc ngữ.
 Ở Tiếng Việt, nguyên tắc cơ bản là nguyên tắc ngữ âm học, ngoài ra chính tả 
Tiếng Việt còn được xây dựng trên một số nguyên tắc như: Nguyên tắc truyền 
thống lịch sử, nguyên tắc khu biệt Khi viết chính tả phát âm thế nào thì viết thế 
ấy. Hiện tượng cách phát âm ở những vùng miền khác nhau (phương ngữ), trong 
khi đó hệ thống ghi âm tiêu chuẩn của Tiếng Việt lại chưa được xác định một cách 
chính thức. Do đó khó có thể phổ biến rộng rãi hệ thống ấy được. Hơn nữa trong 
Tiếng Việt việc phát âm không phù hợp với tiêu chuẩn lại có trường hợp trong đó 
một từ đồng thời mang hai biến thể phát âm, khó có thể nói biến âm nào là chuẩn.
 Ví dụ: chong chóng – trong tróng
 Hoặc có khi cùng một cách phát âm nhưng lại có hai cách viết.
 d: dải lụa 
 Ví dụ: /z/ 
 gi: giải thÝch
 i: lÝ luận
 /i/
 y: Lý Thường Kiệt
 3 SKKN: Giúp học sinh viết đúng chính tả ở lớp 5.
 VD: Nghe và quan sát cách phát âm đúng để phát âm đúng. Quan sát cách 
viết đúng để viết đúng , dần dần học sinh sẽ tích luỹ được những kinh nghiệm, làm 
giàu thêm tri thức chính tả cho bản thân. Kết quả là các em nhận thức được những 
vốn kinh nghiệm một cách có ý thức, tạo nên kĩ năng kĩ xảo cho các em. Từ đó 
giúp các em dễ dàng trong việc tiếp thu các tri thức của các môn học, nhất là trong 
phân môn Tập làm văn.
II. NỘI DUNG
 1.Thực tế trình độ chính tả của học sinh Tiểu học.
 Qua thực tế giảng dạy và nghiên cứu khảo sát sách vở chính tả, vở tập làm 
văn của học sinh. bản thân tôi nhận thấy: Vở chính tả, tập làm văn của các em và 
các vở khác mắc khá nhiều lỗi chính tả. Thống kê số lỗi chính tả của các em tôi 
thấy có 3 lỗi cơ bản sau.
 - Lỗi chính tả do không nắm vững chính tả: lỗi này thường gặp khi viết các 
phụ âm đầu: d/gi; ch/tr; ng/ngh
 - Lỗi do không nắm vững cấu trúc âm tiết của Tiếng Việt và không hiểu cấu 
trúc nội bộ của âm tiết Tiếng Việt nên học sinh viết sai.
 VD: quanh co; khúc khuỷ; ngoằn nghèo.
 - Lỗi chính tả do viết theo lối phát âm địa phương hoặc do không nắm vững 
âm chính. Đây là lỗi cơ bản nhất mà qua khảo sát tôi nhận thấy ở lớp tôi. Cụ thể là 
âm: l – n, dấu ngã và dấu chấm. Học sinh thường nhầm lẫn và viết sai chính tả 
trong các bài viết của mình.
 Tìm hiểu nguyên nhân của hiện tượng sai trên tôi thấy chủ yếu là do học 
sinh phát âm sai. Thường các em còn phát âm lẫn lộn giữa âm l – n nên không 
phân biệt được khi viết. Để sửa lỗi này tôi đã cố gắng dạy cho học sinh nắm vững 
âm chính trong Tiếng Việt. Muốn viết đúng chính tả thì phải phát âm đúng vì chính 
âm đi trước chính tả. Do vậy tôi phải chú trọng việc phát âm chuẩn cho học sinh 
trong các giờ tập đọc. Ngoài ra việc đổi mới các phương pháp dạy học và áp dụng 
qui trình soạn giáo án theo hướng đổi mới, giúp học sinh nắm bắt các mẹo luật 
chính tả cũng hết sức cần thiết để giúp học sinh viết đúng chính tả. Trong phạm vi 
 5 SKKN: Giúp học sinh viết đúng chính tả ở lớp 5.
chưa thống nhất, điều này cũng gây không ít khó khăn cho việc dạy học chính tả ở 
Tiểu học, đặc biệt ở những vùng phương ngữ.
III. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.
 Qua kết quả điều tra, khảo sát thực tiễn tôi nhận thấy rằng trọng điểm chính 
tả mà học sinh lớp tôi mắc phải chính là do lỗi phát âm địa phương không phân 
biệt được giữa l với n, dấu thanh ~/./ Trước thực tế như vậy, bản thân tôi phải hết 
sức cố gắng nỗ lực nhiều mặt như: tâm lý học lý luận dạy học, các kiến thức về 
ngữ âm, về văn học.... làm sao phải để học sinh “tâm phục khẩu phục”. Có như vậy 
chất lượng giáo dục chính tả vùng phương ngữ mới thu được kết quả như mong 
muốn.
 Muốn làm được điều đó, trước hết tôi phải đặt phân môn chính tả nằm trong 
mối quan hệ giữa các phân môn khác của Tiếng Việt, đặc biệt là phân môn tập đọc 
và từ ngữ. Học sinh muốn viết đúng được thì phải hiểu được nghĩa và phát âm 
đúng từ đó. Nếu học sinh phát âm sai, tuỳ tiện sẽ dẫn đến hiểu sai và viết sai hoặc 
do thói quen lâu ngày không được sửa chữa. Trong các giờ tập đọc, tôi dành nhiều 
thời gian hơn cho việc sửa lỗi phát âm cho học sinh, đặc biệt là hai âm l và n, dấu ~ 
/./. Giáo viên phát âm mẫu cho học sinh học tập và hướng dẫn cách phát âm tỉ mỉ. 
Đặc biệt tôi không bao giờ được phạm sai lầm về lỗi phát âm này. Nếu không việc 
sửa lỗi của giáo viên sẽ mất tác dụng. 
 Ngoài ra tôi hướng dẫn học sinh viết đúng chính tả trên cơ sở hiểu đúng 
nghĩa của từ. Muốn viết đúng một từ, học sinh phải biết đặt từ đó trong mối quan 
hệ với cụm từ và các văn bản. Nếu ta tách từ đó ra khỏi văn bản có thể học sinh sẽ 
không hiểu được nghĩa và do đó dẫn đến việc viết sai chính tả.
 VD: Khi đọc tiếng “cuốc” nếu không đặt nó trong mối quan hệ, cụm từ, câu 
thì rất khó xác định nghĩa để viết đúng. Nhưng nếu đặt nó trong câu: “Mẹ em vác 
cuốc ra đồng” hoặc trong từ “Tổ quốc” thì học sinh dễ dàng viết đúng.
 Bên cạnh đó muốn học sinh viết đúng giáo viên phải cho học sinh nắm được 
khả năng kết hợp của các kí hiệu từ trong các trường hợp sau:
 7 SKKN: Giúp học sinh viết đúng chính tả ở lớp 5.
 - Mẹo 2: Khả năng kết hợp âm: Âm /l/ đứng trước âm đệm nhưng /n/ không 
đứng trước âm đệm. Do đó /n/ không bao giờ đứng trước một vần bắt đầu: oa, uê, 
uy... trái lại /l/ lại đứng trước các vần đó như: loa, luân..
 - Mẹo 3: mẹo luật láy âm, điệp âm.
 /l/ láy âm rất rộng rãi, trái lại /n/ không láy âm với một âm nào mà chỉ điệp 
âm với chính nó. Đồng thời lại không có hiện tượng /l/ láy âm với /n/. Từ đó suy ra 
quy tắc: Nếu gặp một từ láy mà hai âm đầu đọc giống nhau thì nhất định là một 
điệp âm đầu và cả hai chữ phải cùng có âm đầu là /l/ hoặc /n/. Vì vậy ta chỉ cần 
biết một chữ là đủ.
 VD: Lấp loáng, long lanh, lanh lảnh....
 No nê, ninh ních, nõn nà...
 - Mẹo 4: Đối với trường hợp “l” và “n” đứng ở chữ thứ 2. Trong từ láy 
thì”n” khi láy âm chỉ láy với “gi” và không láy với âm nào khác. Trái lại “l” lại 
không láy với “gi” mà láy với các âm khác .
 (Ngoại lệ có: khúm núm, khệ nệ)
 kh – l : khéo léo, khoác lác...
 ch – l : cheo leo...
 /n/ láy với những âm tiết không có âm đầu như: ảo não, áy náy...
 - Mẹo 5: Những chữ không biết được “l” hay “n” nhưng đồng nghĩa với một 
từ khác viết với “nh” thì chữ ấy là “l”.
 VD: lăm le (nhăm nhe)
 lỡ làng (nhỡ nhàng)
 Trên đây là một số mẹo luật nhận diện chữ cái phân biệt l/n trong khi viết 
chính tả mà tôi nắm được để hướng dẫn các em viết chính tả.
 Ngoài ra còn một số mẹo phân biệt “ch” với “tr”, “s” với “x”. Những lỗi này 
học sinh lớp tôi cũng mắc phải nhưng ít hơn. Tuy nhiên trong một số trường hợp 
học sinh vẫn có thể mắc lỗi. Do vậy tôi cần nắm được để hướng dẫn cho các em. 
Chẳng hạn “tr” không đứng trước những chữ bắt đầu bằng âm đệm nhưng “ch” thì 
có.VD: ôm choàng, bị choáng...
 9 SKKN: Giúp học sinh viết đúng chính tả ở lớp 5.
có thể đưa ra những đoạn văn, đoạn thơ trong đó có nhiều từ viết sai chính tả để 
học sinh tự mình phát hiện lỗi, tìm hiểu nguyên nhân sai và chữa lại cho đúng.
 Qua việc tìm hiểu nguyên nhân là: tìm được những trọng điểm chính tả cần 
dạy cho học sinh lớp tôi. Qua một thời gian thực hiện, kết quả thu được như sau:
 Số Lớp T.số học Các lỗi chính tả thường mắc
 TT sinh l/n; ~/./ tr/ch; s/x; gh/g cấu trúc âm tiết
 1 5B 22 1 em 1 em 1
 11