SKKN Một số kinh nghiệm nhằm giúp học sinh tích cực tham gia vào các hoạt động ngoài giờ chính khoá cho học sinh Lớp 5

 PHẦN I: MỞ ĐẦU
 I. Lí do chọn đề tài:
 1. Về lí luận:
 Luật giáo dục năm 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) đã xác định: “Mục tiêu 
của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể 
chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển tính năng động và sáng tạo, hình 
thành nhân cách của con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và 
trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống 
lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ tổ quốc.”
 Với vai trò là cấp học nền tảng, giáo dục Tiểu học phải “nhằm giúp học sinh 
hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, 
trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung học cơ 
sở.”
 2. Về thực tiễn:
 Trong trường Tiểu học, việc giáo dục học sinh được thực hiện thông qua hai 
con đường: dạy học các môn học và tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên 
lớp. Mỗi con đường có những ưu thế riêng, song Hoạt động giáo dục ngoài giờ chính 
khoá, do đặc trưng của mình và có vai trò quan trọng trong việc giáo dục toàn diện 
cho học sinh. Thời lượng dành cho Hoạt động ngoài giờ chính khoá, đặc biệt của 
khối lớp 5 lại không được nhiều.Từ suy nghĩ “Làm thế nào để tổ chức cho các em 
học sinh những giờ hoạt động ngoài giờ chính khóa thật hữu ích, sôi nổi và hấp dẫn?, 
nên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài:“Một số kinh nghiệm nhằm giúp học sinh tích cực 
tham gia vào các hoạt động ngoài giờ chính khoá cho học sinh lớp 5” đã được áp 
dụng vào thực tế lớp 5 do tôi chủ nhiệm.
II. Mục đích nghiên cứu:
 - Đề tài này giúp tôi lôi cuốn học sinh tích cực tham gia vào các hoạt động giáo 
dục ngoài giờ chính khoá.
 - Giúp các em được thực hành, trải nghiệm các kiến thức đã học vào trong thực 
tiễn cuộc sống, phát triển ở học sinh các kĩ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi.
 - Tạo cơ hội thuận lợi cho học sinh được tham gia một cách tích cực, trên cơ 
sở đó giúp các em phát triển các phẩm chất và năng lực cần thiết. Góp phần phát 
triển toàn diện nhân cách của học sinh.
 - Giúp các em lĩnh hội được các nội dung giáo dục một cách nhẹ nhàng, hấp 
dẫn.
 Từ đó, nâng cao hiệu quả trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ 
chính khoá của giáo viên chủ nhiệm cho học sinh khối lớp 5 nói riêng và học sinh mà còn phải làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. Vì vậy, đòi hỏi người giáo viên Tiểu 
học không chỉ có trình độ chuyên môn mà còn phải biết tổ chức quản lý học sinh 
trong các hoạt động giáo dục, đó là việc rất khó khăn đối với giáo viên. Đòi hỏi 
người giáo viên nhanh nhẹn, hoạt bát và không ngừng học hỏi.
 Từ thực tế trên, tôi tự hứa với lòng mình phải cố gắng thật nhiều để làm tốt các 
hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khoá hơn nữa.
1. Thuận lợi :
 - Ban giám hiệu luôn quan tâm đến tập thể lớp.
 - Công đoàn, Chi đoàn và Đội luôn tạo điều kiện giúp đỡ, hỗ trợ nhiệt tình về mọi 
mặt.
 - Lớp học được trang bị đèn chiếu sáng, quạt, điều hoà, máy tính, máy chiếu, loa 
đài... đảm bảo tôt cho việc dạy và học.
 - Ngay từ đầu năm học Nhà trường đã tổ chức được cuộc họp với phụ huynh để 
kết hợp với gia đình xây dựng nề nếp học tập và kỉ luật cho các em.
 - Là giáo viên chủ nhiệm giỏi cấp Quận nhiều năm.
 - Đa số học sinh ngoan tương đối ngoan, thích hoạt động.
 - Bản thân là một giáo viên trẻ, nhiệt tình trong công tác, hết lòng vì học sinh thân 
yêu.
 - Cha mẹ học sinh quan tâm, ủng hộ và hết lòng vì các con nên đã chung sức, sát 
cánh cùng cô trong mọi hoạt động.
2. Khó khăn :
 Học sinh lớp 5 ở độ tuổi cuối cùng của bậc Tiểu học. Các em đã quen với các 
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Tuy nhiên đa số các em chưa tự giác, tự tin và 
chủ động tham gia vào các hoạt động giáo dục.
 Hơn nữa, học sinh lớp 5 là lứa tuổi các em đang bước vào tuổi dậy thì nên ngoài 
những thay đổi về thể chất, các em cũng thay đổi về tâm lý tình cảm. Bản thân các 
em đã nhút nhát, rụt rè, chưa tích cực tham gia các hoạt động ngoài giờ chính khoá. 
Nay lại bước vào lứa tuổi dậy thì này lại càng khiến các em e ngại trong việc tham 
gia vào các hoạt động của trường, của lớp. Bên cạnh đó trên thực tế hiện tại có rất 
nhiều phương tiện hiện đại lôi cuốn, hấp dẫn các em nên các em cũng không thích 
tham gia hoặc tham gia chưa tích cực vào các hoạt động giáo dục ngoài giờ chính 
khoá.
III. Biện pháp thực hiện:
 1 .Yêu cầu đối với giáo viên chủ nhiệm và học sinh:
 1.1. Đối với giáo viên chủ nhiệm:
 - Giáo viên chủ nhiệm: Muốn lôi cuốn được các em học sinh thực sự yêu thích 
tham gia vào các hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khoá, giáo viên cần thực hiện Học lớp tham gia buổi tuyên truyền
 + Nắm bắt kế hoạch cả năm học cũng như kế hoạch chi tiết của từng tháng của 
nhà trường, của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh. Các chủ điểm sinh hoạt 
theo từng tháng. Đó là:
 Tháng 9: Vui tới trường.
 Tháng 10: Hà Nội của em.
 Tháng 11: Biết ơn thầy cô giáo.
 Tháng 12: Tiếp bước cha anh.
 Tháng 1+ 2: Mừng Đảng - Mừng xuân.
 Tháng 3: Yêu quý mẹ và cô giáo.
 Tháng 4: Mừng đất nước thống nhất.
 Tháng 5: Mừng sinh nhật Bác - Tự hào truyền thống Đội.
+ Xây dựng kế hoạch cho công tác chủ nhiệm chung cho cả năm học và kế hoạch 
thật chi tiết cho từng tháng, từ đó lên ý tưởng thiết kế các hoạt động giáo dục ngoài 
giờ lên lớp có hình thức phong phú, phù hợp với chủ điểm và phù hợp với học sinh 
lớp mình chủ nhiệm. Trước khi tổ chức các hoạt động đó, cần soạn kĩ kế hoạch tổ 
chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khoá theo từng tuần, từng tháng.
+ Tạo cơ hội cho học sinh chủ động suy nghĩ, bày tỏ ý tưởng và thực hành các ý 
tưởng hoạt động của các em với sự cố vấn, giúp đỡ của giáo viên chủ nhiệm.
+ Kết hợp các giáo viên bộ môn Mĩ thuật, Âm nhạc để tổ chức những hoạt động giáo 
dục ngoài giờ chính khoá thực sự đạt hiệu quả cao. Bên cạnh đó, cần phối hợp chặt 
chẽ với giáo viên Tổng phụ trách tìm kiếm, bồi dưỡng và tạo điều kiện cho các em giáo dục. Giáo viên chủ nhiệm phải nắm được tâm tư hoàn cảnh của học sinh để gợi 
ý “bắt mạch” học sinh để cho học sinh bày tỏ những nỗi lòng; những cảm xúc của 
các em, nguyện vọng của các em. Từ đó, giáo viên chủ nhiệm sẽ tạo ra môi trường 
thuận lợi nhất cho các em phát huy tối đa các kiến thức và kinh nghiệm sống nhất 
định mà các em đã tích lũy được trong những năm học Tiểu học. Khi ấy, học sinh 
sẽ tích cực tham gia hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
2. Các biện pháp cụ thể:
 - Vai trò của người giáo viên chủ nhiệm rất quan trọng và ảnh hưởng rất nhiều 
đến học sinh trong tập thể lớp. Hay nói cách khác, giáo viên chủ nhiệm chính là linh 
hồn của tập thể lớp, vừa là nhà quản lí, vừa là nhà giáo dục trong một tập thể thu 
nhỏ. Một trong những nhiệm vụ quan trọng của giáo viên chủ nhiệm đó chính là việc 
tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh sao cho đạt hiệu quả. 
Làm sao để gây được hứng thú cho học sinh, không làm cho giờ sinh hoạt bị căng 
thẳng hoặc nhàm chán, biết lôi cuốn học sinh vào các hoạt động tích cực trong các 
hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khoá đó là cả một “nghệ thuật” của người giáo 
viên.
 Qua các năm công tác vừa qua, với ý thức tìm tòi đổi mới các hoạt động giáo 
dục ngoài giờ chính khoá, tôi xin mạnh dạn đưa ra một số biện pháp như sau:
 - Đa dạng hóa về nội dung và hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài 
giờ chính khoá, nội dung sinh hoạt trong tuần vừa có thể theo chủ điểm tháng vừa 
có thể là nội dung cần giáo dục cho học sinh trong một chủ điểm riêng. Ví dụ: giáo 
dục dân số, giáo dục môi trường... Dù theo chủ điểm gì cũng cần có nội dung cụ thể, 
bổ ích, phù hợp với kiến thức, kĩ năng sống và trình độ hiểu biết của học sinh lớp 
5.Thu hút tối đa sự tham gia của mọi học sinh dưới sự hướng dẫn của của giáo viên 
nhưng cũng cần phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh. Tạo môi trường 
thuận lợi để học sinh trải nghiệm những xúc cảm tích cực, tăng cường giao lưu giữa 
các em, tạo ra môi trường lớp học mang bầu không khí tin tưởng, thân mật, cởi mở, 
sẵn dàng giúp đỡ và lắng nghe ý kiến của nhau. Từ đó tình cảm gắn bó, chia sẻ giữa 
các em được hình thành. Củng cố tinh thần đoàn kết trong tập thể lớp.
 - Tăng cường nội dung sinh hoạt có liên quan đến những vấn đề gần gũi, thiết 
thực với học sinh như chủ điểm: phòng tránh tai nạn thương tích, phòng tránh tai 
nạn giao thông...
 - Đảm bảo các hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khoá được tổ chức với 
hình thức đối thoại để học sinh cởi mở, thân thiện và đoàn kết hơn, giúp học sinh tin 
tưởng và có hứng thú hơn khi tham gia các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. 
Khi các em mạnh dạn hơn khi đưa ra các quan điểm, chính kiến của mình, chúng ta Phần II:
Trong các môn học em thích học môn gì : .............................................................
và không thích học môn gì : ...................................................................................
Tại sao?...................................................................................................................
 Ngoài ra, đầu năm tôi đã tiến hành nhận bàn giao tình hình học tập và tham 
khảo ý kiến giáo viên chủ nhiệm năm học trước về tình hình chung của lớp cũng như 
các trường hợp đặc biệt. Bên cạnh đó, tôi gần gũi với học sinh, trực tiếp hỏi về gia 
đình, bản thân học sinh. Khi xếp chỗ cho học sinh, tôi chú ý những học sinh có sức 
khoẻ yếu, học sinh mắc bệnh về tai, mắt, học sinh tăng động, tự kỷ ở vị trí thuận 
tiện. Những học sinh hoàn thành chưa tốt, hiếu động được xếp vào hàng giữa để tiện 
theo dõi. Giáo viên cũng xếp xen kẽ học sinh HTT với học sinh HT, chưa HT để các 
em có điều kiện giúp đỡ nhau trong học tập cũng như trong việc tham gia vào các 
hoạt động ngoài giờ chính khoá.
 2.2 Xây dựng đội ngũ cán bộ
 + Ngay từ đầu năm học, tôi đã lựa chọn, xây dựng đội ngũ cán bộ cho lớp và 
huấn luyện phương pháp làm việc cho từng đối tượng. Sau khi đã quen với công 
việc, để phát huy tính mạnh dạn, tự tin tôi đã tạo cơ hội cho cán bộ lớp thực hành 
các ý tưởng hoạt động của các em với sự cố vấn, sự giúp đỡ của mình các em tổ 
chức một vài tiết học hoạt động ngoài giờ chính khoá.
 Đội ngũ cán bộ lớp 5G - Hoạt động giáo dục theo chủ điểm.
 - Hoạt động của Đội TNTP Hồ Chí Minh.
2.3.1. Sinh hoạt lớp, đội theo chủ điểm tháng:
 Trong kế hoạch hoạt động chủ nhiệm tôi đã cụ thể các đợt sinh hoạt chủ đề 
theo từng tháng, ở đây tôi xin minh hoạ tiết sinh hoạt chủ điểm tháng 11 (tuần 12) : 
“Biết ơn thầy cô giáo”
a. Công tác chuẩn bị:
 - Giáo viên chuẩn bị kế hoạch chi tiết có sự phân công rõ ràng, tìm kiếm tại 
liệu liên quan đến chủ điểm cần thực hiện.
 - Học sinh tìm hiểu trước các vấn đề cần tham gia tìm hiểu về lịch sử, nguồn 
gốc và ý nghĩa to lớn của ngày Nhà giáo Việt Nam. Các tiết mục văn nghệ chào 
mừng ngày Nhà giáo Việt Nam. Cán bộ lớp chuẩn bị sổ tổ, sổ lớp để sơ kết thi đua.
b. Cách tiến hành: Gồm 3 phần
Phầnl: Sơ kết thi đua, bình bầu thi đua.
 + Lớp trưởng điều khiển lớp: Các tổ trưởng báo cáo kết quả theo dõi thi đua 
 của từng thành viên và cả tổ trong tuần. Thư ký lớp tổng kết hoạt động học 
 tập của lớp. Lớp trưởng cho các bạn đóng góp ý kiến về các hoạt động của 
 lớp : phản ánh đúng sai của quá trình theo dõi của các tổ; những trường hợp 
 sai phạm chưa được báo cáo, các cá nhân cần tuyên dương...
 + Lớp trưởng tổng kết : Dựa trên quá trình theo dõi, quản lý lớp trực tiếp trong 
suốt tuần học và qua báo cáo của các thành viên trong lớp. Cần nêu rõ những mặt 
nổi bật trong tuần đồng thời vạch rõ những tồn tại của tập thể, cá nhân trong lớp. 
Cuối cùng đề xuất tuyên dương cá nhân điển hình của lớp. Phần 2: Xây dựng phương 
hướng tuần học tiếp theo
 Giáo viên chủ nhiệm góp ý ,nhận xét và đánh giá dựa trên những thông tin 
thu thập được về hoạt động học tập của các em, đánh giá góp ý phương pháp làm 
việc của cán bộ lớp, uốn nắn điều chỉnh để rèn luyện kĩ năng tự quản cho lớp, động 
viên kịp thời các học sinh đã có sự cố gắng phấn đấu trong tuần, phê bình nhẹ nhàng. 
Thưởng, phạt công minh đảm bảo được tính thuyết phục, thu hút và ràng buộc học 
sinh
 =>Kết luận: Phần 1 và phần 2 là hoạt động quan trọng của tiết sinh hoạt, thể hiện 
tốt khả năng tự quản của học sinh. Nêu cao được tinh thần phê và tự phê trong tập 
thể, giúp các em có được sự đoàn kết, thấy rõ trách nhiệm của mỗi thành viên trong 
xây dựng tập thể đoàn kết, vững mạnh.
Phần3: Vui chơi văn nghệ:
V Trò chơi: Ô cửa bí mật
V Kể chuyện: Thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký