Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp giáo dục học sinh cá biệt Lớp 5

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 ĐỀ TÀI:
 “BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN VÀ GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT”
 PHẦN MỘT - PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài: 
 Bất kì trong xã hội nào, nghề giáo cũng luôn được đề cao và quí trọng. Đặc 
 biệt là trong chế độ XHCN, nghề giáo lại càng được tôn vinh và được xem là một 
 nghề cao quí trong các nghề cao quí khác. Cái nghề “truyền chữ”, “trồng người” 
 này lại không đơn giản, nhất là ở lứa tuổi của các em học sinh mới chập chững 
 làm quen với mái trường, thầy cô, bạn bè đó là học sinh bậc tiểu học. Đây là là 
 lứa tuổi rất nhạy cảm và rất quan trọng để các em định hướng trưởng thành sau 
 này. Chính vì thế Bác Hồ đã nói “.. Một năm bắt đầu từ mùa xuân, một đời bắt 
 đầu từ tuổi trẻ ” . Vì vậy nếu không giáo dục, không uốn nắn các em ngay từ 
 đầu thì rất dễ để cho các em không nắm vững kiến thức, không làm chủ được bản 
 thân và cũng sẽ khó trở thành người có tài, có đức phục vụ cho đất nước sau này.
 Đối tượng học sinh cấp tiểu học ở những độ tuổi khác nhau cũng có nhiều 
 dạng khác nhau: có nhiều em rất ngoan, hiền và biết vâng lời thầy cô giáo. Nhưng 
 cũng có một số em thì ngang bướng, ngổ nghịch Trong đối tượng học sinh này 
 có một dạng gọi là “học sinh cá biệt”. Đó là loại học sinh luôn tạo ra nhiều sự 
 phiền hà và bận rộn hơn cho giáo viên. Để đưa các em học sinh loại cá biệt này 
 vào khuôn khổ không phải giáo viên nào cũng thành công trong việc giáo dục và 
 giảng dạy.
 Chính vì lẽ đó, nên tôi chọn đề tài “Phương pháp giáo dục học sinh cá biệt” 
 này để làm sáng kiến- kinh nghiệm cho bản thân cũng như cho các đồng nghiệp.
 2. Mục đích nghiên cứu :
 Giúp cho các em học sinh nắm vững các kiến thức cơ bản ở bậc tiểu học nói 
 chung và kiến thức lớp 5 nói riêng. Đồng thời qua đó giáo dục, uốn nắn, bồi 
 dưỡng, giáo dục các em từ những học sinh cá biệt, quậy phá, lười học trở 
 thành người có ích cho xã hội sau này.
 Xác định các nguyên nhân chính đã dẫn đến một số em có hành vi chưa 
 đúng, chưa có động cơ học tập, có đạo đức phẩm chất chưa tốt. Qua đó, giúp 
 cho các em định hướng được ý nghĩa của cuộc sống, định hướng được hành vi 
 và có động cơ học tập tốt hơn.
 1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu:
 a. Đối tượng nghiên cứu:
 Các em học sinh thuộc dạng cá biệt trong lớp, có hành vi xấu, hay gây gỗ, 
 chửi thề, nói tục, ý thức học tập không có, kết quả học tập yếu kém, lười học 
 tập và không biết vâng lời thầy cố, bố, mẹ . PHẦN HAI
 NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
 Chương I : 
 Cơ sở lý luận liên quan
 1.Cơ sở lý luận :
 Bất cứ một ai khi đã chọn ngành nghề cho mình thì đều xác định cái đích 
mình cần đạt đến. Cái đích đó tưởng như rất gần, rất dễ thực hiện, nhưng trong 
thực tiễn không phải như vậy, mà nhiều khi để đạt được phải đổ nhiều mồ hôi, 
nước mắt và thậm chí cả tính mạng để đạt được nó.
 Cũng như mọi ngành nghề khác, nghề dạy học (hay thường gọi là ngành 
giáo) nhất là giáo viên dạy bậc tiểu học cũng không tránh khỏi những vấn đề nan 
giải ấy. Khi đã chọn cho mình cái nghề này, nó sẽ gắn bó với mình suốt cả cuộc 
đời, người giáo viên sẽ sẵn sàng đón nhận bất cứ đối tượng học sinh nào để dạy dỗ 
cho các em trở thành người có đức, có tài.
 Học sinh tiểu học ở lứa từ 10 đến 11 tuổi, các em rất nghịch, hiếu động, 
chưa làm chủ được bản thân, chưa nhận thức được điều gì là đúng và điều gì là sai, 
hay bắt chước và chịu tác động của mọi việc xảy ra xung quan mình. Chính vì thế, 
nếu môi trường tác động tốt thì các em sẽ có những hành vi và đạo đức tốt, còn 
ngược lại thì sẽ rất tồi tệ, có thể các em sẽ hư hỏng, dối trá, mất tư cách, đạo đức 
kém.
 Tuy nhiên ở lứa tuổi này, các em cũng rất thích được tán dương, khen ngợi. 
Vì vậy chúng ta cần những giải pháp thích hợp để giáo dục và định hướng đúng 
đắn cho các em học sinh trong các hoạt động giáo dục, học tập và vui chơi lành 
mạnh, phù hợp với lứa tuổi của các em. Chúng ta không thể áp dụng cách thức 
giáo dục cho lớp mẫu giáo vào bậc tiểu học, cũng không thể áp dụng cách thức 
giáo dục cho bậc trung học vào học sinh tiểu học. Có như vậy, chúng ta mới giáo 
dục học sinh ở bậc tiểu học phát triển một cách đúng nhất về nhân cách cũng như 
nhận thức của lứa tuổi mình, đặc biệt là các học sinh dạng cá biệt. 
 Với học sinh dạng cá biệt, cần có những biện pháp riêng, phù hợp với hoàn 
cảnh của từng em, mà từ đó mới hướng các em đi vào nề nếp. Muốn làm điều đó 
giáo viên cần phải có những hiểu biết nhất định về từng hoàn cảnh, từng nguyên 
nhân tạo nên những học sinh cá biệt đó và từ đó xây dựng các biện pháp riêng cụ 
thể áp dụng cho từng em học sinh cá biệt 
 2./- Cơ sở thực tiễn:
 Trong quá trình giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm, bản thân cũng thường 
xuyên gặp những đối tượng học sinh cá biệt này. Nếu không có biện pháp giáo dục 
hữu hiệu, các học sinh đó thường bỏ học giữa chừng hoặc có những biểu hiện 
chống lại thầy cô hoặc không nắm được kiến thức căn bản . Để khắc phục 
được vấn đề này cần chú ý 2 vấn đề sau : STT Họ và tên Ghi chú
 1 Hoàng Văn Bắc Tính toán chậm, không chính xác, yếu 
 môn toán
 2 Lộc Văn Toàn Đọc chậm, viết sai chính tả, không biết 
 thực hiện phép tính
 3 Hoàng Văn Quốc Chưa viết được câu hoàn chỉnh, sai chính 
 tả, tính toán rất chậm
 4 Trần Văn Cương Không biết tính toán, viết chậm không 
 đúng chính tả, đọc chậm
 5 Nguyễn Văn Tâm Viết yếu ,tính toán chậm
 6 Y Báo Đọc quá chậm, viết sai từ, tính toán chưa 
 thạo
 7 Chu Ngọc Lâm Tính toán chậm, ít tập trung trong giờ học
 b- Dạng cá biệt về đạo đức :
 Qua khảo sát từ đầu năm học 2012-2013, cả lớp có 4 em có đạo đức không 
tốt, chiếm tỉ lệ là : 13,8% . Hầu hết các em này học kém, nói tục, chửi thề và rất 
hay đánh nhau với bạn bè trong lớp cũng như ở lớp khác. Các em thường hay vắng 
học không lý do, hỏi ít chịu trả lời. Trong đó có các em sau :
 1. Hoàng Văn Quốc - Hay nghỉ học không có lí do
 2. Y Báo – Hỏi ít chịu nói 
 3. Nguyễn Văn Tâm - hay đánh nhau với bạn
 4. Trần Văn Cương - rất hung dữ, học yếu, không chịu vâng lời
 3.Nguyên nhân của thực trạng:
 Qua điều tra cũng như trao đổi với gia đình của từng học sinh, nguyên nhân 
khiến các em trở thành học sinh cá biệt của lớp là :
 - Gia đình lo việc làm ăn , không dành thời gian lo cho con cái, khoán trắng 
 sự giáo dục cho nhà trường.
 - Đa số các em có hoàn cảnh gia đình khó khăn, neo đơn. Nhiều em là con 
 đầu lòng phải phụ giúp cho cha mẹ trong việc đi làm nương rẫy, lo cho em 
 còn nhỏ, đi mót để mưu sinh.. các em sống rất gần gũi với lớp. Đặc biệt bất kỳ chuyện gì xảy ra, dù lớn hay nhỏ 
các em này cũng đều tâm sự và chia sẻ với tôi từ niềm vui đến nỗi buồn. Chính đều 
đó dần dần, tôi đã giúp các em tránh được tự ti và mặc cảm ban đầu. 
 b/- Về phía học sinh :
 + Giáo viên chủ nhiệm phải nắm được đặc điểm, hoàn cảnh cụ thể của từng 
gia đình học sinh cá biệt. Để từ đó cảm thông, tránh sự xúc phạm vô tình đến các 
em và đồng thời tạo nhiều điều kiện hơn để các em phát huy học tập và rèn luyện 
 + Giáo viên phải tìm hiểu, khai thác những điểm tốt và điểm yếu cơ bản 
nhất của học sinh để tác động làm thay đổi tính cách của học sinh cá biệt
 + Giáo viên phải hiểu những suy nghĩ và những điều học sinh muốn. Có 
như vậy mới giúp các em tháo gỡ được những điểm yếu của mình để đạt được điều 
mình mong muốn chính đáng.
 c:/- Phía gia đình :
 Giữa nhà trường và gia đình phải có sự kết hợp chặc chẽ, sự kết hợp giáo 
dục này phải diễn ra thật tế nhị và thường xuyên. Tránh những hành động nóng 
nảy của gia đình đối với học sinh như : đánh con khi nghe cô giáo đến thưa chuyện 
.
 Phải thuyết phục được gia đình tạo mọi điều kiện tốt nhất để con, em mình 
học tập, đồng thời nhắc nhở phụ huynh phải thường xuyên quan tâm đến việc học 
của con em mình. Gia đình phải xem việc giáo dục con em không phải là chỉ riêng 
nhà trường mà cần phải có một phần trách nhiệm rất lớn từ gia đình.
 2. Các giải pháp chủ yếu:
 Năm học 2012-2013 tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 5A. 
Trường Tiểu học Lê Quý Đôn. Đây là lớp mà các đối tượng học sinh ở rải rác các 
thôn, buôn : như thôn 1,3 ,Buôn Knha...Thôn này nằm cách không xa trường là 
mấy, nhưng do thôn toàn là người dân tộc thiểu số đời sống rất khó khăn , cha mẹ 
của các em ít được học hành nên việc học của các em chủ yếu dựa vào bản thân. 
 Những giải pháp chủ yếu như sau :
 a./- Tìm hiểu được căn nguyên của từng học sinh cá biệt :
 Sau khi đã xác định được các đối tượng học sinh thuộc dạng cá biệt trong lớp 
cần tổ chức theo dõi và đánh giá một cách khách quan, trung thực, đúng bản chất 
của vấn đề. Liệt kê ra các nguyên nhân, các lý do mà các em thường vi phạm và 
mắc phải; liệt kê số lần các em vi phạm, sau mỗi lần đó đã có ai nhắc nhở, giáo dục 
chưa? Đã cho các em suy ngẫm về lỗi của mình và đã hứa khắc phục hay chưa ?.... 
cần phải ghi chép rõ ràng để làm cơ sở cho việc xây dựng các biện pháp giáo dục.
 Trở lại với tình hình học sinh dạng cá biệt của lớp tôi đang chủ nhiệm, nổi 
lên có 4 học sinh rất cá biệt. 4 em này vi phạm nhiều lần, nhắc nhở nhiều lần mà */- Hạn chế cho các em tham gia vào các nhóm thanh niên hư hỏng ở địa 
phương cũng như không cho tham gia vào các tệ nạn như : đánh bài, uống rượu..
 */- Thiết lập sổ theo dõi giữa gia đình và lớp. Ngày nào giáo viên cũng đánh 
giá nhận xét việc học tập cũng như hành động của các em vào sổ gửi về cho bố mẹ. 
Và đồng thời cũng lấy ý kiến từ gia đình để giáo viên có biện pháp giáo dục khác. 
Từ đó gia đình luôn nắm bắt được tình hình học tập của con em mình, cùng với 
nhà trường kèm cặp học sinh tốt hơn
 + Giao cho các em một số nhiệm vụ ở lớp.
 Thí dụ : đối với em Nguyễn Văn Tâm , giao cho nhiệm vụ đôn đốc các bạn 
làm vệ sinh lớp, vệ sinh khu vực; Đối với em Trần Văn Cương giao cho nhiệm vụ 
theo dõi các bạn xếp hàng ra vào lớp, ghi tên những bạn nói bậy, đánh nhau.
 Trong các giờ sinh hoạt lớp giao cho hai em nhận xét tình hình lớp trong 
tuần, có bạn nào vi phạm khuyết điểm hay không . Giáo viên nhận xét lại và tìm 
hiểu thêm các chi tiết để nhận định, biểu dương.
 Từ những nhiệm vụ được giao đó, tạo cho các em có ý thức hơn trong học 
tập, tư cách đạo đức của mình với tập thể , dần dần các em sẽ nhận ra những sai 
phạm của mình với bàn bè xung quanh để mà sửa đổi thành những người tốt với 
bản thân và với tập thể lớp.
 + Một biện pháp cũng không kém phần quan trọng đó là việc biểu dương, 
khen thưởng, kỷ luật kịp thời. 
 Từ những nhiệm vụ được giao, giáo viên phải biết tán dương, khen thưởng, 
động viên các em khi thực hiện tốt nhiệm vụ. Từ đó giúp cho các em hiểu được 
mình vẫn còn có giá trị trong lớp, có khả năng thực hiện tốt các việc khác.
 Bên cạnh đó cũng nghiêm khắc kiểm điểm, thẳng thắng phê bình các em học 
sinh vẫn còn vi phạm các hành vi đạo đức. Buộc các em phải ghi ra những lời hứa 
khắc phục và thời gian khắc phục
 + Một số em có tính nóng nảy, hay gây sự, nếu giáo dục nhiều lần không 
thay đổi, gia đình buông xuôi, thì nên liên hệ với Đoàn thanh niên thôn(buôn), Hội 
Phụ nữ xã , công an xã . Để kết hợp giáo dục.
3. Tổ chức, triển khai thực hiện: 
 Thông qua các cuộc sinh hoạt lớp, các hoạt động giảng dạy giáo viên chủ 
 nhiệm biểu dương, khen ngợi các em đã có nhiều tiếng bộ trong học tập cũng 
 như trong việc rèn luyện đạo đức. Đặc biệt là các học sinh cá biệt phải quan tâm 
 vấn đề này lên hàng đầu. Tổ chức cho các em giao lưu văn hóa, văn nghệ để 
 hiểu nhau hơn. Bên cạnh đó, giáo viên cũng phải nghiêm khắc phê bình những 
 em học sinh không chịu rèn luyện tu dưỡng đạo đức và học tập. Giao cho lớp 
 trưởng, tổ trưởng theo dõi và báo cáo tình hình hoạt động của các học sinh cá 
 biệt, để giáo viên kịp thời xử lý không để quá muộn.