Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm sử dụng đồ dùng thiết bị dạy học trong phân môn Lịch sử Lớp 5

 Một số kinh nghiệm sử dụng thiết bị dạy học trong phân môn Lịch sử lớp 5
 -------------------------------
 A. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Một trong những yếu tố quan trọng góp phần quyết định thành công sự 
nghiệp đổi mới căn bản toàn diện giáo dục hiện nay chính là đổi mới phương 
pháp dạy học. Trong những năm qua, việc đổi mới phương pháp dạy học theo 
hướng phát huy tính tích cực học tập của học sinh đã được giáo viên quan tâm 
và thực hiện có hiệu quả. Tham gia góp phần không nhỏ trong việc đổi mới 
phương pháp dạy học đó là việc sử dụng thiết bị dạy học của giáo viên, nó được 
coi là tiền đề của việc đổi mới phương pháp dạy học, góp phần làm sáng tỏ lý 
thuyết, tạo điều kiện cho học sinh hoạt động với tư cách là trung tâm của quá 
trình dạy học. Làm cho hoạt động nhận thức của học sinh trở nên nhẹ nhàng và 
hấp dẫn hơn, giúp cho học sinh nhớ kiến thức lâu và sâu hơn. 
 Thiết bị dạy học có vai trò qua trọng trong dạy học tất cả các môn học ở 
tiểu học, đặc biệt là trong dạy học Lịch sử lại càng quan trọng hơn bởi ngoài tác 
dụng minh họa cho bài giảng thêm sinh động, hấp dẫn, góp phần tạo biểu tượng, 
cụ thẻ hóa sự kiện lịch sử cho học sinh tiếp thu kiến thức, thiết bị dạy học còn là 
một trong những nguồn tư liệu quan trọng. Trên cơ sở khai thác thông tin từ 
nguồn tư liệu do thiết bị mang lại, dưới sự tổ chức và dẫn dắt của giáo viên, học 
sinh sẽ từng bước lĩnh hội, nắm vững kiến thức bài học.
 Trong quan niệm dạy học hiện nay, kênh hình trong sách giáo khoa và 
thiết bị dạy học không chỉ dừng ở việc minh họa kiến thức bài học, làm bài học 
thêm sinh động mà còn được xác định là nguồn tư liệu lịch sử quan trọng, một 
bộ phận cấu thành của bài học lịch sử. Vì vậy việc tổ chức dạy học lịc sử ở tiểu 
học rất cần sự hỗ trợ của phương tiện, đồ dùng dạy học như tranh, ảnh, sơ đồ, 
lược đồ, phim tư liệu...Tuy nhiên, trong thực tiễn dạy học môn Lịch sử ở các 
trường tiểu học hiện nay, việc sử dụng thiết bị dạy học để nâng cao hiệu quả giờ 
dạy còn nhiều hạn chế, nhiều giáo viên quá lạm dụng hoặc sử dụng phương tiện 
dạy học chưa đúng với các yêu cầu sư phạm. Điều này đã làm cho học sinh bị 
phân tán trong giờ học, dẫn đến năng lực tư duy trừu tượng bị hạn chế, hiệu quả 
của giờ học không cao.
 Là một giáo viên tiểu học, qua thực tiễn dạy học nhiều năm bản thân tôi 
nhận thấy vai trò quan trọng và tác dụng to lớn của thiết bị dạy học, đặc biệt là 
đối với phân môn Lịch sử. Chính vì vậy trong những năm qua tôi đã nghiên cứu, 
tìm tòi đã rút ra “Một số kinh nghiệm sử dụng đồ dùng thiết bị dạy học trong 
phân môn Lịch sử lớp 5” để góp một phần nhỏ vào việc thực hiện nâng cao 
hiệu quả giáo dục nói chung, nâng cao chất lượng dạy và học Lịch sử ở Trường 
Tiểu học Cẩm Vân nói riêng.
 Nguyễn Thị Lan – Giáo viên Trường Tiểu học Cẩm Vân huyện Cẩm Thủy 1 Một số kinh nghiệm sử dụng thiết bị dạy học trong phân môn Lịch sử lớp 5
 -------------------------------
vậy, dạy học Lịch sử ở Tiểu học cần thiết phải hướng dẫn học sinh khai thác 
kiến thức từ thiết bị dạy học.
 II. THỰC TRẠNG SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TIỂU 
HỌC CẨM VÂN
 Trong những năm qua, nhà trường đã được cung cấp khá nhiều trang thiết 
bị và đồ dùng dạy học cho tất cả các môn học. Bên cạnh đó hàng năm nhà 
trường còn xây dựng kế hoạch mua sắm thêm các trang thiết bị để phục vụ cho 
hoat động dạy và học và tổ chức phong trào thi đua làm đồ dùng dạy học ở tất 
cả các khối lớp. Thường xuyên tổ chức các chuyên đề, thao giảng, dạy học để sử 
dụng có hiệu quả và phát huy hết các tính năng của thiết bị phục vụ cho việc dạy 
học.Việc sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học của giáo viên trong nhà trường cơ 
bản đã trở thành nền nếp, qua đó phát huy được tính tích cực của học sinh trong 
quá trình tiếp thu kiến thức. Một số giáo viên đã tích cực học hỏi, rèn luyện kỹ 
năng ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác giảng dạy nhằm khai thác có 
hiệu quả các thiết bị, đồ dùng dạy học đã được cấp. Cho đến nay 100% giáo 
viên trong nhà trường đều nhận thức đúng ý nghĩa, tác dụng to lớn của đồ dùng, 
trang thiết bị dạy học trong quá trình hình thành kiến thức cho học sinh, nhiều 
giáo viên đã biết vận dụng đúng lúc, đúng chỗ và đúng mức độ các trang thiết bị 
và đồ dùng dạy học. Song do nhiều nguyên nhân khác nhau, việc làm và sử dụng 
đồ dùng trang thiết bị dạy học của giáo viên chưa đồng bộ ở tất cả các môn học, 
nhất là môn Lịch sử ít được chú trọng bởi nhiều giáo viên cho rằng đây là môn 
học khó, đồ dùng – trang thiết bị phục vụ cho dạy học Lịch sử ít . Cho nên vẫn 
còn một số giáo viên ít sử dụng, chỉ khi nào thao giảng hoặc tham gia hội thi thì 
mới đầu tư – sử dụng dẫn đến còn lúng túng chưa chú ý đến thao tác kỹ thuật khi 
sử dụng.
 Từ thực trạng việc sử dụng thiết bị dạy học các môn học ở tiểu học nói 
chung và việc sử dụng thiết bị dạy học môn Lịch sử lớp 5 nói riêng tôi thấy việc 
sử dụng thiết bị trong dạy học đã mang lại những kết quả khả quan. Đã làm thay 
đổi nhận thức của giáo viên về đổi mới phương pháp trong giảng dạy, kích thích 
học sinh hứng thú học tập. Tạo ra không khí học tập sôi nổi, kích thích học sinh 
chủ động tìm kiếm tri thức trong nội dung từng bài học cụ thể.
 III. MỘT SỐ KINH NGHIỆM SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC 
TRONG PHÂN MÔN LỊCH SỬ LỚP 5 Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC CẨM VÂN 
 1. Giáo viên phải thống kê, nắm vững danh mục thiết bị dạy học tối 
thiểu đối với dạy học phân môn Lịch sử lớp 5.
 Cũng như đối với các môn học khác, khi dạy học môn Lịch sử công việc 
đầu tiên tôi quan tâm là chú ý đến việc sử dụng hiệu quả đồ dùng được tối thiểu 
 Nguyễn Thị Lan – Giáo viên Trường Tiểu học Cẩm Vân huyện Cẩm Thủy 3 Một số kinh nghiệm sử dụng thiết bị dạy học trong phân môn Lịch sử lớp 5
 -------------------------------
dõi, đồng thời đề xuất để mua sắm thêm các thiết bị cần thay thế, bổ sung. Mặt 
khác trong các buổi sinh hoạt tổ, tôi cùng với các thành viên trong tổ đều trăn trở 
suy nghĩ xây dụng ý kiến cần sử dụng thiết bị dạy học như thế nào để đạt hiệu 
quả và tính năng của chúng. Kế hoạch sử dụng thiết bị day học được đề ra theo 
kế hoạch bài học cụ thể như sau:
 Thiết bị cần sử dụng
 Tuầ Thiết bị tối 
 Tiết Tên bài dạy Đồ dùng tự làm
 n thiểu (được 
 (hoặc cần sưu tầm)
 cấp)
 -Hình vẽ trong SGK, phóng 
 “Bình Tây Đại nguyên to
 1 1
 soái” Trương Định - Bản đồ hành chính Việt 
 Nam.
 Nguyễn Trường Tộ mong Chân dung Nguyễn Trường 
 2 2
 muốn canh tân đất nước Tộ
 - Lược đồ kinh thành Huế 
 năm 1885, có các vị trí 
 Cuộc phản công ở kinh kinh thành Huế, đồn Mang 
 3 3
 thành Huế Cá, toà Khâm sứ 
 - Hình minh hoạ trong 
 SGK.
 - Hình minh hoạ trong 
 SGK.
 Xã hội Việt Nam cuối thế - Phiếu học tập của HS.
 4 4
 kỉ XIX – đầu thế kỉ XX - Tranh ảnh, tư liệu về kinh 
 tế xã hội Việt Nam cuối thế 
 kỷ XIX-đầu thế kỷ XX
 - Chân dung Phan Bội 
 Châu.
 Phan Bội Châu và phong - HS chuẩn bị các thông 
 5 5
 trào Đông du tin, tranh ảnh sưu tầm được 
 về phong trào Đông du và 
 Phan Bội Châu. 
 - Chân dung Nguyễn Tất 
 Thành .
 Quyết chí ra đi tìm đường - Các hình ảnh minh hoạ 
 6 6
 cứu nước trong SGK
 - Truyện Búp sen xanh của 
 nhà văn Sơn Tùng.
 Đảng Cộng sản Việt Nam - Chân dung lãnh tụ 
 7 7
 ra đời Nguyễn Ai Quốc.
 Nguyễn Thị Lan – Giáo viên Trường Tiểu học Cẩm Vân huyện Cẩm Thủy 5 Một số kinh nghiệm sử dụng thiết bị dạy học trong phân môn Lịch sử lớp 5
 -------------------------------
 Thiết bị cần sử dụng
Tuầ Thiết bị tối 
 Tiết Tên bài dạy Đồ dùng tự làm
 n thiểu (được 
 (hoặc cần sưu tầm)
 cấp)
 giới thu-đông 1950.
 - Một số chấm tròn làm 
 bằng bìa màu đỏ, đen.
 - Các hình ảnh minh hoạ 
 trong SGK.
 - Sưu tầm tư liệu về 7 anh 
 Hậu phương những năm 
16 16 hùng được bầu trong Đại 
 sau chiến dịch Biên giới
 hội anh hùng và chiến sỹ 
 thi đua toàn quốc lần thứ 
 nhất.
17 17 Ôn tập học kì I Phiếu học tập.
18 18 Kiểm tra định kì (CKI) Đề kiểm tra
 Ảnh: Quân 
 Pháp bị bắt ở 
 - Các hình ảnh minh hoạ 
 Điện Biên 
 trong SGK.
 Phủ tháng 5 
 Chiến thắng lịch sử Điện - Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu 
19 19 năm 1954
 Biên Phủ truyện kể về chiến dịch 
 -Lược đồ: 
 Điện Biên Phủ .
 Chiến dịch 
 Điện Biên 
 Phủ 
 - Các hình minh họa trong 
 SGK.
 Ôn tập: Chín năm kháng - Lược đồ các chiến dịch 
20 20 chiến bảo vệ độc lập dân Việt Bắc 1947, Biên giới 
 tộc (1945-1954) 1950, Điện Biên Phủ 1954. 
 - Các bông hoa ghi câu hỏi 
 gài lên cây cảnh.
 - Bản đồ hành chính Việt 
 Nam (để chỉ giới tuyến 
 quân sự tạm thời theo quy 
 định của Hiệp định Giơ-ne-
21 21 Nước nhà bị chia cắt
 vơ).
 - Tranh ảnh tư liệu về cảnh 
 Mĩ – Diệm tàn sát đồng 
 bào miền Nam.
 Ảnh SGK, bản đồ hành 
22 22 Bến Tre đồng khởi
 chính Nam Bộ
 Nguyễn Thị Lan – Giáo viên Trường Tiểu học Cẩm Vân huyện Cẩm Thủy 7