Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục giới tính, phòng tránh xâm hại cho học sinh Lớp 5

 PHÒNG GD&ĐT NGHĨA HƯNG
 TRƯỜNG TIỂU HỌC XÃ NGHĨA HỒNG
 
 BÁO CÁO SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
GIÁO DỤC GIỚI TÍNH, PHÒNG TRÁNH XÂM HẠI CHO HỌC 
 SINH LỚP 5
 Tác giả: Nguyễn Thị Xuân
 Trình độ chuyên môn: Cao đẳng sư phạm
 Chức vụ: Giáo viên
 Nơi công tác: Trường Tiểu học xã Nghĩa Hồng
 Nghĩa Hồng, ngày 10 tháng 5 năm 2021
 Nghĩa Hồng, ngày 10 tháng 05 năm 2021
 1 PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Xã hội ngày càng phát triển kéo theo cách ứng xử của con người với con người 
nói chung và người lớn đối với trẻ em nói riêng có nhiều biểu hiện lệch chuẩn, trong 
đó có những hành vi có dấu hiệu xâm hại tình dục. Đau lòng thay, trẻ em cũng không 
biết, người thân cũng không hay, mọi thứ cứ kéo dài cho những con yêu râu xanh có 
cơ hội ra tay tiếp diễn. Cuối cùng, trẻ em là người thiệt thòi vì những tổn thương quá 
đáng, khó phai.
 Xã hội ngày càng phát triển, trẻ em càng được chăm sóc đầy đủ về vật chất, 
nên đã “lớn trước tuổi”. Cùng với sự tăng trưởng về chiều cao, tuổi dậy thì của các 
em cũng đến sớm hơn. Ngoài xã hội, trẻ được giao lưu hòa nhập với cộng đồng nhiều 
hơn. Mạng Internet phát triển, lại chưa được kiểm soát chặt chẽ dẫn đến các em biết 
được nhiều chuyện nhạy cảm mà lẽ ra tuổi học sinh chưa nên biết. Những năm gần 
đây, liên tiếp xuất hiện nhiều thông tin đau lòng về các vụ việc xâm hại, bạo lực trẻ 
em, đặc biệt là xâm hại tình dục trẻ em có xu hướng gia tăng về cả số lượng cũng 
như tính chất phức tạp, nghiêm trọng ở một số địa phương trên cả nước. Có những 
em tuổi còn rất nhỏ; có những em bị xâm hại không chỉ một lần; lại có những vụ 
nhiều trẻ em cùng bị một đối tượng xâm hạigây ra hậu quả nghiêm trọng về mặt 
tâm, sinh lí cho nạn nhân, tạo bức xúc trong nhân dân. Điều này gióng lên hồi chuông 
báo động về đạo đức. Phải chăng do người lớn không trang bị đầy đủ kiến thức cho 
con nên các em không biết cách phản ứng khi bị người khác giới đụng chạm vào 
vùng nhạy cảmThế nhưng, việc giáo dục giới tính cho trẻ em là điều mà tất cả 
người lớn chúng ta gần như né tránh. Có nhiều bậc cha mẹ khi thấy con nêu thắc 
mắc, muốn biết về những thay đổi cuả bản thân thường gạt đi, cho là “chuyện trẻ 
con chưa nên biết”. Nhiều người quan niệm không nên cho trẻ biết về giới tính quá 
sớm, sợ “vẽ đường cho hươu chạy”. Ở tuổi vị thành niên sớm, tiền dậy thì và dậy 
thì, trẻ thường tò mò tìm hiểu những thay đổi của cơ thể, khám phá quan hệ với bạn 
khác giới, mở rộng giao lưu,Nếu nhu cầu hiểu biết của trẻ không được thoả mãn, 
không nhận được lời giải đáp đúng đắn từ phía thầy cô, cha mẹ, trẻ sẽ tự đi tìm lời 
 3 quả tích cực. Năm học 2020-2021, tôi tiếp tục bổ sung, hoàn thiện dần những biện 
pháp mà mình đã đưa ra để mang lại hiệu quả thiết thực nhất.
 PHẦN II: PHẦN NỘI DUNG
 I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN
 1. Cơ sở lí luận
 Giáo dục giới tính là một thuật ngữ rộng miêu tả việc giáo dục về các khía 
cạnh của giới tính về sinh lí học và giải phẫu học, các cơ quan sinh sản và chức năng 
của chúng, sự sinh sản, vai trò của hai giới, những bệnh lây truyền qua đường tình 
dục, tình yêu và các mối quan hệ tình dục,... Giáo dục giới tính phải gắn liền với 
giáo dục đạo đức, giáo dục nhân cách, hình thành thế giới quan khoa học, hình thành 
nếp sống sinh hoạt lành mạnh, lối sống văn hóa, văn minh. Giáo dục giới tính phải 
được thực hiện một cách toàn diện cả về sinh lí giới tính, tâm lí giới tính, thẩm mĩ 
giới tính, xã hội giới tính.
 Xâm hại tình dục trẻ em là việc dùng vũ lực đe dọa, ép buộc, lôi kéo, dụ dỗ 
trẻ em tham gia vào các hành vi liên quan đến tình dục như dùng lời nói hoặc tranh 
ảnh khiêu dâm để làm cho trẻ sốc, làm cho trẻ hưng phấn tình dục hoặc làm cho trẻ 
quen với tình dục, cho trẻ nghe hay nhìn những cảnh tình dục hay cho trẻ xem những 
sách báo khiêu dâm. Mức độ nghiêm trọng hơn là các hành vi hiếp dâm, cưỡng dâm, 
giao cấu, dâm ô với trẻ.
 Hậu quả của xâm hại trẻ em là hết sức nghiêm trọng đối với bản thân nạn 
nhân, gia đình, xã hội. Cho dù trẻ bị xâm hại dưới bất kì hình thức nào thì đều để lại 
hậu quả, gây tổn thương cho trẻ ở các mức độ khác nhau. Về mặt thể chất, trẻ em bị 
xâm hại có thể chịu tổn thương về thể xác kéo dài do các bệnh lây lanVề mặt tâm 
lí, trẻ em sẽ cảm thấy tội lỗi, sợ hãi, xấu xa và thất bại. Đặc biệt, nếu không được 
điều trị tâm lí kịp thời sau khi bị xâm hại rất dễ bị ám ảnh lâu dài và khi lớn lên có 
thể trở thành người đi xâm hại trẻ em khác. Ngoài ra, trẻ bị xâm hại khi còn nhỏ lớn 
lên có thể gặp vấn đề về giới tính, nhiều đứa trẻ bị trầm cảm, rối loạn nhân cách
 Vậy làm thế nào để chúng ta có thể bảo vệ được các em, bảo đảm cho các em 
một cuộc sống an toàn. Điều quan trọng nhất đó là phải giáo dục giới tính cho các 
em. Bởi, nếu đứa trẻ hiểu biết rõ về giới thì các em sẽ có cách phản ứng tích cực với 
 5 ấy không chỉ phản ánh mặt trái của xã hội mà còn gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về 
những lỗ hổng trong công tác giáo dục giới tính. Những lỗ hổng này tưởng chừng 
như đơn giản nhưng nếu không có sự chung tay của nhà trường và gia đình thì những 
hậu quả tiềm tàng là rất lớn.
 Trước sự gia tăng chóng mặt của tệ nạn xâm hại tình dục trẻ em, Bộ giáo dục 
và Đào tạo đã chỉ đạo, hướng dẫn các cơ sở giáo dục, nhà trường thực hiện nhiều 
hơn nữa các biện pháp nhằm tăng cường giáo dục kiến thức về giới và kĩ năng phòng 
tránh bạo lực, xâm hại trẻ em cho cả giáo viên và học sinh. Tích cực lồng ghép vào 
trong các hoạt động dạy học, các hoạt động vui chơi, ngoại khóa, tiến tới xem nội 
dung này là một nội dung giáo dục thường xuyên, bắt buộc trong mỗi nhà trường.
 Từ những vấn đề cấp bách đó, tôi nhận thấy với vai trò là một giáo viên, bản 
thân cần có trách nhiệm trong việc giáo dục, cung cấp cho các em những kiến thức 
cơ bản về các vấn đề giới tính, phòng tránh xâm hại để các em tự tin bước vào những 
giai đoạn tiếp theo của cuộc đời. 
 II. THỰC TRẠNG GIÁO DỤC GIỚI TÍNH, PHÒNG TRÁNH XÂM 
HẠI TRONG NHÀ TRƯỜNG.
 Nơi tôi công tác là một xã với diện tích tương đối rộng, dân số đông. Trong 
những năm gần đây, khi xã hội càng phát triển, đời sống của người dân được nâng 
cao thì sự phát triển tâm sinh lí của trẻ cũng diễn ra sớm hơn, sự tiếp xúc của trẻ với 
thế giới bên ngoài lớn hơn, trẻ có thể tiếp cận nhiều tri thức bổ ích đồng thời cũng 
dễ bắt gặp những cảnh nóng trên phim ảnh, những trang web đen điều này khiến trẻ 
bị kích thích thần kinh, dậy thì sớm. Sự quan tâm của các bậc cha mẹ đến con em 
mình vẫn còn hạn chế; nhiều em học sinh vì hoàn cảnh khó khăn bố mẹ đi làm ăn 
kinh tế xa ở với ông bà Trong khi đó, gia đình, nhà trường, xã hội còn thiếu những 
hành động thiết thực trong việc nâng cao hiểu biết của các em về các vấn đề giới 
tính, về các kĩ năng nhận biết và phòng tránh các nguy cơ bị xâm hại tình dục. Bản 
thân tôi đã nhiều năm chủ nhiệm học sinh lớp 5, tôi thấy hầu hết các em còn thiếu 
hiểu biết về giới tính. Đối với học sinh khối lớp 5, 17/44 học sinh nữ đã có kinh 
nguyệt, một số bạn nữ dù đã đến tuổi dậy thì vẫn chưa biết chăm sóc sức khỏe, vệ 
sinh cơ thể đúng cách, chưa nhận biết được các tình huống nguy cơ xâm hại có thể 
 7 c. Thích hoạt động vui chơi với các bạn.
 (Kết quả: 10 em chọn a, 14 em chọn b, 20 em chọn c. Điều đó có nghĩa đa số 
các em chưa biết được thời điểm bắt đầu tuổi dậy thì và tầm quan trọng của tuổi dậy 
thì.).
 Dựa trên kết quả khảo sát học sinh, tôi đã tiến hành xây dựng kế hoạch giáo 
dục cho bản thân trên cơ sở nhận định một số thuận lợi khó khăn như sau: 
 1. Thuận lợi:
 - Được sự quan tâm của Phòng Giáo dục đào tạo huyện Nghĩa Hưng, Ban 
giám hiệu nhà Trường đã thường xuyên bồi dưỡng và nâng cao năng lực chuyên 
môn, nghiệp vụ cho giáo viên.
 - Ban giám hiệu nhà trường hỗ trợ mua sắm trang thiết bị, đồ dùng phục vụ 
cho các hoạt động giảng dạy và giáo dục đảm bảo an toàn. Phòng học có diện tích 
rộng rãi, thoải mái phục vụ cho giờ chơi, học.
 - Học sinh khỏe mạnh nhanh nhẹn, tích cực tham gia vào các hoạt động của 
lớp.
 - Bản thân là giáo viên đã có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy, nắm được 
tâm sinh lý của học sinh và các kiến thức có liên quan đến giới tính. Luôn nhiệt tình, 
tâm huyết với nghề ham học hỏi nâng cao chuyên môn nghiệp vụ.
 - Một số phụ huynh nhiệt tình có nhận thức về việc chăm sóc giáo dục của 
con em mình, sẵn sàng hỗ trợ và chia sẻ để con em mình học tập tốt hơn.
 2. Khó khăn, tồn tại.
 Bên cạnh những thuận lợi thì việc giáo dục giới tính, phòng tránh xâm hại tại 
đơn vị còn gặp một số khó khăn, tồn tại sau:
 - Thực tiễn cho thấy nhiều học sinh không biết cách chăm sóc, vệ sinh thân 
thể, bị lạm dụng thân thể nhưng các em không hiểu chính các em đang bị xâm hại, 
thiếu hụt những kĩ năng ứng phó với những tình huống nguy hiểm, dễ bị lôi cuốn 
vào các tệ nạn xã hội.
 - Trong công tác chủ nhiệm, hầu hết giáo viên mới chỉ quan tâm đến việc giáo 
dục nề nếp, trang bị kiến thức làm sao cho các em đạt các yêu cầu về kiến thức, kĩ 
 9 cũng như biết các cách thức để tự bảo vệ mình. Vì vậy, song song với việc trang bị 
kiến thức giới tính cho học sinh, giáo viên cần phải quan tâm giáo dục đạo đức, lối 
sống, hành vi để các em có sự phát triển đúng đắn nhất.
 Với kinh nghiệm nhiều năm chủ nhiệm lớp 5, với mong muốn hình thành bước 
đầu cho các em những hiểu biết đúng đắn về giới tính của mình để các em học tốt 
hơn, không có những hành vi, lời nói sai trái và về lâu dài sẽ làm nền tảng cho các 
em tiếp tục hoàn thiện nhân cách của mình, tôi đã tiến hành thực hiện một số việc 
sau:
 - Làm tốt công tác giáo dục nề nếp học sinh hằng ngày. Đầu năm học, tôi cho 
các em xây dựng “Quy tắc ứng xử” (Thông qua quy tắc ứng xử, tôi định hướng cho 
các em phải luôn biết nói những lời hay, ý đẹp, không đụng chạm vào cơ thể bạn 
khác giới ). Tôi cho các em biết rằng những hành động đó mặc dù đối với các em 
là vô tư song nó lại là một hành vi của xâm hại, không tôn trọng người khác.
 - Xây dựng “Tủ sách của em” trang bị nhiều loại sách về giáo dục, đặc biệt là 
các loại sách về giáo dục đạo đức, kĩ năng của trẻ em trong giai đoạn dậy thì như “ 
Con đã lớn khôn”; “ Con trai, con gái”,... Ngoài ra, tôi còn sưu tầm thêm một số câu 
chuyện kể lại cho các em nghe, cung cấp một số video giáo dục giới tính hay trên 
mạng để các em xem trong tiết giáo dục lối sống. Với học sinh, mỗi tuần tôi đều yêu 
cầu các tổ phải có một câu chuyện kể hoặc biểu diễn trước lớp hay chia sẻ về một 
cuốn sách hay nào đó trong tiết sinh hoạt dưới cờ ,... (các câu chuyện tập trung vào 
việc rèn luyện đạo đức, kĩ năng sống của trẻ trong và ngoài nhà trường),... Từ những 
câu chuyện kể, những minh chứng thực tế trong cuộc sống hằng ngày, tôi thấy học 
sinh lớp tôi đã có những nhận thức đúng đắn về bản thân mình cũng như xây dựng 
được mối quan hệ tốt với bạn bè và người xung quanh. 
 - Và đặc biệt, giáo viên phải xem học sinh như những người bạn và để cho 
các em thấy thầy cô giáo cũng như bạn của mình, sẵn sàng chia sẻ những tâm tư, 
tình cảm, khúc mắc trong cuộc sống hằng ngày. Tôi luôn gần gũi với học sinh, giờ 
ra chơi có thể ở lại lớp xem các em trao đổi, hoạt động. Qua đó phát hiện ra nhiều 
vấn đề mới trong các mối quan hệ của các em và tìm hướng giải quyết kịp thời nếu 
nó ảnh hưởng đến bản thân học trò. 
 11 Sau khi tìm hiểu nghiên cứu về các vấn đề liên quan đến giới tính, việc giáo 
dục giới tính cho học sinh trong trường và thực tế của lớp, tôi đã tiến hành xây dựng 
kế hoạch giáo dục riêng cho bản thân. Với phương châm phải “biết trẻ thì mới dạy 
được trẻ” đã giúp tôi xây dựng được kế hoạch dạy học đúng đắn, tự tin trong việc 
thực hiện các biện pháp tiếp theo.
 Biện pháp 3: Tích hợp giáo dục giới tính, phòng tránh xâm hại thông qua 
một số môn học.
 Tôi đã tích cực tìm tòi các hình thức để lồng ghép nội dung giáo dục giới tính, 
phòng tránh xâm hại vào hoạt động dạy học một cách hợp lý, nhẹ nhàng nhưng hiệu 
quả. Nhằm mục đích giúp cho học sinh có thêm những hiểu biết về một số kiến thức 
giới tính cũng như kĩ năng phòng tránh đơn giản để đảm bảo an toàn cho các em 
trước những đụng chạm không an toàn của người khác. Trong mỗi nội dung tích hợp 
giáo viên cần xác định rõ các kiến thức, kĩ năng cần thiết để các em có thể vận dụng 
trong những trường hợp cụ thể.
 3.1: Lồng ghép trong môn Tiếng Việt
 Môn Tiếng Việt là môn học góp phần quan trọng trong việc giáo dục nhân 
cách, đạo đức, hành vi và đặc biệt hình thành những phẩm chất tiêu biểu của người 
nam và nữ giúp các em nhận biết giá trị của bản thân. Thể hiện được thái độ và thực 
hiện tôn trọng các bạn cùng giới, khác giới. Thông qua các bài tập đọc, các câu 
chuyện hay các chủ đề học tập, tôi đã khéo léo lồng ghép những nội dung giới tính 
phù hợp, góp phần định hướng sự phát triển đúng đắn cho các em.
 Ví dụ 1: Tập đọc “Một vụ đắm tàu”( Bài 29A- Nam và nữ).
 Đây là bài học có nhiều tác động đến tình cảm của các em. Chính hình tượng 
được xây dựng rất đẹp về nhân cách của nhân vật nam Ma-ri-ô và nhân vật nữ Giu-
li-et-ta làm các em cảm động. Thậm chí, có nhiều em còn sụt sùi vì thương cho Ma-
ri-ô. Cuối bài học tôi nêu câu hỏi: “Nêu cảm nghĩ của em về hai nhân 
vật chính của truyện?”, tôi yêu cầu các em ghi ra giấy - kết quả:
 Ma-ri-ô: kín đáo, cao thượng, sẵn sàng hy sinh vì bạn bè,
 Giu-li-et-ta: Tốt bụng, dịu dàng, giàu tình cảm,....
 13