SKKN Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và đồ dùng dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Anh Lớp 5

 Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học 
 môn Tiếng Anh lớp 5
 MỤC LỤC
 Tên nội dung Trang
 PHẦN THỨ NHẤT: MỞ ĐẦU 2
 I. Đặt vấn đề 2
 II. Mục đích nghiên cứu 3
 PHẦN THỨ II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 3
 I. Cơ sở lí luận của vấn đề 3
 II. Thực trạng vấn đề 4
 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 5
 IV. Tính mới của giải pháp 18
 V. Hiệu quả SKKN 19
 PHẦN THỨ III: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 20
 I. Kết luận 20
 II. Kiến nghị 21
 Tài liệu tham khảo 23
 1 Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học 
 môn Tiếng Anh lớp 5
 II. Mục đích nghiên cứu 
 Đề tài nhằm góp phần đổi mới phương pháp dạy học, giáo viên có thể khai 
thác kênh hình sách giáo khoa kết hợp sử dụng đồ dùng dạy học một cách hiệu quả 
nhất. Giúp các em hứng thú, chủ động và sáng tạo trong học tập, nhớ lâu các từ 
mới, hiểu sâu các cấu trúc ngữ pháp, hình thành khả năng phán đoán, phản xạ trong 
quá trình học và đồng thời biết vận dụng chúng trong giao tiếp. Bên cạnh đó, đề tài 
còn nghiên cứu thực trạng học sinh khối lớp 5 trường Tiểu học Hà Huy Tập và chỉ 
ra các cách thức khai thác kênh hình sách giáo khoa kết hợp sử dụng đồ dùng dạy 
học vào các tiết dạy bộ môn tiếng Anh lớp 5 một cách có hiệu quả; cũng như chỉ ra 
được vai trò và tầm quan trọng của việc khai thác và sử dụng kênh hình sách giáo 
khoa kết hợp đồ dùng dạy học trong giảng dạy bộ môn.
 PHẦN THỨ II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. Cơ sở lý luận của vấn đề
 Việt Nam đang trong thời kì hội nhập quốc tế nên tiếng Anh có vai trò cực kì 
quan trọng ở mọi lĩnh vực, đặc biệt là trong giao tiếp. Chính vì vậy, trong những 
năm gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa chương trình tiếng Anh vào giảng 
dạy ngay từ các lớp 3, 4, 5 cấp Tiểu học, thậm chí ở những trường có điều kiện, 
môn tiếng Anh được thực hiện từ lớp 1, 2 . Ngày 30/9/2008 Thủ tướng Chính phủ 
đã kí quyết định số 1400/QĐ-TTg, phê duyệt Đề án Dạy và học ngoại ngữ trong hệ 
thống giáo dục quốc dân (Đề án 2020) với mục tiêu: “Đổi mới toàn diện việc dạy 
và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, triển khai chương trình dạy và 
học ngoại ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo, nhằm đến năm 2015 đạt được 
một bước tiến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của nguồn nhân lực, 
nhất là đối với một số lĩnh vực ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam 
tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc 
lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn 
ngữ, đa văn hoá; biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục 
vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”. Vì thế vai trò của giáo viên 
tiếng Anh thực sự rất quan trọng, vừa giúp các em nắm vững vốn từ vựng, cấu trúc 
ngữ pháp, những dạng bài, kiểu bài, đặc biệt giúp các em hướng tới mục tiêu giao 
tiếp; vừa phải tìm tòi những phương pháp hay, phù hợp với lứa tuổi của học sinh 
tiểu học để giúp các em tiếp thu bài học một cách có hiệu quả. 
 Phương pháp giảng dạy mới ngày nay, người thầy không phải là người 
truyền thụ, nhồi nhét kiến thức, mà là người tổ chức, điều khiển và hướng dẫn học 
sinh tự khám phá ra kiến thức. Không khí thoải mái và thư giãn sẽ được tạo ra bằng 
cách cho học sinh vừa học vừa chơi, cho các em tự đoán nghĩa của từ của bài học 
qua tranh ảnh, các mẩu chuyện mà không ép buộc các em học theo một khuôn 
mẫu cụ thể nào. Khai thác và sử dụng hiệu quả tranh ảnh minh họa sách giáo khoa 
kết hợp sử dụng đồ dùng dạy học sẽ giúp giáo viên và học sinh tốn ít thời gian, 
 3 Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học 
 môn Tiếng Anh lớp 5
 Đặc biệt, các em học sinh chưa có thói quen nắm bắt nội dung qua tranh ảnh 
 và đồ dùng học tập tốt.
 Nguồn đồ dùng dạy học tự làm để phục vụ dạy học còn hạn chế. 
 Trước khi áp dụng các giải pháp và biện pháp của sáng kiến vào giảng dạy, 
 tôi tiến hành khảo sát học sinh khối 5 và có kết quả như sau (đầu năm học 2018-
 2019):
 + Tổng số học sinh được khảo sát: 57 em.
 + Khảo sát 4 kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết.
Lớp TS
 Hiểu và vận dụng kiến thức vào thực hành các kĩ năng
 HS
 Kĩ năng nói Kĩ năng đọc Kĩ năng viết
 Kĩ năng nghe
 HT
 HT CHT HTT HT CHT HTT HT CHT HTT HT CHT
 T (SL, (SL, (SL, (SL, (SL, (SL, (SL, (SL, (SL, (SL, (SL, 
 27 (SL, %) %) %) %) %) %) %) %) %) %) %)
5A %)
 3
 7 15 5 5 19 8 15 4 5 15 7
 11.1
 26 55.5 18.5 18.5 70.4 29.6 55.5 14.9 18.5 55.5 27
 15 7
 8 16 6 6 20 4 8 16 6 8
5B 30 50 23.3
 26.7 53.3 20 20 66.7 13.3 26.7 53.3 20 26.7
 Số liệu khảo sát cho thấy, đa số học sinh hai lớp 5A và 5B mới đạt mức hoàn 
 thành các kĩ năng. Số lượng học sinh đạt mức hoàn thành tốt thấp. Học sinh đạt 
 mức chưa hoàn thành chiếm tỉ lệ cao.
 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
 Để khai thác, sử dụng kênh hình sách giáo khoa và đồ dùng học tập có hiệu 
 quả trong giảng dạy bộ môn tiếng Anh lớp 5, tôi thực hiện các giải pháp và biện 
 pháp sau:
 Giải pháp 1: Nắm vững vai trò và nguyên tắc khai thác và sử dụng kênh 
 hình sách giáo khoa và đồ dùng dạy học.
 * Xác định vai trò của kênh hình SGK và ĐDDH.
 Kênh hình sách giáo khoa và đồ dùng dạy học trong chương trình dạy môn 
 tiếng Anh 5 có nhiều vai trò, nhưng quan trọng có những vai trò sau:
 5 Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học 
 môn Tiếng Anh lớp 5
tôi chiếu từng hình ảnh của các câu trong bài nghe và đặt câu hỏi: What does she/ 
he do in her/his free time? ( She surfs the Internet.)...
 Sau khi học sinh nhận biết hết tất cả các hoạt động của các nhân vật trong 
tranh, tôi cho học sinh nghe băng và tích vào bức tranh đúng. Đa số học sinh đã 
nghe và lựa chọn đúng đáp án.
 * Nắm vững nguyên tắc khai thác kênh hình và đồ dùng dạy học.
 Để mang lại hiệu quả tốt nhất khi sử dụng hình ảnh sách giáo khoa và đồ 
dùng dạy học, giáo viên cần nắm rõ nguyên tắc cũng như tiến trình khai thác và sử 
dụng của nó. 
 - Xác định được mục đích sử dụng: trả lời cho các câu hỏi dùng để làm gì? 
dùng như thế nào?...Nếu dùng để giới thiệu ngữ liệu mới thì giáo viên khai thác các 
tranh ở phần đầu tiên của bài, và trong đó có sự chọn lựa để giới thiệu từ mới hay 
cấu trúc mới. Như chiếu tranh và đặt các câu hỏi: What is it? Who are they? What 
are they doing?...Dùng để dạy từ mới thì thường ở mục “point and say”, giáo viên 
dùng tranh ngay trong bài nếu dạy bằng máy chiếu hoặc bảng tương tác, nếu dạy 
thường thì giáo viên chuẩn bị tranh ảnh trước và chiếu cho học sinh khi dạy. Làm 
tương tự khi dạy các kĩ năng, làm bài tập hoặc trò chơi.
 - Đồ dùng trực quan phải mang tính khoa học, sư phạm và có thẩm mĩ, tránh 
làm một cách hình thức. Phải cẩn thận, chu đáo có sự đầu tư kỹ cả về hình thức và 
nội dung. Cách bố trí, tạo hình dáng của đồ dùng trực quan phải đẹp, rõ ràng và nêu 
được vấn đề cụ thể. Không dùng nhiều màu sắc lòe loẹt, khó nhìn và mất mĩ quan.
 - Sử dụng đúng mục đích, đúng thời điểm và đúng vị trí. Sử dụng vào thời 
điểm cần thiết nhất để cung cấp kiến thức và khai thác thông tin. Sự xuất hiện đúng 
lúc làm tăng thêm thế mạnh của kênh hình, nhất là trong sự háo hức chờ đợi của 
học sinh. Tìm vị trí để giới thiệu các kênh hình một cách hợp lý nhất. Đặt nơi vị trí 
học sinh dễ quan sát, có đủ ánh sáng và không bị khuất tầm nhìn. Khi thấy không 
cần thiết thì cất ngay để không bị nhiễu, làm học sinh mất tập trung.
 7 Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học 
 môn Tiếng Anh lớp 5
nhớ kiến thức theo đúng mục đích cần đạt của bài học. Đặc biệt phải luôn có 
phương án điều chỉnh câu hỏi cho phù hợp với các đối tượng học sinh trong lớp. 
Các câu hỏi thường được sử dụng như: What is it? Who is/ are he/she/they? What 
is/are he/she/they doing?... 
 Ví dụ: Khi dạy bài: Unit 4: Did you go to the party? – Lesson 2 – Part 1: 
Look, listen and repeat (Tiếng Anh 5, tập 1), tôi chuẩn bị các câu hỏi để tạo ngữ 
cảnh và giới thiệu từ, cấu trúc mới như sau:
 Hệ thống câu hỏi Gợi ý trả lời
 - Who are they? (picture a) - They are Quan and Peter.
 - What did Peter do at the party? - Ate a lot of food.
 (picture b) - Sang and danced happily.
 - And what did Peter do at the 
 party? (picture c) 
 - Dựa trên hệ thống câu hỏi, tổ chức để học sinh được trình bày ý kiến của 
mình với nhóm bạn hoặc với lớp. 
 Điều này hết sức quan trọng trong việc tạo niềm tin cho học sinh, giúp học 
sinh mạnh dạn trong việc trình bày những kiến thức mà mình nắm được. Từ đó 
giúp giáo viên đạt được mục tiêu đề ra và có được những điều chỉnh phù hợp với 
đối tượng học sinh.
 - Cuối cùng học sinh tiến hành vận dụng, thực hành và lĩnh hội kiến thức một 
cách dễ dàng và hiệu quả nhất.
 9 Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học 
 môn Tiếng Anh lớp 5
 * Dạy từ mới và kiểm tra từ mới: Dạy từ mới là một trong những nội dung 
chính của bộ môn tiếng Anh nói chung và tiếng Anh lớp 5 nói riêng, việc dùng 
tranh ảnh để dạy từ mới là một trong những phương pháp hiệu quả nhất. Học sinh 
vừa dễ ghi nhớ từ, vừa tạo hứng thú khi học mà không bị nhàm chán. Thường mỗi 
tiết học, giáo viên dạy cho các em 4 – 5 từ mới. Giáo viên sử dụng hình ảnh được 
thiết kế ở trong SGK để chiếu cho các em khi dạy từ mới với điều kiện nhà trường 
có máy chiếu hoặc bảng tương tác...Còn đối với các trường cơ sở vật chất chưa 
được trang bị máy chiếu thì giáo viên làm đồ dùng dạy học bằng cách in tranh để 
dạy từ mới cho học sinh. Từ năm học 2016 – 2017, trường Tiểu học Hà Huy Tập đã 
được trang bị bảng tương tác kết hợp sách mềm để giảng dạy môn tiếng Anh, nên 
việc kết hợp sử dụng kênh hình SGK khi dạy từ mới rất hiệu quả và tạo nhiều hứng 
thú cho các em. Dưới đây là một số ví dụ minh họa sử dụng hình ảnh để dạy từ 
vựng:
 Ví dụ: Khi dạy về các hoạt động hàng ngày, ở bài: Unit 2: I always get up 
early. How about you? Lesson 1 – Part 2: Point and say (Tiếng anh 5 tập 1), tôi 
chiếu hình ảnh của từng hoạt động ở SGK và dạy các từ tương ứng:
Brush my teeth do morning exercise cook dinner watch TV
 Dạy một số căn bệnh phổ biến, ở bài: Unit 11: What’s the matter with you? 
Lesson 1 – Part 2: Point and say (Tiếng anh 5, tập 2):
 11