Sáng kiến kinh nghiệm Một số phương pháp giúp học sinh Lớp 5 học tốt phân môn Học hát

 MỤC LỤC
 Trang 
A-PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................1
1- Lí do chọn đề tài..............................................................................................1
2- Mục đích nghiên cứu.......................................................................................1 
3-Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................2
4- Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................2 
5- Phương pháp nghiên cứu ................................................................................2 
B-PHẦN NỘI DUNG ........................................................................................3 
I-Đặc điểm của phân môn âm nhạc .................................................................3
1.Cơ sở lí luận của đề tài ....................................................................................3 
2.Cơ sở thực tiễn..................................................................................................3
II- Thực trạng và giải pháp ..............................................................................4
1.Thực trạng .......................................................................................................4 
2. Những giải pháp nâng cao chất lượng.............................................................5 
III-Kết quả và bài học kinh nghiệm.................................................................12 
1.Kết quả đạt được...............................................................................................12 
2.Bài học kinh nghiệm ........................................................................................13 
IV- Khả năng ứng dụng của đề tài ..................................................................14 
V -Kiến nghị và đề xuất ...................................................................................14 
1.Kiến nghị ..........................................................................................................14 
2.Đề xuất..............................................................................................................14 
C-PHẦN KẾT LUẬN .....................................................................................16
 1 DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO
 *********************
1- Sách giáo khoa, sách giáo viên âm nhạc 5 -NXB GIÁO DỤC
2- Hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng môn Âm nhạc -Bộ giáo dục
3- Âm nhạc đối với trẻ em -Phạm Tuyên.
 4-Phương pháp dạy âm nhạc trong nhà trường phổ thông-Phan Trần Bảng
 5-Âm nhạc và PPDH (tập 1& 2) -BGD & ĐT
 6-Phương pháp nghiên cứu khoa học GD -BGD & ĐT
 3 - Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
 6. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu:
 - Trường Tiểu học Nguyễn Trãi – Thị xã Quảng Trị.
 - Thời gian thực hiện: Từ tháng 9/2018 đến tháng 5/2019
 III- PHẦN NỘI DUNG
 1. Đặc điểm của phân môn học hát:
 1.1 Cơ sở lý luận của đề tài:
 Một vài đặc điểm của phân môn Học hát:
 - Hát thuộc lời ca, đúng giai điệu.
 - Thể hiện được sắc thái của bài hát.
 - Hiểu được nội dung bài hát từ đó rút ra cho mình những bài học bổ ích
 - Hát kết hợp gõ đệm theo 3 cách: Nhịp, phách, tiết tấu lời ca
 - Hát kết hợp vận động phụ họa theo nhạc hoặc các trò chơi âm nhạc khác.
 - Tổ chức biểu diễn.
 1.2 Cơ sở thưc tiễn:
 Vấn đề dạy học bộ môn âm nhạc nói chung và phân môn học hát nói riêng 
trong nhà trường là một nhiệm vụ hết sức cần thiết nhằm giáo dục hoàn thiện 
nhân cách cho các em. Giúp cho các em biết thưởng thức cái hay, cái đẹp trong 
cuộc sống. Tạo cho các em tính mạnh dạn, tự tin trước tập thể Song năng 
khiếu âm nhạc không phải em nào cũng có được. Để giúp đỡ những học sinh 
chưa thực sự mạnh dạn thể hiện bản thân mình, hát chưa hát, chưa chuẩnGiáo 
viên phải tìm cho mình những biện pháp, phương pháp thích hợp để điều chỉnh, 
uốn nắn và giúp đỡ các em hoàn thiện mình hơn.
 2. Thực trạng:
 2.1 Thuận lợi: 
 a. Về phía nhà trường:
 - Được sự quan tâm thường xuyên của Ban giám hiệu nhà trường, phụ 
huynh và lãnh đạo địa phương nên cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy học nói 
chung và bộ môn âm nhạc nói riêng rất thuận lợi.
 - Nhà trường có kết nối mạng internet rất tiện cho việc tìm kiếm thông tin, 
có phòng học hát riêng tạo cho cô và trò có không gian học hát và biểu diễn 
thoải mái.
 - Các phương tiện hỗ trợ cho việc dạy và học âm nhạc của nhà trường đầy 
đủ như: Đàn or-gan, máy cat-set, máy chiếu, tranh ảnh, một số nhạc cụ gõ.... 
Sách đọc thêm và các tài liệu tham khảo khác khá đầy đủ.
 b. Về phía giáo viên:
 - Có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ vững vàng.
 - Kiến thức sư phạm và kỹ năng nghề nghiệp tốt 
 - Học hỏi những bài học và kinh nghiệm quý báu ở các bạn đồng nghiệp.
 - Tích cực tìm tòi những phương pháp mới vận dụng trong quá trình giảng 
dạy. 
 - Cố gắng để đưa phong trào của nhà trường cũng như chất lượng dạy học 
bộ môn âm nhạc ngày một đi lên. 
 - Được đồng nghiệp, phụ huynh và học sinh tin yêu.
 c. Về phía học sinh:
 5 
 Qua điều tra khảo sát về kết quả học tập dối với phân môn Học hát cho 
thấy đại đa số các em rất thích học phân môn này. Bên cạnh những em có phong 
cách trình bày tự nhiên và khá thoải mái vẫn còn một số em chưa thực sự mạnh 
dạn, tự tin, chỉ hát với tính chất thuộc lòng, gần đúng giai điệu, chưa thể hiện tốt 
tính chất của bài hát. 
 4. Giải pháp:
 4.1 Tạo hứng thú cho học sinh: 
 - Để có một tiết học Âm nhạc nói chung và giờ học hát nói riêng hiệu quả 
trước hết người giáo viên phải gây hứng thú cho học sinh ngay từ giây phút đầu 
tiên khi bước chân vào lớp học bằng cách trang trí không gian lớp học theo đúng 
đặc trưng của bộ môn. Gồm: Tranh, ảnh các nhạc cụ dân tộc và nhạc cụ nước 
ngoài, chân dung một vài nhạc sĩ nổi tiếng của Việt Nam và thế giới, bảng tổng 
hợp kiến thức âm nhạc, đàn Pi-a-no, một số nhạc cụ gõ khác
 - Khởi động tiết học bằng một bài hát, một trò chơi hay một câu truyện kể 
âm nhạc
 - Việc chuẩn bị đồ dùng dạy học phải hấp dẫn, thu hút sự chú ý và gây hứng 
thú học nhạc của học sinh.
 - Chia lớp học thành nhiều nhóm với các tên gọi ngộ nghĩnh như: Nhóm 
Sơn Ca, nhóm Họa Mi, nhóm Vàng Anh để thuận tiện trong quá trình giáo 
viên gọi các nhóm biểu diễn cũng như các em nhận xét các nhóm lẫn nhau. Bên 
cạnh đó tạo cho các em có cơ hội giúp đỡ lẫn nhau. Những em có năng khiếu 
thực sự, mạnh dạn tự tin khi biểu diễn sẽ giúp các bạn còn rụt rè, ngại thể hiện 
mình trước tập thể được hoàn thiện mình hơn. Tạo nên không khí lớp học sôi 
động, nhịp nhàng và đồng đều hơn.
 - Khi lên lớp với mục đích nhằm truyền đạt kiến thức âm nhạc cơ bản cho 
học sinh. Để khai thác năng khiếu của học sinh, khơi dậy ở các em sự ham hiểu 
biết, trí tò mò về thế giới âm nhạc. Học sinh có thể đặt các câu hỏi liên quan 
trong bài học hoặc trong cuộc sống hằng ngày... 
 4.2 Phương pháp dạy của giáo viên:
 - Trước tiên giáo viên không chỉ biết hát hay, đàn giỏi mà còn phải có 
nghệ thuật sư phạm và kĩ năng nghề nghiệp tốt.
 - Thường xuyên đổi mới để áp dụng và lựa chọn các phương pháp dạỵ 
học trong giờ dạy sao cho hợp lý đối với từng kiểu bài, từng đối tượng học sinh 
để các em không cảm thấy bị nhàm chán trong tiết học. 
 - Luôn trau dồi trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kĩ năng nghề nghiệp. 
Học hỏi những phương pháp hay ở các bạn đồng nghiệp. 
 - Quán xuyến lớp tốt và phát hiện những em có năng khiếu để bồi dưỡng 
cũng như những em còn chậm để hướng dẫn và kèm cặp thêm.
 - Một số em còn mắc nhược điểm rất phổ biến là hát theo thói quen, hát tự 
do, tuỳ tiện không theo một giai điệu cụ thể. Vì vậy người giáo viên phải từng 
bước giúp các em có được sự tự tin, nắm được các kiến thức, các kỹ năng cơ bản 
 7 Học sinh tập hát có sai sót là điều thường thấy, nhất là em ít tham gia ca 
hát, hát bài khó cũng làm các em bối rối. Bởi vậy giáo viên không nên nôn nóng, 
vội vàng. Sửa chữa có nhiều thủ pháp giáo viên không làm cho học sinh luống 
cuống và mặc cảm, cần giúp đỡ học sinh để các em cảm thấy thoải mái vượt 
qua khó khăn, nhất là đối với những học sinh yếu. Sau đó có thể kết hợp việc hát 
mẫu hoặc dùng đàn cho rõ ràng hơn với sự hỗ trợ của các hình dấu trên bảng 
hay thị phạm bằng tay gợi cho các em hiểu các âm như: “cao –thấp”, “trầm-
bỗng”, “ngắn- dài”, “luyến”, “ngắt”
 Giáo viên tập cho học sinh cách lấy hơi và dùng hơi hợp lý. Bằng việc 
giáo viên phân câu, phân đoạn và kí hiệu lấy hơi sau mỗi câu hoặc ở các dấu 
lặng chính xác.
 Về phía phát âm thì với học sinh chúng ta hiện nay phát âm vẫn còn sai 
nhiều do tiếng địa phương ở các từ như: Xanh, anh. Do vậy đòi hỏi giáo viên 
phải sửa sai cho học sinh về cách phát âm trong khi hát. Muốn làm tốt điều đó 
giáo viên phải phát âm chuẩn, hát chuẩn.
 4.4.3 Phương pháp dạy hát hoà hợp tập thể: 
 - Trong giờ học hát chúng ta vẫn thấy học sinh hát còn chưa được đều, em 
hát to, em hát nhỏ, hát sớm, hát chậm. Hình thức hát tập thể như: Đồng ca, tốp 
ca, hợp xướng, hòa giọng Giáo viên cần phải phân tích và giáo dục học sinh 
biết biểu hiện tính thống nhất và sức mạnh của tập thể trong tiếng hát chung, đó 
là tiếng hát hoà hợp là hát đều về nhịp điệu, về âm lượng. Giáo viên cần thường 
xuyên khích lệ những em rụt rè, chưa quen hoạt động tập thể, đồng thời sự tập 
luyện thường xuyên chắc chắn sẽ tạo được những ý thức và kĩ năng hát hoà hợp 
trong tập thể. 
 4.4.4 Phương pháp dạy hát bài mới:
 Sau khi luyện thanh khởi động giọng, giáo viên giới thiệu và dẫn dắt bài hát 
bằng những từ ngữ dùng để mô tả các hình ảnh sinh động trong bài hát ra, phải 
cho các em nghe giai điệu bài hát thông qua đĩa nhạc. Giáo viên nên trực tiếp hát 
mẫu trên nền nhạc không lời cho các em nghe kết hợp thể hiện cả các động tác 
phụ hoạ nhằm giúp các em cảm nhận được giai điệu, tính chất của bài hát. Hơn 
nữa, việc giáo viên làm mẫu trực tiếp còn gây được sự hứng thú chú ý hơn cho 
học sinh. Các em còn nhỏ, khả năng nhận thức chủ yếu theo bản năng và cảm 
tính. Do đó, cho các em nghe hát mẫu và đọc đồng thanh lời ca của bài hát, việc 
giải nghĩa và luyện đọc những từ khó sẽ giúp các em hiểu được ý nghĩa của lời 
ca là việc làm không thể thiếu. Việc đọc lời ca theo tiết tấu sẽ giúp các em phần 
nào cảm nhận được tính chất nhịp điệu của bài, người giáo viên chỉ cần hướng 
dẫn rõ thêm một chút là các em có thể hình dung được những chỗ ngân hay nghỉ 
sau mỗi câu của bài hát.
 Việc lấy giọng một bài hát cụ thể, phù hợp đúng tầm cữ chung cho cả lớp 
là hết sức quan trọng, điều đó giúp các em dễ dàng điều khiển giọng hát của 
mình đúng cao độ của bài.
 Khi các em hát được lời ca và giai điệu của bài, để giúp cho việc luyện 
tập củng cố, khắc sâu bài học giáo viên phải giúp các em vừa hát, vừa gõ đệm 
 9