Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5

 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Lý do chọn đề tài
 Tiếng Anh từ lâu đã được coi là ngôn ngữ chung của thế giới. Ngày nay 
nó là ngôn ngữ chính thức của hơn 53 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ngoài ra, 
Tiếng Anh là một ngôn ngữ đẹp, gắn liền với nhiều nét văn hóa đặc sắc từ 
những quốc gia sử dụng nó.
 Việt Nam đang trong thời kì hội nhập, đổi mới đất nước, Nhà nước đã có 
những chính sách thu hút vốn đầu tư của nước ngoài. Nhiều công ty liên doanh, 
hợp tác giữa Việt Nam với các công ty nước ngoài cũng rất phát triển. Điều đó 
làm cho Tiếng Anh càng trở nên quan trọng, đặc biệt là trong giao tiếp. Hiểu 
được tầm quan trọng đó, nhà nước ta đã đưa Tiếng Anh vào giảng dạy như môn 
học chính thức ở các cấp học, ngành học trong đó có cấp Tiểu học nhằm giúp 
các em bước đầu được tiếp xúc, lĩnh hội và phát triển một số kĩ năng cơ bản, tạo 
tiền đề tốt cho tương lai. 
 Để đạt được mục tiêu trên, trước hết, người giáo viên cần có kiến thức và 
các kĩ năng sư phạm tốt. Và để có một tiết dạy thành công thì giáo viên phải biết 
tìm ra nhiều phương pháp dạy học mới, biết kết hợp nhiều yếu tố làm sao phát 
huy được tính tích cực, chủ động của học sinh, tạo điều kiện tối ưu cho học sinh 
rèn luyện, phát triển và nâng cao kỹ năng sử dụng ngôn ngữ vào mục đích giao 
tiếp chứ không phải việc cung cấp kiến thức ngôn ngữ thuần tuý theo phương 
pháp truyền thống. Với quan điểm này, các thủ thuật dạy học cũng như hoạt 
động trên lớp cũng đã được thay đổi và phát triển đa dạng hơn để có thể vận 
dụng một cách linh hoạt, mềm dẻo, phù hợp và đạt hiệu quả cao. 
 Hiện nay, môn Tiếng Anh theo chương trình mới được thiết kế theo 4 kĩ 
năng nghe, nói, đọc và viết cụ thể và rõ ràng cho từng tiết học. Mỗi kĩ năng 
mang tầm quan trọng riêng của nó và cũng được thiết kế đa dạng theo nhiều 
dạng bài như: Phần nghe gồm Listen and repeat, Listen and write, Listen and 
complete Phần đọc hiểu gồm Read and answer, Read and complete, Read and 
write, Read and tick.... 
 Qua quá trình giảng dạy chương trình Tiếng Anh lớp 5, tôi nhận thấy phần 
đọc hiểu là phần học quan trọng vì thường các bài đọc hiểu bao gồm các kiến 
thức đã học, dụng ý của tác giả cho phần học này là giúp các em ôn lại phần từ 
mới và mẫu câu đã học nhưng không phải là ôn một cách riêng lẽ, mà là kết hợp 
trong một tình huống cụ thể. Ngoài ra, các bài đọc hiểu giúp các em các kĩ năng 
thu thập, chắt lọc thông tin, nội dung và xử lí nội dung đó vào việc áp dụng thực 
tế. Vì thế tôi nhận thấy phần đọc hiểu tương đối khó và khá nhàm chán nếu như 
giáo viên không tìm được phương pháp dạy phù hợp. Phần lớn các bài đọc hiểu 
thường khá dài, hình ảnh minh họa gần như là không có, các câu hỏi được đưa 
ra một cách đơn điệu, một số bài tương đối khó hoặc quá dễ, không phát huy 
được tính sáng tạo của học sinh. Một số bài học sinh chỉ cần nhìn vào câu hỏi và 
lướt qua bài một lần là có thể trả lời ngay được mà không cần đọc lại lần thứ hai 
 GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 1 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5
 II. PHẦN NỘI DUNG
 1. Cơ sở lý luận
 Trong thời kì đổi mới đất nước, mối quan hệ giữa Việt Nam với các quốc 
gia trên thế giới ngày càng mở rộng nên Tiếng Anh có vai trò cực kì quan trọng 
ở mọi lĩnh vực, đặc biệt là trong giao tiếp. Chính vì vậy, trong những năm gần 
đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa chương trình Tiếng Anh vào giảng dạy 
ngay từ các lớp 3, 4, 5 cấp Tiểu học, thậm chí ở những trường có điều kiện, môn 
Tiếng Anh được thực hiện chương trình làm quen ngay từ lớp 1. Ngày 
30/9/2008 Thủ tướng Chính phủ đã kí quyết định số 1400/QĐ-TTg, phê duyệt 
Đề án “ Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân” (Đề án 2020) 
với mục tiêu “Đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo 
dục quốc dân, triển khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp học, 
trình độ đào tạo, nhằm đến năm 2015 đạt được một bước tiến rõ rệt về trình độ, 
năng lực sử dụng ngoại ngữ của nguồn nhân lực, nhất là đối với một số lĩnh vực 
ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao 
đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin trong giao 
tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hoá; 
biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục vụ sự nghiệp 
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”. Vì thế vai trò của giáo viên dạy Tiếng 
Anh thực sự rất quan trọng, vừa giúp các em nắm vững vốn từ vựng, cấu trúc 
ngữ pháp, những dạng bài, kiểu bài, vừa phải tìm tòi những phương pháp hay, 
phù hợp với lứa tuổi của học sinh tiểu học để giúp các em tiếp thu bài học một 
cách có hiệu quả. Trong quan điểm mới về dạy học hiện nay, người thầy không 
phải là người truyền thụ, nhồi nhét kiến thức, mà là người tổ chức, điều khiển và 
hướng dẫn học sinh tự khám phá ra kiến thức. Không khí thoải mái và thư giãn 
sẽ được tạo ra bằng cách cho học sinh vừa học vừa chơi, cho các em tự đoán 
nghĩa của từ, của bài học qua tranh ảnh, các mẩu chuyện mà không ép buộc 
các em học theo một khuôn mẫu cụ thể nào. Chính vì thế, việc áp dụng đề tài 
của bản thân vào việc giảng dạy là một việc làm rất cần thiết và đúng đắn. 
 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
 Trong môn Tiếng Anh, phần đọc hiểu là phần học quan trọng và tương 
đối khó nên luôn được giáo viên và học sinh quan tâm, tìm các phương pháp để 
học tốt. Các bài đọc hiểu thường đầy đủ nội dung, bao quát được các vấn đề đã 
học bao gồm từ mới và cấu trúc ngữ pháp. Sau khi học xong học sinh có thể 
củng cố và nắm vững toàn bộ nội dung bài học.
 Tuy nhiên, phần đọc hiểu thường rất khô khan, ít tranh ảnh minh họa, ít 
đồ dùng bổ trợ việc dạy học. Và với mục tiêu, phương pháp dạy học truyền 
thống “ giáo viên là trung tâm”, ghi chép nhiều, kiểm tra bài cũ bằng hình thức 
viết lại từ mới, cấu trúc với mọi kĩ năng, giáo viên thường tìm cách làm sao 
đó cho học sinh chỉ cần làm được bài tập mà chưa quan tâm đến việc học sinh có 
thấy hứng thú khi học hay không, sau khi học và làm xong bài tập sẽ vận dụng 
được nó như thế nào vào thực tiễn. Vì thế, thực trạng của học sinh là học và làm 
được các bài tập nhưng theo kiểu bắt buộc, làm cho xong nhiệm vụ để tránh bị 
 GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 3 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5
 Khi đưa ra các giải pháp, biện pháp tôi muốn giúp giáo viên và học sinh 
hứng thú hơn với việc dạy và học phần đọc hiểu. Giáo viên áp dụng các phương 
pháp dạy học tốt nhất để kích thích học sinh trong quá trình học, giúp các em 
nắm được kiến thức bài và biết vận dụng chúng vào một số tình huống giao tiếp 
đơn giản. Học sinh hiểu rõ các dạng bài đọc hiểu và tìm ra cách học phù hợp 
nhằm đạt được hiệu quả cao nhất.
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
 Việc áp dụng nhiều biện pháp dạy phần đọc hiểu như sử dụng tranh ảnh, 
đồ dùng, công nghệ thông tin hay chơi các trò chơi là những hoạt động mà 
học sinh thích nhất trong quá trình học, bởi nó không gây căng thẳng hay tạo sự 
nhàm chán mà nó luôn tạo sự mới mẻ, sáng tạo và hứng thú. Như chúng ta thấy, 
học sinh luôn tìm mọi cách và tranh thủ mọi thời gian để được chơi, các em 
không thích ghi quá nhiều trong một bài vì nó sẽ làm các em cảm thấy bị gò bó, 
nhiều em ghi bài chậm sẽ tỏ ra chán nản và mệt mỏi. Còn khi chúng ta tạo cho 
các em một môi trường học thoải mái như cho các em học qua các hình ảnh, các 
đoạn phim, các trò chơi thì các em sẽ tham gia hết sức tự giác và chủ động, 
đồng thời các em cũng thể hiện tính cách, cảm xúc cũng như ý thức trong việc 
tham gia các hoạt động như thế.
 Trong thực tế, có rất nhiều phương pháp dạy học phần đọc hiểu có hiệu 
quả cao. Và trong một tiết dạy chúng ta có thể kết hợp nhiều phương pháp khác 
nhau tùy vào bài dạy và đối tượng học sinh. Thông thường các kênh hình bắt 
mắt, các mẫu chuyện hay, các trò chơi thú vị hay một tiết học bằng máy chiếu sẽ 
làm sống động tiết dạy và khích lệ sự tò mò trong quá trình học của học sinh, 
đồng thời chúng tạo điều kiện cho học sinh phát huy trí tuệ và tính sáng tạo, tích 
cực trong các em. 
 b.1. Xác định tầm quan trọng của việc dạy học tốt phần đọc hiểu 
trong môn Tiếng Anh
 Như chúng ta đã biết, đọc là một kĩ năng rất quan trọng trong cuộc sống 
hằng ngày. Nó giúp chúng ta nhận biết và thu thập thông tin. Trong việc dạy 
học, đọc hiểu giúp giáo viên và học sinh nắm bắt và tiếp nhận những thông tin 
quan trọng liên quan đến kiến thức bài học. Học sinh đọc và hiểu được bài thì 
mới có thể nắm vững và nhớ lâu được kiến thức mình đã học. 
 Phần đọc hiểu trong môn Tiếng Anh 5 là phần học quan trọng nên luôn 
được giáo viên và học sinh quan tâm, tìm các phương pháp để học tốt. Các bài 
đọc hiểu thường đầy đủ nội dung, bao quát được các vấn đề đã học bao gồm từ 
mới và cấu trúc ngữ pháp. Sau khi học xong, học sinh có thể củng cố và nắm 
vững toàn bộ nội dung bài học. Phần đọc hiểu giúp học sinh hình thành nhiều kĩ 
năng quan trọng như: biết tóm tắt nội dung thông tin, biết chắt lọc những nội 
dung quan trọng, biết phản xạ trước những tình huống khác nhau liên quan đến 
bài đọc 
 Thông thường, phần đọc hiểu trong sách Tiếng Anh 5 bao gồm: Read and 
tick (đọc và đánh dấu tích), Read and write T or F (đọc và viết đúng hoặc sai), 
 GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 5 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5
vụ khác như: Read and do the tasks, Read and tick T or F, Read and number the 
pictures, Read and answer
 Nếu bài đọc có hình ảnh rõ ràng và truyền tải được nội dung thì giáo viên 
có thể sử dụng trực tiếp hình ảnh đó. Nếu không giáo viên sẽ tìm hình ảnh phù 
hợp, liên quan đến nội dung bài học để giới thiệu cho các em. Sau đó, giáo viên 
sẽ cho học sinh khai thác bức tranh, sử dụng những câu hỏi quen thuộc với các 
em, liên quan đến nội dung cần truyền thụ và đặc biệt câu hỏi không được thách 
đố, phải rõ ràng, dễ hiểu giúp các em có thể trả lời được, bước đầu tạo sự tự tin 
cho các em. 
 Ví dụ: 3. Read and answer (Unit 3: A birthday party – Tiếng Anh 5 )
 Nhiệm vụ của học sinh là đọc hai tấm thiệp mời sinh nhật của bạn Lan 
Hương và bạn Peter Brown và trả lời 6 câu hỏi liên quan. Thay vì trực tiếp khai 
thác về tấm thiệp mời của 2 bạn, tôi sẽ kích thích trí tò mò của các em bằng cách 
đưa ra một tấm thiệp mời sinh nhật khác, chưa điền thông tin và dẫn dắt các em 
vào bài như sau: 
 GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 7 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5
tìm. 
Giáo viên: (Chỉ vào trò chơi trốn tìm) Các em có biết đây là trò chơi gì không?
Học sinh: Trò chơi trốn tìm ạ.
Giáo viên: Trò chơi này thường chơi ở đâu ? 
Học sinh: Chúng em thường hay chơi ở sân trường, trong lớp học, hoặc trong 
nhà ạ.
Giáo viên: Các em thường chơi với ai và chơi như thế nào?
 Học sinh bắt đầu kể, vì là trò chơi quen thuộc nên học sinh sẽ rất hứng thú 
để kể. Trò chơi có khoảng bao nhiêu người, hình thức chơi thế nào? Sau khi 
cho một vài bạn kể cách chơi, giáo viên chốt lại và nói: Vậy chúng ta thử xem 
các bạn trong sách có chơi trò trốn tìm giống chúng ta không nhé và cho các em 
mở sách ra đọc bài. 
 Như vậy, giáo viên đã tạo ra cho các em một động lực để đọc bài và đặt ra 
nhiệm vụ cho các em khi đọc bài. 
 Sau khi dẫn dắt vào bài, để các em đọc bài suôn sẻ, hiểu hết nội dung và 
không cảm thấy bế tắc khi gặp từ mới thì trước khi các em đọc bài, giáo viên 
giới thiệu từ mới (nếu có) hoặc ôn lại từ mới, các mẫu câu đã học có trong bài. 
 - Sử dụng hình thức kể chuyện kết hợp hình ảnh minh họa.
 Giáo viên có thể sử dụng phương pháp này để kích thích sự hứng thú của 
học sinh khi vào bài, đồng thời kết hợp dạy từ mới và mẫu câu cho học sinh. Với 
tâm lí thích nghe, nhìn của học sinh, khi giáo viên sử dụng hình thức kể chuyện 
kèm theo những hình ảnh minh họa cụ thể, những cử chỉ điệu bộ thể hiện nội 
dung câu chuyện sẽ thu hút được sự tập trung sự chú ý của học sinh, dẫn dắt các 
 GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 9